Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Πρόλογος: Γ. Παπαδημητρίου

Η ίδρυση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου αποτελεί ένα στιγμιότυπο μείζονος σημασίας. Κύρια αποστολή του είναι να δικάζει τα πρόσωπα που φέρονται ότι διέπραξαν σοβαρά εγκλήματα, όπως η γενοκτονία, τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Με οδηγό τα δικαστήρια της Νυρεμβέργης και του Τόκιο, όπως και τα πρόσφατα παραδείγματα των δικαστηρίων για την πρώην Γιουγκοσλαβία και τη Ρουάντα, επιχειρείται για πρώτη φορά η παγίωση της αρχής της οικουμενικής δικαιοδοσίας, προκειμένου να μη μείνουν ατιμώρητοι όσοι παραβιάζουν τις θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Το εγχείρημα αυτό προσκρούει στην αντίθεση ορισμένων κρατών, με προεξάρχουσα την αμερικανική δύναμη. Υποστηρίζοντας με σθένος την πλανητική πολιτική τους, οι ΗΠΑ πέτυχαν την -προσωρινή- εξαίρεση των Αμερικανών από τη δικαιοδοσία του νέου θεσμού, ενώ δεν διστάζουν να ασκούν κάθε είδους πιέσεις για να γίνουν αποδεκτές διμερείς συμφωνίες ασυλίας των πολιτών τους.
Πώς και γιατί ιδρύθηκε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο; Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του; Γιατί αντιδρούν οι ΗΠΑ και πώς επηρεάζουν με τη στάση τους τη λειτουργία του νέου θεσμού; Αυτά είναι μερικά ερωτήματα στα οποία επιχειρεί να απαντήσει η ανά χείρας μελέτη. Η δυναμική του Δικαστηρίου στο νέο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας παρουσιάζεται συγχρόνως από τη σκοπιά του σεβασμού των οικουμενικών αρχών και υπό το πρίσμα του συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ κυρίαρχων κρατών.