Οι τοιχογραφίες του Καθολικού της Ιεράς Μονής Αγίων Τεσσαράκοντα Σπάρτης

Η Μονή των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων είναι σήμερα ένα από τα πιο σημαντικά θρησκευτικά κέντρα της Λακωνίας. Ο φροντισμένος χώρος με το μεγάλο καθολικό,το παρεκκλήσι και το καμπαναριό, τα κελλιά των μοναχών και τους χώρους εργασίας και υποδοχής αναδεικνύουν τη λειτουργία του, παραπέμπουν σε πρότυπα που ανάγονται σε προηγούμενους αιώνες, κατά τους οποίους άνθιζαν οι μοναστικές πολιτείες και δημιουργούν στον επισκέπτη την απόλυτη αίσθηση της πνευματικότητας. Το μεγάλο καθολικό είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες του 17ου αιώνα, οι οποίες, μετά και από την προσεκτική συντήρηση, διασώζονται σχεδόν σε άριστη κατάσταση.
Η γνωριμία μου με το μοναστήρι έγινε με την ευκαιρία του συνεδρίου με θέμα «Η Πρόσληψη της Αρχαιότητας στο Βυζάντιο, κυρίως κατά τους Παλαιολόγειους Χρόνους» που πραγματοποιήθηκε στη Σπάρτη το Νοέμβριο του 2011. Μετά από λίγα χρόνια ήρθε η τιμητική πρόσκληση από τον ηγούμενο της Μονής, Πατέρα Εφραίμ, να γράψω μία μελέτη για τις τοιχογραφίες του καθολικού, η οποία θα μπορούσε να τις αναδείξει και να βοηθήσει παράλληλα τους αναγνώστες της στην καλύτερη κατανόηση και εκτίμηση αυτού του πολιτιστικού θησαυρού. Το έργο ήταν μεγάλο και δύσκολο, η βοήθεια όμως ήταν σημαντική, κατ' αρχάς λόγω του άριστου φωτογραφικού υλικού, το οποίο ήρθε αμέσως στα χέρια μου. Στις φωτογραφίες των τοιχογραφιών, οι οποίες είχαν δημιουργηθεί με επαγγελματική, σχεδόν, ευσυνειδησία, αλλά και αγάπη, από τους Πατέρες της Μονής, μπορούσα να διακρίνω και την παραμικρή εικονογραφική λεπτομέρεια, καθώς και έκφραση προσώπου σε κάθε σκηνή. Επί πλέον, κεφαλαιώδης για την οριστική διαμόρφωση της μελέτης ήταν και η συμβολή των Πατέρων, οι οποίοι διάβασαν προσεκτικά το κείμενο πριν δημοσιευτεί και έκαναν καίριες επισημάνσεις, για τις οποίες τους είμαι πραγματικά ευγνώμων. [...]