Έφεσος. Ιστορία και αρχιτεκτονική

Ο καλαίσθητος τόμος με τίτλο "Έφεσος. Ιστορία και Αρχιτεκτονική", που εκδόθηκε από το ΙΜΕ με την ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου, αποτελεί την πληρέστερη στα ελληνικά παρουσίαση της αρχαίας Εφέσου. Το έργο είναι προϊόν συνεργασίας πλειάδας ειδικών: αρχαιολόγων, ιστορικών, αρχιτεκτόνων, σχεδιαστών και γραφιστών. Εντάσσεται στη σειρά εκδόσεων αφιερωμένων σε μικρασιατικές πόλεις της αρχαιότητας. (Το 2000 είχε εκδοθεί τόμος αφιερωμένος στην Πριήνη.)

Μέσα σε 456 σελίδες συγκεντρώνονται πρώτη φορά αναλυτικά κείμενα, λεπτομερής τεκμηρίωση, ακριβή αρχιτεκτονικά σχέδια και πλούσια εικονογράφηση για όλα τα κτίσματα και τα μνημεία που έφερε στο φως η αρχαιολογική και ανασκαφική έρευνα, την οποία διενεργεί περισσότερο από έναν αιώνα στην Έφεσο το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο.

Στην πόλη κυριαρχεί η παρουσία της Αρτέμιδος, ο ναός της οποίας συγκαταλεγόταν στην αρχαιότητα στα Επτά Θαύματα του Κόσμου. Η πόλη διέθετε επίσης αρκετά συγκροτήματα λουτρών και γυμνασίων. Σε αρκετά από αυτά συναντάμε ειδικές αίθουσες για διαλέξεις, αφού στην ελληνική εκπαίδευση η φροντίδα του σώματος συνδυαζόταν με εκείνη του πνεύματος. Ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της πόλης ήταν τα πολυτελή κρηναία και μνημειακά οικοδομήματά της. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν η Κρήνη του Δομιτιανού, το Νυμφαίο του Τραϊανού και το Υδρεκδοχείο του Λαικάνιου Βάσσου.

Η αίγλη και η ευμάρεια της Εφέσου την κατέτασσαν στις μεγαλύτερες και σημαντικότερες πόλεις του Ελληνορωμαϊκού κόσμου, θέση που διατήρησε και στα Πρώιμα Βυζαντινά χρόνια, όπως φαίνεται από τη μεγαλοπρεπή βασιλική του Αγίου Ιωάννη και τις άλλες εκκλησίες.