Λαμόγια στο χακί

Ποσα θελουν για να μας τρελανουν οι ψεκασμενοι οπαδοι του Ελευθερατου που αδυνατουν(;) να κατανοησουν οτι ειναι αλλο πραγμα και αναφαιρετο δικαιωμα τους να μην συμπαθουν το καθεστως της 21ης Απριλιου και αλλο πραγμα το να παραποιουν γεγονοτα και να φαντασιωνονται ανυπαρκτες καταστασεις;
Κανει τον εξυπνο καποιος σχολιαστης σχετικα με το ζητημα του Ταματος του Εθνους και τον Σκυλιτση. Εμεις εχουμε δει το εγγραφο που συνεταξε ο ιδιος ο Σκυλιτσης και που εχει αναλυτικα το τι και που ξοδευτηκε για το Ταμα! Αυτος τι εχει δει τελος παντων περα απο τις ελευθερατειες θεωριες;; Ελεγχθηκε η δεν ελεγχθηκε μεταπολιτευτικα ο Σκυλιτσης για αυτο το ζητημα και ουδεν μεμπτο βρεθηκε;
Συνεχιζει με τα θανατηφορα εργατικα ατυχηματα. Ειλικρινα, χρειαζεται κατι παραπανω απο στοιχειωδη λογικη και στοιχειωδεις γνωσεις ιατρικης, ωστε να κατανοησει καποιος οτι υπαρχουν πολλαπλες αιτιες ωστε ενα ατυχημα να καταληξει η να μην καταληξει να γινει θανατηφορο; Η "αντοχη του καθε οργανισμου" η πιο σωστα η βεβαρυμενη η μη, υγεια ενος ανθρωπου, σαφως και επηρεαζει την πιθανοτητα ενα ατυχημα να καταληξει η οχι στον θανατο. Οσο για την "τυχη" που ειρωνευεται, πρεπει να ζει τελειως στον κοσμο του εαν δεν κατανοει οτι ναι παιζουν μεγαλο ρολο στο αν ενα ατυχημα καταληξει να ειναι θανατηφορο η οχι, παραγοντες οπως το ποσο γρηγορα θα ερθει το ασθενοφορο, ποσο καλος γιατρος θα αναλαβει την περιπτωση του, η επισης το να ειναι καποιος οντως τυχερος και για λιγα εκατοστα η και χιλιοστα ακομα, δεν πληγει καποιο ζωτικο του οργανο κατα το ατυχημα.
Γενικοτερα, το αφηγημα του Ελευθερατου περι αναλγητου κρατους και ξεσαλωμενης εργοδοσιας που εξαιτιας της αυξηθηκαν τα θανατηφορα εργατικα ατυχηματα, θα ειχε ισως βαση αν ειχαν αυξηθει γενικοτερα τα εργατικα ατυχηματα εκεινη την εποχη. Ας δουμε λοιπον τα στοιχεια μεσα απο την μελετη "Στατιστικες Εργατικων Ατυχηματων στην Ελλαδα", που εξεδοθη απο το Ελληνικο Ινστιτουτο Υγιεινης και Ασφαλειας της Εργασιας. Εργατικα ατυχηματα 1960-1966: 321.762, εργατικα ατυχηματα 1967-1973:316.362. Μειωθηκαν δηλαδη τα εργατικα ατυχηματα ως συνολο, παρολο που η εκβιομηχανιση της Ελλαδος ειχε ραγδαια ανοδο! Σημειωτεον, οτι τα ετη 1965 και 1966 σημειωθηκε το ρεκορ αριθμου ατυχηματων (ανω των 50.000 ετησιως), οπου ουτε πριν υπηρξε, ουτε μετα επαναληφθηκε ποτε τετοιος αριθμος! Μαλιστα στις σελιδες 21 και 31 αυτης της μελετης επισημαινεται οτι η μειωση των εργατικων ατυχηματων μεταπολιτευτικα (που ως γεγονος το εκθειαζει ο Ελευθερατος), εχει να κανει οχι τοσο με μετρα προστασιας, αλλα λογω της αποβιομηχανισης της Ελλαδος (που φυσικα το αποσιωπει ο Ελευθερατος)!
Στην συνεχεια, ανερυθριαστα γραφει οτι ουδεποτε ο Ελευθερατος εγραψε για μειωση του αριθμου των σχολειων Μεσης Εκπαιδευσης επι 21ης Απριλιου. Παμε λοιπον στην σελιδα 263 του ελευθερατειου επους και διαβαζουμε τα εξης "Ως προς την υποδομη της μεσης εκπαιδευσης, αξιοπροσεκτη ηταν η μειωση του αριθμου των σχολειων στην περιοδο 1967-1974 σε σχεση με τα ετη 1960-1967. Το 1960 ηταν 640 τα σχολεια της μεσης εκπαιδευσης. Το 1967 ειχαν ανελθει σε 1.249. Σχεδον διπλασιαστηκαν. Το 1974, ομως, ειχαν "πεσει" στα 1.064. Στην "εθνοσωτηριο" η χωρα χτιζοταν απ'ακρου εις ακρον, αλλα τα γυμνασια-λυκεια δεν ηταν δα και ξενοδοχεια για να γινουν υψιστη προτεραιοτητα...". Ο αγαπημενος μας λοιπον σχολιαστης-βιβλιοκριτικος ειναι ειτε αομματος, ειτε ψευτης! Ας ελεγξουμε ομως και τον ισχυρισμο του Ελευθερατου για το αν οντως υπηρξε τετοια μειωση σχολειων. Πραγματι αριθμητικα ισχυει αυτο. Αυτο ομως που αγνοει ο Ελευθερατος η κανει οτι αγνοει, ειναι οτι ο "διπλασιασμος" σχολειων που συνεβη επι Ενωσεως Κεντρου, ειχε να κανει με το μετρο της εκπαιδευτικης μεταρρυθμισης κατα το οποιο διαχωριστηκε το γυμνασιο απο το λυκειο, με αποτελεσμα τα σχολεια μεσης εκπαιδευσης να φαινονται οτι διπλασιαστηκαν, ενω επι 21ης Απριλιου, επανηλθε το 6ετες γυμνασιο! Βλ. και την σελιδα 295, πινακας 9.2 με πηγη την ΕΣΥΕ, Στατιστικη Επετηρις της Ελλαδος, που παραθετει ο Χρυσαφης Ιορδανογλου στο βιβλιο του "Η Ελληνικη Οικονομια Μετα το 1950" τομος 1ος, οπου στην υποσημειωση 1, γραφει ξεκαθαρα για τα ετη 1964-65 και 1965-66 "Δεν προκειται για διπλασιασμο του αριθμου των σχολειων μεσα σε εναν χρονο. Απλως τα γυμνασια και τα λυκεια προσμετρουνταν χωριστα αυτα τα δυο χρονια και κατοπιν αθροιζονταν". Βλεπουμε ταυτοχρονα στον πινακα αυτον, οτι το 1963-64 τα σχολεια μεσης εκπαιδευσης ηταν 594 και εγιναν 812 το 1973-74. Κοινως, ο πινακας που παραθετει ο τοτε διοικητης του Οργανισμου Σχολικων Κτιριων, Κριεκουκης στο βιβλιο του Παττακου "Ημεραι και Εργα", οπου φαινεται ανεγερση περιπου 220 νεων σχολικων κτιριων μεσης εκπαιδευσης τοτε, ειναι ακριβης! Μια πραγματικοτητα που ειτε λογω προχειρολογιας, ειτε λογω προθεσης για διαστρεβλωση, αγνοησε ο Ελευθερατος!
Τελος, επειδη μας κανει μαθηματα οικονομιας και περι ισοζυγιου ο αγαπημενος μας σχολιαστης, ας αναφερθουμε και σε αυτη την περιπτωση. Πηγη μας και παλι το βιβλιο του πανεπιστημιακου καθηγητη οικονομικων επιστημων, Χρυσαφη Ιορδανογλου, το οποιο εξεδωσε η Τραπεζα της Ελλαδος. Βιβλιο που χρησιμοποιει ολες τις διαθεσιμες, αρμοδιες πρωτογενεις πηγες (αυτες δηλαδη που αγνοει ο Ελευθερατος), ειτε διεθνεις (ΟΟΣΑ, ΔΝΤ, ΟΗΕ, Παγκοσμια Τραπεζα κλπ), ειτε εγχωριες (ΕΣΥΕ, Τραπεζα της Ελλαδος, Υπουργειο Συντονισμου κλπ). Αν καποιος δεν λαβει υπ'οψιν τις παρατηρησεις του Ιορδανογλου, αλλα προτιμαει τις παρατηρησεις του "μεγα οικονομολογου" Ελευθερατου, ειναι δικο του (ψυχολογικο) προβλημα! Και για να προλαβουμε τυχον ευκολα συμπερασματα απο διαφορους εξυπνακηδες, ο κος Ιορδανογλου παρολο που κρινει ως επιτυχημενο οικονομικα το καθεστως της περιοδου 1953-1973 (βασει των στοχων που το ιδιο το καθεστως ειχε θεσει, οπως τονιζει ο συγγραφεας), εντουτοις δεν ειναι καποιος απολογητης η τυφλος θαυμαστης! Ισα ισα που σημειωνει και ολα τα αρνητικα (αποτυχια στο να καταστουν οι εξαγωγες κινητηρια δυναμη της οικονομιας, επιπτωσεις της αστυφιλιας στην καλαισθησια της Αθηνας, περιπλοκο και αδικο φορολογικο συστημα, ισχνο σε σημεια, κοινωνικο κρατος, ανισοτητες στην κατανομη του πλουτου).
Γραφει λοιπον ο συγγραφεας στην σελιδα 7 "Τελος, η αναπτυξη δεν οδηγησε σε οξυνση του χρονιου ποβληματος της ελληνικης οικονομιας, δηλαδη του ελλειμματος των τρεχουσων συναλλαγων της με το εξωτερικο. Το ελλειμμα καλυπτοταν, συνηθως με ευχερεια, απο εισροες ιδιωτικων κεφαλαιων, χωρις να προκυπτει αναγκη για μεγαλης εκτασης δανεισμο απο το εξωτερικο". Στην σελιδα 59 τονιζει ξανα οτι "Στη διαρκεια της περιοδου 1953-1973, ο κινδυνος αυτος (μολονοτι επικρεματο συνεχως ως απειλη) παρεμεινε, εν πολλοις, ανενεργος. Η αυξηση των αδηλων πορων και αργοτερα των εξαγωγων βιομηχανικων προιοντων και της εισροης ξενων κεφαλαιων εξασφαλιζαν συναλλαγματικους πορους που επετρεπαν σημαντικη αυξηση των εισαγωγων χωρις μειζονα προβληματα στο ισοζυγιο εξωτερικων πληρωμων. Σελιδα 97 εκ νεου "Σε ολη την διαρκεια της περιοδου 1953-1973, το ρηγμα δεν ενεργοποιηθηκε σε βαθμο μειζονος κρισης. Οι εισροες αδηλων πορων καλυπταν το μεγαλυτερο μερος του εμπορικου ελλειμματος. Το υπολοιπο καλυπτοταν (και συνηθως υπερκαλυπτοταν) απο υπολειμματα της αμερικανικης βοηθειας, τις εισροες πορων του ΝΑΤΟ, τις εναπομεινασες πολεμικες επανορθωσεις και τις αλλες εισροες ιδιωτικων η κρατικων ξενων κεφαλαιων". Ας παμε ομως και ειδικοτερα για την περιοδο της 21ης Απριλιου. Σελιδα 155 "Τελικα, το εμπορικο ελλειμμα καλυπτοταν απο την εξισου εντυπωσιακη αυξηση των εισροων απο τον τουρισμο, το ναυτιλιακο συναλλαγμα, τα μεταναστευτικα εμβασματα, καθως και και απο εισροες κεφαλαιων απο το εξωτερικο. Ετσι, δεν υπηρξε κριση στις εξωτερικες συναλλαγες της χωρας". Σελιδα 169 "Τα προβληματα που δημιουργησε η υπερβαλλουσα ζητηση στο ισοζυγιο των εξωτερικων πληρωμων αποδειχθηκαν διαχειρισιμα". Σελιδα 171 "Παρα τη διευρυνση του, το προβλημα του εμπορικου ελλειμματος αποδειχθηκε διαχειρισμο. Οι εισροες αδηλων πορων (μεταναστευτικα εμβασματα, ναυτιλιακο συναλλαγμα και εισπραξεις απο τον τουρισμο) συνεχισαν να αυξανονται με ταχυτατους ρυθμους. Το πλεονασμα απο τους αδηλους πορους καλυπτε ενα μεγαλο ποσοστο που κυμαινοταν αναμεσα στο 62% και στο 77% του εμπορικου ελλειμματος...Το ελλειμμα αυτο υπερκαλυπτοταν απο καθαρες εισροες ξενων κεφαλαιων. Το διαστημα 1967-1972, τα συναλλαγματικα αποθεματα της Τραπεζας της Ελλαδος αυξηθηκαν σημαντικα".
Καποιες παρατηρησεις πανω σε αυτα. 1) Αδηλοι ποροι οπως βλεπουμε δεν ειναι μονο τα μεταναστευτικα εμβασματα οπως με εμφαση τονιζει ο αγαπημενος μας σχολιαστης (παρολο που οι μεταναστευτικες ροες μειωθηκαν επι 21ης Απριλιου), αλλα και το συναλλαγμα απο τουρισμο και ναυτιλια (τα αναφερει αλλωστε ακομη και ο Ελευθερατος, ασχετως που προσπαθει να μειωσει την αξια τους). 2) Το ισοζυγιο εξωτερικων πληρωμων ηταν συστηματικα πλεονασματικο και μονο τυχαιο δεν ειναι οτι ο Ελευθερατος αναφερεται μονο στο εμπορικο ισοζυγιο και το ισοζυγιο τρεχουσων συναλλαγων...3) Το ελλειμμα στο εμπορικο ισοζυγιο και το ισοζυγιο τρεχουσων συναλλαγων, ηταν διαχρονικο κατα την περιοδο 1953-1973, αλλα απολυτως διαχειρισιμο. Παρολα αυτα αν ο Ελευθερατος και ο αγαπημενος μας σχολιαστης-θαυμαστης του, θελουν να δουν αν καποτε αυτα τα ελλειμματα κοντεψαν να γινουν προβλημα, ας παει στις σελιδες 126, 130 και 135 του βιβλιου του Ιορδανογλου, για να δουν την μειωση των συναλλαγματικων αποθεματων της Τραπεζας της Ελλαδος που συνεβη επι Ενωσεως Κεντρου (την διακυβερνηση της οποιας ψιλοθαυμαζει ο Ελευθερατος)!
Συνοψιζοντας, το βιβλιο του Ελευθερατου, με το φτηνο ειρωνικο του υφος και τις ως επι το πλειστον στρατευμενες δευτερογενεις πηγες που χρησιμοποιει, περιεχει καποια ψευδη και καποιες μισες αληθειες! Αν καποιος θελει ομως να γνωρισει ολοκληρη την αληθεια, θα πρεπει να αναζητησει πιο σοβαρα βιβλια για εκεινη την περιοδο!

Πολύ καλό

Δεν επανέρχομαι για να συνεχίσω την καταμέτρηση φιλοχουντικών "μαργαριταριών", αλλά για να ρωτήσω κάτι τον υπογράψαντα ως "παρατηρητή", που θεώρησε σκόπιμο να μου καταλογίσει "τυφλότητα" - και μάλιστα λόγω... "φανατισμού" (να υποθέσω ότι κρίνει εξ ομοίων τα αλλότρια;). Σε ποια ακριβώς σελίδα του βιβλίου του Ελευθεράτου, κύριε "παρατηρητή", είδατε αυτό που εγώ δεν είδα; Πού ακριβώς γράφει ότι μειώθηκε ο αριθμός των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης; Κι αν δεν το είδατε ρητά, σε κείμενο, αλλά σε πίκακα, ποιας σελίδας πίνακας ήταν; Αν είχατε διαβάσει το βιβλίο, θα ξέρατε ότι δεν γράφει τίποτα τέτοιο. Αντιθέτως, αναφέρει πόσο αυξήθηκαν οι μαθητές των δημοσίων και πόσο των ιδιωτικών γυμνασίων σε δυο συναπτά έτη (1971-72 και 1972-73) και πόσο οι εκπαιδευτικοί στα μεν και στα δε, τις ίδιες χρονιές, προφανώς για να στηρίξει κάποια συμπεράσματά του, όσον αφορά την ενίσχυση της ιδιωτικής εκπαίδευσης, τότε. Άλλο γράφει ο Δ.Ε και αλλού επικεντρώνεται το σχετικό κεφάλαιο: Στη μείωση των μαθητών δημοτικού, κατά τρόπο αναντίστοιχο των δημογραφικών δεδομένων. Και δίνει κάποιες εξηγήσεις γι' αυτό το φαινόμενο. Όποιος έχει άλλη εξήγηση, ας δώσει. Κι επί τη ευκαιρία, ας δώσει εξηγήσεις και για την κατάργηση των 5 Παιδαγωγικών Ακαδημιών, αν δεν... του αρέσουν αυτές του συγγραφέα.
Το ωραίο είναι ότι είστε και κατηγορηματικός, για το τι γράφει ένα βιβλίο που κατά πάσα βεβαιότητα ποτέ δεν διαβάσατε... "Πιάνεστε" από κάτι που έγραψε άλλος συγγραφέας κι επειδή αυτό το κάτι δεν αναιρεί το προκείμενο, πλάθετε το... προκείμενο όπως συμφέρει! ΟΚ, όλα "στο παιχίδι είναι"... Και το να παριστάνετε τον νηφάλιο "παρατηρητή", και το να κρίνετε κάτι που μάλλον ποτέ δεν διαβάσατε και το να πετάτε την μπάλα στην εξέδρα. Αλλά επειδή κάθε παιχνίδι έχει και κανόνες, επαναλαμβάνω την ερώτηση: Σε ποια ακριβώς σελίδα, κύριε, είδατε γραμμένο αυτό περί μείωσης του αριθμού των σχολείων δευτροβάθμιας; Αναμένω. Με κάνατε να σπαταλήσω άλλα 20 λεπτά διαβάζοντας τα αντίστοιχα κεφάλαια, άρα αναμένω. Δεν ζητώ πολλά: Μόνο τον αριθμό μιας σελίδας ή περισσότερων...

Παρακολουθωντας την διενεξη για αυτο το βιβλιο μεσα απο τα σχολια που εχουν δημοσιευθει εδω, παρακινηθηκα να το διαβασω, καθως και να διαβασω την απαντηση του Μανου Χατζηδακη, μεσω του βιβλιου του "Λαμογια Χωρις Χακι", ενω προμηθευτηκα και το βιβλιο του Χρυσαφη Ιορδανογλου σχετικα με την ελληνικη οικονομια για την περιοδο 1950-1973, μιας και αναφερθηκε και αυτο απο καποιους. Μπορω να πω οτι ηταν χρησιμη η ερευνα μου τελικα, μιας και ειχε ιδιαιτερο ενδιαφερον. Για να ερθω στο προκειμενο, οπωσδηποτε η ερμηνεια οικονομικων επιλογων και πολιτικων ειναι σε μεγαλο βαθμο υποκειμενικη. Ετσι λοιπον, ακομη και τα ιδια ακριβως πραγματα να διαβασουν καποιος κομμουνιστης και καποιος νεοφιλελευθερος, αποκλειεται να καταληξουν στα ιδια συμπερασματα. Απο εκει και περα ομως, τα γεγονοτα ειναι γεγονοτα και εναποκειται σε εμας να ψαξουμε τα αντιστοιχα στοιχεια προκειμενου να δουμε αν οντως συνεβησαν ετσι η αλλιως! Διαβαζοντας λοιπον τα τρια αυτα βιβλια και στην συνεχεια αναζητωντας διαδικτυακα και πρωτογενεις οικονομικες πηγες (π.χ. εκθεσεις του ΟΟΣΑ για την Ελλαδα), κατεληξα στο συμπερασμα οτι η αληθεια ως προς τα γεγονοτα, γερνει προς την μερια αυτων που επικρινουν τον κυριο Ελευθερατο και το συγγραμμα του! Αν τωρα αυτο ειναι αρκετο ωστε καποιοι να με κατηγορησουν ως "χουντικο", προβλημα τους!

Υ.Γ. Ειναι εντυπωσιακος ο τροπος φανατισμου με τον οποιο υπερασπιζεται ο τελευταιος σχολιαστης τον κυριο Ελευθερατο, φτανοντας στο σημειο να γραφει οτι ουδεποτε ο Ελευθερατος εγραψε για μειωση των σχολειων Δευτεροβαθμιας εκπαιδευσης επι 21ης Απριλιου! Ο φανατισμος τυφλωνει πραγματικα...Ο κυριος Ελευθερατος το γραφει ξεκαθαρα και ειναι και μεγα φαουλ διοτι οπως εξηγει ο κυριος Ιορδανογλου στο βιβλιο του, τα σχολεια Δευτεροβαθμιας εκπαιδευσης δεν διπλασιαστηκαν ξαφνικα επι Ενωσεως Κεντρου, αλλα απλως διαχωριστηκε το Γυμνασιο απο το Λυκειο! Αντιστοιχα οταν ενοποιηθηκαν εκ νεου επι 21ης Απριλιυο, φαινεται λες και μειωθηκαν, κατι που φυσικα δεν ισχυει.

Είδα πόσα σχόλια γράφτηκαν εδώ για το πολύ ενδιαφέρον αυτό βιβλίο και αποφάσισα να προσθέσω το δικό μου. Όταν όμως τα διάβασα ένα- ένα, μου "ήρθε" άλλη ιδέα: Ότι κάποιος θα έπρεπε να επιμεληθεί την έκδοση άλλου βιβλίου, με τίτλο "μακάριοι οι φιλοχουντικοί τω πνεύματι"... Πραγματικά "μακάριοι", γιατί φαίνεται πως ακούνε τον εαυτό τους και πείθονται, ότι κι αν του πουν... Αξία ανεκτίμητη, όσα "μαργαριτάρια" μαζεύτηκαν εδώ. Κρίμα να πηγαίνει χαμένη και να μην αναδεικνύεται όλη αυτή η πρωτοτυπία σκέψης!
Διαβάζω έναν που "απαντά" σε αναφορά κάποιου για το Τάμα του Έθνους. Και "απαντώντας", αφήνει να εννοηθεί πως δεν υπήρξε τέτοιο σκάνδαλο... Κάνει μάλιστα αναφορά στο όνομα του Σκυλίτση, δηλαδή εκείνου που ανακοίνωσε την εξαφάνιση του 90% των χρημάτων του Ταμείου... Αναρωτιέμαι αν ο άνθρωπος "τρολάρει" εαυτόν και συνεχίζω. Βλέπω άλλον που εκνευρίστηκε από κάποια αναφορά ενός σχολιαστή στα στοιχεία του ΙΚΑ, για τα εργατικά ατυχήματα. Και τι γράφει; Ότι η απότομη και ιλιγγιώδης αύξηση των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων, με το "καλημέρα" της επταετίας, δεν δείχνει τίποτα απολύτως για τις συνθήκες που επικράτησαν, επειδή αυτά τα καθορίζει η... τύχη και η αντοχή κάθε ανθρώπινου οργανισμού. Φαντάζομαι ότι το ίδιο πιστεύει και για την τρομακτική αύξηση συνολικά των σοβαρών εργατικών ατυχημάτων - πχ ακρωτηριασμών. Ε, φαίνεται λοιπόν ότι επί χούντας, για κάποιο μεταφυσικό λόγο, η κράση των εργατών αδυνάτισε...
Συνεχίζω την περιήγηση σε αυτόν τον τόσο ξεχωριστό κόσμο. Κι εκεί που αρχίζω να κουράζομαι από τις γενικολογίες, πέφτω σε μια συγκεκριμένη μομφή για τις "μισές αλήθειες" του συγγραφέα. Ώπα, σκέφτομαι, κάτσε να δω μήπως ο Ελευθεράτος έκανε φάουλ, μήπως έγραψε ότι μειώθηκαν τα σχολεία μέσης εκπαίδευσης χωρίς αυτό να ισχύει. Το δεύτερο έμενε να το εξακριβώσω και μάλλον θα το έψαχνα, γιατί ανέκαθεν με ενδιέφερε η Εκπαίδευση. Τσάμπα έχασα ένα τέταρτο από τη ζωή μου. Τόσο μου πήρε να κατεβάσω το βιβλίο από τη βιβλιοθήκη, να πάω στο συγκεκριμένο κεφάλαιο και να διαπιστώσω ότι δεν γράφει κάτι τέτοιο. Αμέσως μετά διαβάζω ότι δεν είχε καμία σημασία η αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, διότι το κάλυπταν οι άδηλοι πόροι. Και θυμήθηκα τα φοιτητικά μου χρόνια στην ΑΣΟΕΕ, τότε που μαθαίναμε πως το να κρύβει μια οικονομία με τέτοιους πόρους ένα κακό ισοζύγιο, είναι "σαν να επιχειρεί ο άρρωστος που έχει χλωμιάσει από την ασθένεια να κρύψει τη χλωμάδα με πούδρα στο πρόσωπο και να λέει ότι θεραπεύτηκε" (αν θυμάμαι σωστά, ο Σάμιουελσον το είχε πει).
Αλλά, ας ξεχάσουμε προς στιγμή την οικονομική πλευρά αυτού του ζητήματος. Ας δούμε την κοινωνική: Θα πρέπει να πούμε "τι ωραία, τι καλά τότε που ξενιτεύονταν οι Έλληνες κατά δεκάδες χιλιάδες σε κάθε έτος για να δουλέψουν στη Γερμανία, γιατί έτσι έρχονταν ποταμοί μεταναστευτικών εμβασμάτων και καλύπτονταν έτσι οι... τρύπες"; Σοβαρά, τώρα; Και με κάτι τέτοια πανηγυρίζουν κιόλας εδώ, οι "νοσταλγοί", ότι "αποδεικνύουν", ποιος ξέρει τι; Ποιος τη χάρη τους... Συνοπτικά για το βιβλίο: Σημαντικό. Πολύ αναλυτικό σε κάποια θέματα, λιγότερο σε άλλα (ξόδεψα πολύ χρόνο και χώρο, δεν θα κάνω τώρα ειδικές παρατηρήσεις). Αλλά συνολικά χρησιμότατο.