Ο νόμος της αγάπης

Τριακόσια χρόνια μετά την εποχή μας, η ανθρωπότητα έχει ανακαλύψει ότι χρειάζεται να μετενσαρκωθεί κανείς δεκατέσσερις χιλιάδες φορές για να μπορέσει να βρει την αδελφή ψυχή, που είναι ο ύψιστος σκοπός στη ζωή.

Στην Πόλη του Μεξικού η Ασουσένα, αστρολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, που χρησιμοποιεί τη δύναμη της μουσικής για να επανασυνδέει τους πελάτες της με τις προηγούμενες ζωές τους, έχει καταφέρει να συναντήσει τη δική της αδελφή ψυχή, τον Ροδρίγο, την αληθινή αγάπη. Αλλά ύστερα από μια νύχτα πάθους οι εραστές χωρίζουν και εκείνη πρέπει πια να ψάξει μέσα σε δεκατέσσερις χιλιάδες ζωές για να ξαναβρεί την αγάπη της...

Με το μυθιστόρημα αυτό η Εσκιβέλ δοκιμάζει τη δύναμη της γραφής της στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας. Ταυτίζοντας με τη βασική ηρωίδα της την Αγάπη, που με τη θετική της ενέργεια ρυθμίζει το ειδικό βάρος της ύπαρξής μας, χρησιμοποιεί νέες και ανορθόδοξες -για τον δυτικό τρόπο σκέψης- δοξασίες καταφεύγοντας στις ανατολικές αντιλήψεις για τη μετεμψύχωση και το διαλογισμό. Με μια κωμική, εξωπραγματική, φανταστική και εντελώς απίθανη ιστορία αγγίζει υπαρξιακά θέματα και ερωτήματα με ύφος ανάλαφρο, τρυφερό και πολλές φορές ειρωνικό.







ΚΡΙΤΙΚΗ




Με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας και σελίδες δανεισμένες από κόμικς η μεξικανή συγγραφέας γράφει το δεύτερο μυθιστόρημά της που έχει ως κεντρικό άξονα αφήγησης την αβεβαιότητα του έρωτα. Την έκδοση συμπληρώνει μια συλλογή τραγουδιών.



Στον σύγχρονο κόσμο, όπου κυριαρχεί ο υλισμός, η απάτη και η ηθική κατάπτωση, η μόνη πιθανότητα για να σωθεί κανείς είναι να ακολουθήσει τη φωνή της καρδιάς. Αυτό είναι το ηθικό δίδαγμα που προκύπτει από το δεύτερο μυθιστόρημα της μεξικανής συγγραφέως. Η αγάπη εμφανίζεται όχι απλώς ως ιδέα αλλά ως νόμος. Ολα αρχίζουν και καταλήγουν σε αυτήν. Η Λάουρα Εσκιβέλ συλλαμβάνει μια ιστορία που κινείται στον χώρο της επιστημονικής φαντασίας και εμπεριέχει πολλές άλλες ιστορίες που τέμνονται μεταξύ τους, για να υμνήσουν το υπέρτατο συναίσθημα. Το βιβλίο συνοδεύεται από ένα CD με άριες του Πουτσίνι αλλά και σύγχρονη και αρχαία μουσική του Μεξικού. Η συγγραφέας παραπέμπει τον αναγνώστη, σε συγκεκριμένα σημεία της αφήγησης, να ακούει κάθε φορά ένα τραγούδι του CD, ενώ η εξιστόρηση συνεχίζεται μέσα από κόμικς, ώστε οι αναγνώστες να γίνουν αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες όσων είδαν και άκουσαν οι πρωταγωνιστές του βιβλίου. Πρόκειται για το πρώτο «multimedia μυθιστόρημα», όπως χαρακτηρίστηκε, το οποίο προκάλεσε θετικές εντυπώσεις αλλά και δυσμενή σχόλια. Η σύλληψη της ιδέας δεν παύει ωστόσο να είναι ευρηματική, περισσότερο ίσως από εκείνη του πρώτου της βιβλίου, η πλοκή του οποίου στηρίζεται σε μαγειρικές συνταγές, εστεμμένου με διεθνή επιτυχία, «Σαν νερό για ζεστή σοκολάτα» (Ωκεανίδα, 1994).

Στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου η Εσκιβέλ δίνει εξηγήσεις για την ιδέα της καθώς και οδηγίες για τη χρήση του CD, με αρκετή δόση χιούμορ. Αφιερώνει αρκετές σελίδες απευθυνόμενη σε όλων των ειδών τους αναγνώστες: σε αυτούς που αγαπούν την όπερα, σε αυτούς που δεν έχουν ακούσει ποτέ όπερα και σε εκείνους που «έτσι κι αλλιώς μισούν την όπερα». Δίνει ακόμη εξίσου αναλυτικές οδηγίες για το άκουσμα της λαϊκής μουσικής. Η αγωνία της να πείσει για την ιδέα της μαρτυρεί ενδεχομένως την αβεβαιότητά της για την υποδοχή της από το κοινό.

Στον «Νόμο της αγάπης» η Εσκιβέλ βγαίνει από τον χώρο της κουζίνας και της «σοκολάτας» και πλάθει μια ιστορία εξωπραγματική, φανταστική, που αγγίζει τα όρια του ανέφικτου. Από την εποχή του ισπανικού αποικισμού του Μεξικού διατρέχουμε τον χρόνο και βρισκόμαστε στο έτος 2200 μ.Χ. στην Πόλη του Μεξικού. Ηρωίδα είναι η Ασουσένα, αστρολόγος και ψυχοθεραπεύτρια που αναζητεί την «αδελφή ψυχή» της. Τη βρίσκει στο πρόσωπο του Ροδρίγο. Τον χάνει την πρώτη νύχτα πάθους, όταν εκείνος φεύγει για λίγο από το ερωτικό κρεβάτι. Για να ξανασμίξουν πρέπει να τον αναζητήσει μέσα σε 14.000 ζωές. Χρησιμοποιεί τη δύναμη της μουσικής για να ανατρέξει σε αυτές όπως κάνει και με τους πελάτες της. Μέσα από τη μουσική του Πουτσίνι και τα danzones της Λιλιάνα Φελίπε γυρίζει πίσω στον χρόνο, όπου συναντά τα πρόσωπα του παρόντος σε ρόλους που δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί. Ολα τα πρόσωπα της ιστορίας μπερδεύονται με περίεργες σχέσεις μεταξύ τους: ο Ροδρίγο υπήρξε σε μια προηγούμενη ζωή πατέρας της. Η ισχυρή Ισαβέλ, η γυναίκα που μισεί όσο τίποτε στον κόσμο, υπήρξε σύζυγος του Ροδρίγο και σε μιαν άλλη ζωή μητέρα της. Και η σαγηνευτική, θηλυκή Σιτλάλη, η Ινδιάνα με τους μαγευτικούς γοφούς, υπήρξε θύμα βιασμού από τον δολοφόνο του παιδιού της, τον Ροδρίγο. Η Ασουένα θα αλλάξει το σώμα της να μπει στο σώμα μιας γηραιάς τυφλής γυναίκας, να ταξιδέψει σε άλλον πλανήτη προκειμένου να τον συναντήσει.

Αφηγητής της ιστορίας είναι ο μυστικός Φύλακας Αγγελος της Ασουσένα. Αυτός που της δίνει συμβουλές και την προστατεύει από το Κακό και την αρνητική επίδραση του Χάους που επικρατεί στον κόσμο. «Το Σύμπαν δεν μπορεί να επιτρέψει στην τάξη να εγκατασταθεί μόνιμα. Αν το έκανε, θα υπέγραφε τη θανατική του καταδίκη. Η ζωή ξεπήδησε από την ανάγκη να ισορροπήσει το χάος. Αν το χάος πάψει να υπάρχει, θα τελειώσει και η ζωή» αποφαίνεται η συγγραφέας μέσα από τη σκέψη του Φύλακα Αγγελού της. Στην αρμονία του Σύμπαντος συμβάλλουν οι «ταξιθέτες», που είναι οι ανά τους αιώνες καλλιτέχνες της ζωής, οι οποίοι «αποφασίζουν ποιος είναι ο χώρος που πρέπει να καλυφθεί πάνω στον καμβά από το κίτρινο, το γαλάζιο ή το κόκκινο, ποιο σημείο πρέπει να καταλάβουν οι νότες και ποιο η σιωπή, ποια πρέπει να είναι η πρώτη λέξη ενός ποιήματος». Ετσι ανατρέπουν το καταστροφικό έργο των «χαοθετών», αυτών που «πιστεύουν πως η θέλησή τους είναι το μόνο πράγμα που έχει σημασία και που, επιπλέον, έχουν τη δύναμη να την επιβάλλουν».

Η Λάουρα Εσκιβέλ, όπως προκύπτει από τις συνεντεύξεις της, εκφράζει στο νέο της μυθιστόρημα το καταστάλαγμα της εσωτερικής της αναζήτησης που περνά μέσα από τις ανατολικές αντιλήψεις για τη μετεμψύχωση και τον διαλογισμό, στον αντίποδα του δυτικού, ορθολογιστικού τρόπου σκέψης. Η ίδια ασπάζεται τη γνωστή ανατολική θεωρία για το Κάρμα. «Τι πρέπει ν' αλλάξει κανείς μέσα του; Η απάντηση βρίσκεται στο παρελθόν. Καθένας πρέπει να ερευνήσει και ν' ανακαλύψει ποια είναι τα προβλήματα που δεν μπορεί να λύσει σε άλλες ζωές, για να τα ξεπεράσει σε τούτη τη ζωή» προτείνει μέσα από το βιβλίο της.

Γεννημένη το 1950 στην Πόλη του Μεξικού, η Λάουρα Εσκιβέλ, καθηγήτρια κηπουρικής, ηθοποιός και συγγραφέας παιδικού θεάτρου καθώς και σεναριογράφος της τηλεόρασης, έγινε ευρέως γνωστή με το πρώτο της μυθιστόρημα που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία του πρώην συζύγου της Αλφόνσο Αράου. Γι' αυτό το σενάριο κέρδισε το 1992 το βραβείο «Αριέλ» της Ακαδημίας Επιστημών και Κινηματογραφικών Τεχνών του Μεξικού (έχει λάβει συνολικά δέκα «Αριέλ»), το βραβείο Σίλβερ Ούγκο στο 28ο Φεστιβάλ Διεθνούς Κινηματογράφου του Σικάγου και το 1993 το βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Χιούστον. Την επόμενη χρονιά βραβεύτηκε με το ΑΒΒΥ (American Booksellers Book of the Year).

«Ο Νόμος της Αγάπης» δεν είναι ένα αμιγούς επιστημονικής φαντασίας μυθιστόρημα. Το μέλλον δεν είναι παρά το «σκηνικό» για να στηθεί η ιστορία, το περιτύλιγμα για τα υπαρξιακά θέματα και ερωτήματα τα οποία θέτει η συγγραφέας. Η κινηματογραφική γραφή της ­ έχει γίνει μάλιστα πρόταση από τον Ρόμπερτ Ρέντφορτ να γυριστεί κινηματογραφική ταινία ­ έχει έντονα χιουμοριστικές αναφορές ενώ άλλοτε γίνεται τρυφερή και άλλοτε ανάλαφρη και ειρωνική. Ποιητικές πινελιές προδίδουν το χρώμα και τη γεύση της μεξικανικής της φλέβας. Τα μεξικανικά ποιήματα και τραγούδια, η Μ. Batterfly και οι άλλες άριες του Τζιάκομο Πουτσίνι, τα λυρικά danzones δημιουργούν μια ερωτική, αισθησιακή ατμόσφαιρα που σαν μελωδικό σύννεφο περιτυλίγουν τον αναγνώστη για να τον μυήσουν στο μυστικό της Αγάπης. Μοιάζει σαν μια συνομωσία της Εσκιβέλ, σκηνοθετημένη για να καταλήξει στο αισιόδοξο happy end που επιβάλλεται να έχει κάθε ιστορία αγάπης, όπως αυτή της Ασουσένα και του Ροδρίγο.



ΛΥΔΙΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 22-03-1998