Ο Μίκης Θεοδωράκης και η θεωρία της συμπαντικής αρμονίας

«Ο Μίκης Θεοδωράκης, στα παιδικά του χρόνια στη Λέσβο, καθώς έβλεπε γοητευμένος στην ακρογιαλιά τον έναστρο ουρανό του καλοκαιριού, άρχισε να αισθάνεται ότι η θέα του στερεώματος δεν ήταν για εκείνον μια απλή εικόνα με άστρα, αλλά η οπτική παρουσία της αρμονίας του σύμπαντος στον εσωτερικό του κόσμο. Κατά το πέρασμά του από την παιδική περίοδο στην εφηβεία και, στη συνέχεια, στην ενήλικη ζωή, ο έλληνας δημιουργός ανακάλυπτε (πρωτοτυπώντας ως νεοπυθαγόρειος) ότι η εμπειρία της συγκεκριμένης θέας αλληλοπλησιαζόταν με την αντήχηση της μουσικής του Σύμπαντος στον ψυχισμό του. Εκεί, το άκουσμα των δομών της αρμονίας διαπερνά το ηχητικό χάος και δίνει στο διάχυτο νόημα της αναδυόμενης μελωδίας μια συγκεκριμένη μουσική υπόσταση. Το βάθος και η διαχρονικότητα αυτού του βιώματος καθόρισαν τη ζωή του συνθέτη, κινητοποιώντας έντονα τον φιλοσοφικό στοχασμό του και το συγγραφικό του χάρισμα. Έτσι ο Μίκης Θεοδωράκης διατύπωσε στον γραπτό λόγο τη θεωρία του για τη Συμπαντική Αρμονία.
Εδώ διερευνώ την ουσία και τη λογική αυτής της θεωρίας. Διαπιστώνω ότι ο εμπνευστής της βιώνει και συλλαμβάνει μια προσωπική σχέση με το Σύμπαν, μέσα στην εμπειρία της πνευματικής δημιουργίας. Αυτή η σχέση έχει δύο εκφάνσεις. Η μία αφορά στη συνάντηση της οπτικής με τη μουσική αρμονία του σύμπαντος. Ζώντας και διερευνώντας την άλλη, ο Θεοδωράκης εντοπίζει το βαθύτερο ζητούμενο για τον άνθρωπο: τη νίκη των αρμονικών δυνάμεων επάνω στις χαοτικές, με πρότυπο αναφοράς το βίωμα της γένεσης του μελωδικού έργου -οδυνηρό στην αρχή, λυτρωτικό στο τέλος.
Ενόσω εξελίσσονταν η συγγραφή αυτού του βιβλίου και οι συζητήσεις μου με τον μεγάλο δημιουργό, ο Μίκης Θεοδωράκης έφυγε από τη ζωή. Ήταν 2 Σεπτεμβρίου του 2021. Αφιερώνω το βιβλίο στη μνήμη του».
Παναγιώτης Ο. Δόικος