Πολιτική στην Ελλάδα

[...] Ο ανά χείρας τόμος, σπάνιο και εξαιρετικά ενδιαφέρον συλλογικό έργο για την πολιτική και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στη σύγχρονη Ελλάδα, συγκεντρώνει μελέτες στις οποίες αναλύονται λεπτομερώς επίμαχα ζητήματα, όπως ο βαθμός διείσδυσης της πολιτικής του "εκσυγχρονισμού" στην ελληνική κοινωνία, οι αλλαγές στο πολιτικό και το κομματικό σύστημα, η εξωτερική πολιτική και οι σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι μεταρρυθμίσεις στις σχέσεις κράτους και οικονομίας, το ασφαλιστικό σύστημα, τα συνταγματικά δικαιώματα, το σύστημα υγείας. Τι άλλαξε, λοιπόν, τα τελευταία τριάντα χρόνια στην Ελλάδα; Τι δεν μπόρεσε να εφαρμοστεί και γιατί; Ποιες ήταν οι πολιτικές δυσκολίες και ποιοι εμπόδισαν τις μεταρρυθμίσεις; Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον;

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Κριτική:

Ο εκσυγχρονισμός δεν άγγιξε την κοινωνία

ΤΟ ΜΕΤΕΩΡΟ βήμα του ελληνικού εκσυγχρονισμού και του σχεδίου του Κώστα Σημίτη οφείλεται σε εγγενείς αδυναμίες του ελληνικού πολιτικού συστήματος, αλλά κυρίως στο γεγονός ότι εδώ και 30 χρόνια συντεχνίες με κατεστημένα συμφέροντα τορπιλίζουν κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης, υποστηρίζουν 14 επιστήμονες, κατόπιν πρόσκλησης του φημισμένου London School of Εconomics.
Το βιβλίο «Πολιτική στην Ελλάδα. Η πρόκληση του εκσυγχρονισμού» (Εκδόσεις Οκτώ) συμπυκνώνει την ελληνική πολιτική ιστορία 30 χρόνων, όπως την έχουν μελετήσει και τη μελετούν σημαντικοί Έλληνες και ξένοι επιστήμονες, με την επιστημονική επιμέλεια του Κέβιν Φέδερστον, διευθυντή του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου και του Ελληνικού Παρατηρητηρίου στο LSΕ.
Σε αντίθεση με τον λαϊκισμό του προσημιτικού ΠΑΣΟΚ, ο εκσυγχρονισμός, γράφει ο Χρήστος Λυριντζής, «δεν είχε στόχο την ικανοποίηση και τον κατευνασμό του λαού, αλλά τον εξορθολογισμό και την ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας, ανεξάρτητα από το πολιτικό κόστος». Το σχέδιο υπονομεύτηκε και από την αποτυχία του «να παραγάγει μια νέα πολιτική ελίτ», υποστηρίζει ο κ. Λυριντζής, προσθέτοντας ότι ο κρατικός προσανατολισμός των «εκσυγχρονιστών» τούς εμπόδισε να στραφούν στην κοινωνία, προκειμένου να σφυρηλατήσουν μια νέα κοινωνική συμμαχία.

Μεταρρύθμιση με... δόσεις!

Ο Πλάτων Τήνιος, που υπήρξε άνθρωπος- κλειδί στη μεταρρυθμιστική διαδικασία του Ασφαλιστικού επί Σημίτη, στην ανάλυσή του υποστηρίζει ότι κυρίαρχο χαρακτηριστικό της διαδικασίας είναι η ακινησία της πολιτικής που προέρχεται από διαρθρωτικά χαρακτηριστικά του ίδιου του συστήματος.
Το πρόβλημα είναι, υποστηρίζει ο Τήνιος, ότι οι αλλαγές που έχουν επανειλημμένα (από το 1959!) χαρακτηριστεί αναγκαίες αναβάλλονται και η μεταρρύθμιση γίνεται με δόσεις! Η όποια απόπειρα μεταρρύθμισης γίνεται σε μια λογική συναλλαγής μεταξύ των γενεών, όπου «ό,τι κερδίζει η μια γενιά το χάνει η άλλη». Επειδή όμως η μελλοντική γενιά δεν μπορεί να είναι στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, οι δύο παίκτες που εκπροσωπούνται μοιράζουν τα οφέλη μεταξύ τους και στέλνουν τον λογαριασμό στον τρίτο! Η γενιά των μελλοντικών εργαζομένων γίνεται η «απούσα γενιά», η οποία θα πληρώσει με τον ερχομό της και θα ελπίζει να «χρεώσει με την αποχώρησή της την επόμενη γενιά».
Αναλύοντας τις εκλογικές αναμετρήσεις από το 1974 ώς το 2004 ο Ηλίας Νικολακόπουλος σημειώνει ότι η εμφάνιση του Σημίτη άλλαξε δραστικά το πολιτικό κλίμα. Η μεγάλη νίκη του ΠΑΣΟΚ το 2000, γράφει, «οφείλεται κυρίως στην επέκταση της επιρροής του στα σχετικά προνομιούχα τμήματα του πληθυσμού, όπως στους υψηλά αμειβόμενους του ιδιωτικού τομέα».

Αριστοτελία Πελώνη, Τα Νέα, 4/12/2007