Η μηχανή του σεξ

Πόσο μπορεί να επηρεάσει τον ερωτισμό του ανθρώπου η εξέλιξη της τεχνολογίας, η κατάκτηση του διαστήματος και η επαφή με άλλους πολιτισμούς, τα προσεχή χρόνια ή αιώνες;
Μέχρι που μπορεί να οδηγήσουν τον άνθρωπο οι ερωτικές φαντασιώσεις του;
Πώς θα διαμορφωθούν στο μέλλον οι σεξουαλικές σχέσεις ανάμεσα στα δύο (και όχι μόνο) φύλα;
Σ' αυτή τη θεματική ανθολογία ε.φ., μερικοί από τους σημαντικότερους συγγραφείς του είδους επιχειρούν να δώσουν απάντηση, με την αστείρευτη φαντασία τους, στα πιο πάνω ερωτήματα μέσα από δεκατρία απολαυστικά και συναρπαστικά διηγήματα, προσεκτικά επιλεγμένα.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Η ερωτική επιθυμία του ανθρώπου παραμένει ως οργανική του εκδήλωση εντελώς άγνωστο φαινόμενο-πρόβλημα. Η επιστήμη προσπάθησε και συνεχίζει να προσπαθεί να το φωτίσει και να το διερμηνεύσει. Μέχρι τώρα, όμως, κι αν εξαιρέσει κανείς ορισμένες εξηγήσεις του βιολογικού μάλλον περιεχομένου, δεν το έχει καταφέρει. Στην ουσία αρκείται στην καταγραφή των διαφόρων εκδηλώσεών του, οι ονομασίες των οποίων είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές. Αυτοερωτισμός, αυτοϊκανοποίηση, ομοφυλοφιλία, λεσβιασμός, οιδιπόδειο, παιδεραστία, αιμομιξία, σαδομαζοχισμός, κτηνοβασία, κοπρολαγνεία, οφθαλμοπορνεία είναι μόνο μερικές από αυτές η μελέτη των οποίων δεν οδηγεί μόνο στο ζωώδες παρελθόν του ανθρώπου, αλλά στο άγνωστο σκοτάδι της δημιουργίας του. Η επιστήμη της ψυχανάλυσης τις θεωρεί αποκλίσεις από το «φυσιολογικό», η θρησκεία, ύψιστες αμαρτίες.

Η παγκόσμια λογοτεχνία απέφυγε να θίξει το επίμαχο αυτό πρόβλημα, αφήνοντάς το ωστόσο να αιωρείται ως ανεξήτηλη κηλίδα στο ανθρώπινο στερέωμα. Αν εξαιρέσει κανείς τον Αρετίνο (1492-1556) και αργότερα τον Μαρκήσιο ντε Σαντ (1740-1814) και τον Ζάχερ Μαζόχ (1835-1895), κανείς άλλος δεν τόλμησε να αποκαλύψει τη «σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού».

Για την επιστημονική φαντασία υπήρξε ανέκαθεν ένα θέμα ταμπού, όπως και η θρησκεία, εξάλλου· το προσέγγιζε υπαινικτικά, με διάφορα λίγο - πολύ εξεζητημένα σύμβολα, που υπονοούσαν, ωστόσο, πολύ περισσότερα απ' αυτά που περιγράφονταν στους φανταχτερούς μύθους της. Τη δεκαετία του 1960, το Νέο Κύμα, που εισβάλλει επαναστατικά στους κόλπους της, γκρεμίζει τα παραδοσιακά οχυρά και αποφασίζει να πει τα πράγματα με το όνομά τους. Εκτοτε η Ε.Φ., απαλλαγμένη από τις παρωπίδες του παρελθόντος, ανιχνεύει το θέμα με σοβαρότητα και τόλμη, χωρίς να διστάσει να φέρει στο φως όλες τις σκοτεινές πλευρές του. Ο αναγνώστης θα το διαπιστώσει στα διηγήματα της ανά χείρας συλλογής, που επιχειρούν να καλύψουν ένα ευρύ φάσμα του προβλήματος.

«Ο έκφυλος» (1955, μ. Γιώργος Γούλας), του Τσαρλς Μπομόντ, για παράδειγμα, ειρωνεύεται τη σχετικότητα των εννοιών «φυσιολογικό», «μη φυσιολογικό». Ο ήρωάς, του ζώντας σε μια ομοφυλόφιλη κοινωνία, είναι, φυσικά, «ανώμαλος», αφού ερωτεύεται μια γυναίκα. Στη συνέχεια, ο Ρόμπερτ Σίλβερμπεργκ σχολιάζει γραφικά τον καταπιεσμένο ερωτισμό. «Σπρώξιμο τέλος» (1974, μ. Αννα Μπαδοπούλου), για το μικρό ήρωά του σημαίνει τέλος της ικανότητας τηλεκίνησης, δηλαδή τέλος των ψευδαισθήσεων από τη στιγμή που δοκιμάζει τον απαγορευμένο καρπό. Αμέσως μετά ο ο Ισαάκ Ασίμοφ αναλαμβάνει να εξηγήσει «Τι είναι πάλι αυτός ο έρωτας;» (1961, μ. Γιώργος Γούλας) στους... «εξωγήινους» αναγνώστες του, τουλάχιστον ως προς την... πρακτική πλευρά του. «Οι δυσκολίες της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης» (1954, μ. Γιώργος Γούλας), όμως, του Ιρβιν Φέλντμαν είναι αξεπέραστες, ιδίως όταν έρχεται αντιμέτωπη με ιδιαίτερα πολύπλοκα προβλήματα, όπως το οιδιπόδειο. «Η ιδανική σύντροφος» (1959, μ. Γιάννης Πιπέρης) του Αλέν Ντορεμιέ μπορεί, βέβαια, να προσφέρει τον απόλυτο έρωτα, αλλά παράλληλα και την απώλεια του «εγώ». «Η μηχανή του σεξ» (1975, μ. Κατερίνα Βάχλα), ωστόσο, υποστηρίζει ο Τζον Σλέιντεκ, όταν τεθεί σε λειτουργία μπορεί να ενεργοποιήσει ακόμη και την «άψυχη ύλη». Τα δύο ρομπότ που πρωταγωνιστούν στο διήγημά του, το αποδεικνύουν κάνοντας παθιασμένο έρωτα.

Η Πατ Μέρφι, διαπρύσιος κήρυκας του φεμινιστικού φανατισμού, «Ποτίζοντας τη σύζυγο» (1986, μ. Αννα Μπαδοπούλου), επιτίθεται εναντίον του τύραννου φαλλοκράτη άντρα, ο οποίος αντιμετωπίζει τη γυναίκα ως φυτό, ώσπου αυτή θα επαναστατήσει και θα «βάλει τα σοβινιστικά γουρούνια (sic!) στη θέση τους». Το σεξ, παρ' όλ' αυτά, είναι υπέροχο, δηλώνει ο Τόμας Ντις. «Ο πλανήτης των βιασμών» (1978, μ. Χριστόδουλος Λιθαρής), στον οποίο οδηγεί τους ήρωές του, όχι μόνο το επιβεβαιώνει, αλλά χαρίζει και τη γεύση της πρώτης φοράς, όσο κι αν επαναληφθεί αυτή, τη μεγίστη απόλαυση της οποίας εξασφαλίζει «Ο βιονικός άντρας» (1985, μ. Νίκος Φωτάκης) του Τζόε Χάλντεμαν, που διαθέτει και ανάλογο εύρωστο βιονικό μόριο. Η σκοτεινή σεξουαλική κατεύθυνση προς το συγκεκριμένο αντικείμενο του πόθου του, όμως, δεν πρόκειται να παρεκκλίνει απ' αυτό, έστω κι αν στο μέλλον το φύλο και η ηλικία μπορούν να αλλάζουν κατά βούληση.

«Το νησί των μπίτνικ» (1980, μ. Αννα Μπαδοπούλου), του Τζον Βάρλεϊ είναι το θέατρο όπου εκτίθεται ο εν λόγω προβληματισμός. Αλλά πόσο «Πιο κοντά» (1992, μ. Κατερίνα Βάχλα-Χ. Κωστάκης) είναι δυνατόν να έλθουν δύο ερωτευμένοι, ώστε να μπορούν να ισχυριστούν ότι είναι «ένα», αναρωτιέται ο Γκρεγκ Ιγκαν. «Η υπόθεση Σέγκρι» (1994, μ. Στέλιος Χουρμουζιάδης), της Ούρσουλα Λε Γκεν απαντά διφορούμενα στο παραπάνω μάλλον ρητορικό ερώτημα, που έτσι κι αλλιώς δεν μοιάζει να την πολυενδιαφέρει. Διότι κάτω από «τα πολλά επίπεδα» του διηγήματός της υποκρύπτεται τεχνηέντως ο εκλεπτυσμένος φεμινισμός της, σύμφωνα με τον οποίο οι άντρες «χρησιμεύουν» μόνον ως όργανα αναπαραγωγής κι όχι ως ομότιμοι συνοδοιπόροι με τις γυναίκες, με τις οποίες αποκλείεται, λόγω ιδιοσυστασίας, να έρθουν ποτέ «κοντά» Αργότερα, προς το τέλος του διηγήματος, του οποίου το γράψιμο της προκάλεσε «πολύ πόνο», όπως μας πληροφορεί, μεγαλόψυχα θα επιτρέψει στους άντρες να νιώσουν ανθρώπινα πλάσματα και να... αγαπήσουν. Το ιδεολογικό της υπόβαθρο, ωστόσο, παραμένει στις σταθερές του και δεν το αναιρούν ούτε ο διανοουμενίστικος ανθρωπισμός της ούτε η συγγραφική της δεξιοτεχνία. Τέλος, ο Φρέντερικ Πολ μας ταξιδεύει στο μέλλον, στην «Εκατομμυριοστή ημέρα» (1966, μ. Σπύρος Βρετός), για να μας πληροφορήσει ότι το σεξ είναι... διανοητική υπόθεση.

Ενδιφέρουσα, λοιπόν, η εργασία του Γιώργου Γούλα και ικανοποιητικές οι μεταφράσεις των διηγημάτων. Περιέργως, ωστόσο, στη βιβλιογραφία του δεν αναφέρεται η ανάλογη συλλογή «Ερωτικές ιστορίες επιστημονικής φαντασίας», που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1990, από τις εκδόσεις «Κομήτης». Περιέργως, επίσης, αναφέρονται επιλεκτικά μεταφράσεις έργων των διαφόρων συγγραφέων. Στο βιογραφικό σημείωμα της Ούρσουλα Λε Γκεν, για παράδειγμα, αναφέρεται «Το έπος της Γαιοθάλασσας», εκδόσεις «Τρίτων», αλλά όχι και οι μεταφράσεις των έργων της «The left Hand of Darkness» (που κυκλοφορεί σε δύο μεταφράσεις: «Το αριστερό χέρι του σκότους», μ. Γιώργος Μπαλάνος, Ωρόρα 1990, και «Το αριστερό χέρι του σκοταδιού», μ. Βαγγέλης Κατσάνης, Parsec 2000), και «Dispossessed», που κυκλοφορεί με τίτλο «Ο αναρχικός των δύο κόσμων», μ. Χρήστος Γεωργίου, Parsec 1992.



ΜΑΚΗΣ ΠΑΝΩΡΙΟΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 30/03/2002