Αγγλοελληνικό ερμηνευτικό λεξικό κυτταρικής και μοριακής βιολογίας

ΚΡΙΤΙΚΗ



Γονίδια τα οποία μεταλλάσσονται, ασθένειες για τις οποίες ανακαλύπτονται φάρμακα, μηχανισμοί οι οποίοι εξηγούν τους λόγους που κάποιοι από εμάς αρρωσταίνουν ενώ κάποιοι άλλοι παραμένουν υγιείς όταν έρθουν σε επαφή με κάποιον μολυσματικό παράγοντα... Καθημερινά κατακλυζόμαστε από πληροφορίες σχετικά με επιστημονικές ανακαλύψεις οι οποίες προέρχονται από εργαστήρια γιατρών και βιολόγων. Πληροφορίες οι οποίες τις περισσότερες φορές μπορεί και να μας μπερδεύουν, καθώς στην πλειονότητά μας δεν έχουμε τις απαραίτητες γνώσεις για να εκτιμήσουμε το περιεχόμενό τους.

Για όλους εμάς που δεν έχουμε τον χρόνο να εμβαθύνουμε στα μυστικά της βιολογίας, αλλά θα θέλαμε να μπορούμε να αντιληφθούμε τις εξελίξεις οι οποίες επηρεάζουν ή αναμένεται να επηρεάσουν τη ζωή μας, το Αγγλοελληνικό Ερμηνευτικό Λεξικό Κυτταρικής και Μοριακής Βιολογίας μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμο.

Πρόκειται για την ελληνική έκδοση του λεξικού «The Dictionary of Cell and Molecular Biology» των J.Μ. Lackie και J.Α.Τ. Dow, το οποίο εξεδόθη από τον εκδοτικό οίκο Academic Press και το οποίο όχι μόνο έχει ήδη διαγράψει μια επιτυχημένη πορεία αλλά αποτελεί και εργαλείο για φοιτητές και δασκάλους των επιστημών ζωής. Το λεξικό όχι μόνο αποδίδει στην ελληνική τους αγγλικούς όρους αλλά παραθέτει ερμηνεία η οποία, αν και δεν μπορεί να αντικαταστήσει συγγράμματα που θα ανέπτυσσαν το θέμα ευρέως, ωστόσο δίνει το ουσιαστικό περιεχόμενο της λέξης (όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει στα λήμματα που παρατίθενται). Επιπροσθέτως, μια σειρά πινάκων επιτρέπει την ομαδοποίηση των πληροφοριών και καθιστά την ανάγνωση εύχρηστη (π.χ., πίνακας Α4, σελ. 28. Τρόπος δράσης διαφόρων αντιβιοτικών).

Την επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης είχε η ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης κυρία Χριστίνα Ζιούδρου, ενώ η μετάφραση έγινε από τον γιατρό κ. Κώστα Σταματόπουλο. Πρόκειται για δύο επιστήμονες με μακρά και επιτυχημένη πορεία στη μετάφραση και στην επιμέλεια επιστημονικών έργων, πράγμα το οποίο εγγυάται τόσο την επιστημονική εγκυρότητα όσο και τον σεβασμό στην ελληνική γλώσσα.

Σε ό,τι αφορά την ελληνική επιστημονική λεξικογραφία, το λεξικό έρχεται να καλύψει ένα τεράστιο κενό. Αφενός μεν προηγούμενες προσπάθειες είχαν υπάρξει αποσπασματικές και μάλλον απογοητευτικές και αφετέρου η βιολογία αναπτύσσεται ταχύτατα και δημιουργεί καινούργιες λέξεις καθιστώντας την ανάγκη ύπαρξης ενός έγκυρου λεξικού επιτακτική. Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει στο οπισθόφυλλο του λεξικού ο καθηγητής Μοριακής Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κρήτης κ. Μπάμπης Σαββάκης: «Η Βιολογία, επιστήμη σε εκρηκτική ανάπτυξη, γεννά νέες λέξεις και όρους στη lingua franca της εποχής μας, τα αγγλικά. Εξαιρετικά επίκαιρο εργαλείο απόδοσης και ερμηνείας των αγγλικών όρων στη γλώσσα μας, το Λεξικό Κυτταρικής και Μοριακής Βιολογίας καλύπτει ένα πολύ σημαντικό κενό στην ελληνική βιβλιογραφία. Πάνω από 7.000 όροι, που χρησιμοποιούνται ευρέως στην Κυτταρική και Μοριακή Βιολογία, μαζί με σχετικούς όρους της Γενετικής, της Γενωμικής, της Νευροβιολογίας, της Φυσιολογίας, της Ανοσολογίας και της Ιατρικής, πολλοί από τους οποίους έχουν περάσει στην καθημερινή μας γλώσσα, αποδίδονται και ερμηνεύονται με εγκυρότητα και σεβασμό στη ζωντάνια της γλώσσας μας».



Οι όροι της καθημερινότητάς μας



clone: κλώνος. Πολλαπλασιαζόμενος πληθυσμός μονο- ή πολυκύτταρων οργανισμών που προέρχονται από το ίδιο προγονικό κύτταρο. Οι οργανισμοί αυτοί θα έπρεπε να είναι γενετικώς ταυτόσημοι. Ωστόσο αυτό μπορεί να μην ισχύει επειδή συμβαίνουν μεταλλάξεις.

coxsackie viruses: iοί Coxsackie. Είδος εντεροϊών της οικογένειας Picornaviridae που πρωτοαπομονώθηκαν στην πόλη Coxsackie της Νέας Υόρκης. Οι ιοί Coxsackie Α προκαλούν διάχυτη μυοσίτιδα, ενώ οι Coxsackie Β προκαλούν εστιακή εκφύλιση στον εγκέφαλο και στους γραμμωτούς μυς...

gene: γονίδιο. Αρχικά ορίστηκε ως η φυσική μονάδα της κληρονομικότητας, αλλά με την πρόοδο των γνώσεών μας η ερμηνεία αυτή άλλαξε. Ισως είναι καλύτερα να ορισθεί ως η μονάδα κληρονομικότητας η οποία καταλαμβάνει έναν ειδικό τόπο θέση πάνω στο χρωμόσωμα...

spongiform encephalopathy: σπογγιώδης εγκεφαλοπάθεια. Ομάδα νοσημάτων που χαρακτηρίζονται από παρατεταμένη περίοδο επώασης και θανατηφόρο προϊούσα εξέλιξη με χαρακτηριστική σπογγιώδη εκφύλιση της φαιάς ουσίας του φλοιού του εγκεφάλου. Στον άνθρωπο τα δύο κύρια νοσήματα είναι το kuru και η νόσος Creutzfeld-Jakob. Παρόμοια νοσήματα θεωρούνται το scarpie, η εγκεφαλοπάθεια των μινκ και η σπογγιώδης εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών...

sporadic: σποραδικός. Για έναν όγκο ή γενετικό νόσημα, μια νέα περίπτωση χωρίς προηγούμενο οικογενειακό ιστορικό του νοσήματος (αντίθετο: κληρονομικός).

vascularization: αγγειογένεση. Αύξηση αιμοφόρων αγγείων μέσα σε έναν ιστό με συνέπεια τη βελτίωση της παροχής οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών. Η αγγειογένεση ενός καρκίνου είναι συνήθως προοίμιο ταχύτερης αύξησης και συχνά μετάστασης...



ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΦΛΕΡΗ

ΤΟ ΒΗΜΑ , 16-06-2002