Η Βία Ι

Υπάρχουν δυο μορφές βίας: η μία εξιδανικευμένη, η άλλη όχι. Στο κείμενο τούτο, θα προσπαθήσω να ερευνήσω με ποιο τρόπο, και κάτω από ποιες συνθήκες, στην περίοδο του φασισμού, εξαπολύθηκε η βία από ορισμένες γυναίκες και ορισμένες ομάδες ή κατηγορίες γυναικών.
Το ζήτημα της εξιδανίκευσης της βίας τίθεται για τις γυναίκες στο επίπεδο της συμβολικής πράξης, σε σχέση με το κείμενο και ιδιαίτερα με τη ζωγραφική. Δεν είναι όμως δυνατό να επεκταθούμε πάνω στο ζήτημα τούτο· ας θυμίσουμε μονάχα πως η μορφή αυτή της βίας συγκαλύφθηκε από την αστική ιστορία, και προπάντων από την ιστορία της τέχνης· και ακριβώς στην τελευταία αυτήν, η βία υπήρξε τόσο πιο ωμή όσο ήταν πιο απωθημένη. Το πιο χτυπητό παράδειγμα είναι, χωρίς αμφιβολία, η περίπτωση της Αρτεμισίας Τζεντελέσκι, που τώρα μόλις αρχίζουμε να ανακαλύπτουμε ξανά την εργασία της, και που στην εποχή του Καραβάτζιο μιλά βίαια για τη βία όπου υποβλήθηκε.
Το ζήτημα της βίας στην πιο πρωτόγονή της μορφή, το ζήτημα της καθαυτό βίας, προβάλλεται με διαφορετικό τρόπο. Αυτό δε σημαίνει πως σχετίζεται με κάποια θεωρία των ενστίκτων. Το να μιλά κανείς για βία, είναι να μιλά για ώσεις - κι εδώ συγκεκριμένα για την ώση του θανάτου σε μιαν από τις πιο εξειδικευμένες της μορφές· και συνακόλουθα, είναι να μιλά για τη σχέση της ώσης με ένα σημαίνον, με διάφορα σημαίνοντα, με ένα πλέγμα από σημαίνοντα - για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση του Λακάν. Η βία δεν αποτελεί μέρος της ζωής των ενστίκτων, όπως άλλωστε και κανένα άλλο συστατικό στοιχείο της ψυχικής ζωής, ακόμα και όταν πρόκειται για τη βία των φασιστών, μ' όλο που θα επιθυμούσαμε να μην είναι τίποτ' άλλο παρά η εκδήλωση του πιο χυδαίου ενστίκτου, για να εκφραστούμε σε μια θρησκευτική γλώσσα, προσφιλή στους μαρξιστές. Σαν ψυχαναλυτές, πρέπει να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε με ποιο τρόπο, κάτω από ποιες συνθήκες, κάτω από την πίεση (κάτω από την απειλή, λέει ο Λακάν) ποιών σημαινόντων εκδηλώνεται η βία, κάτω από τη όραση ποιας επιθυμίας - με την προϋπόθεση φυσικά πως η ένταση, η σταθερότητα της ώσης παραμένει αμετάβλητη, και πως η "παρορμητική πράξη" όπως και η εκτέλεση της πράξης, δε νοούνται παρά σαν απαιτήσεις παρέμβασης ενός Άλλου.