Το ζήτημα του Ευρωπαϊκου κράτους

ΚΡΙΤΙΚΗ



Οταν ο Ρουσό συνέγραψε το «Σχέδιο συντάγματος για την Κορσική» ή τις «Σκέψεις για τη διακυβέρνηση της Πολωνίας» και ο Καντ το «Σχέδιο για τη Διαρκή Ειρήνη», εγκαινιαζόταν μια μακρά φιλοσοφική παράδοση, η οποία επιτάσσει ο φιλόσοφος να καταπιάνεται με τα προβλήματα της πολιτείας και να εξετάζει από πιο κοντά την οικονομική, νομική και κοινωνική πραγματικότητα.

Ακολουθώντας την ίδια παράδοση, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου των Βρυξελλών Ζαν-Μαρκ Φερί επανεξετάζει υπό μια νέα οπτική το ζήτημα του ευρωπαϊκού κράτους.

Στη σημερινή πραγματικότητα, η οικοδόμηση ενός τέτοιου κράτους βρίσκεται εν εξελίξει, κι αυτό παρά την απάθεια της κοινής γνώμης των διαφόρων χωρών -που στην καλύτερη περίπτωση παρακολουθούν αδιάφορες το τεχνοκρατικό εγχείρημα της οικοδόμησης μιας ενιαίας αγοράς- και πέρα από τις διαμάχες μεταξύ διανοουμένων-υποστηρικτών του έθνους-Κράτους, από τη μια, και της ομοσπονδίας χωρών, από την άλλη. Ως ομοσπονδία κυρίαρχων κρατών, η Ευρώπη τείνει να αποτελέσει μια δημόσια δύναμη που θα είναι αρμόδια να διασφαλίζει την ισχύ και την εφαρμογή της κοινής νομοθεσίας.

Ως σημείο τομής μεταξύ του δικαίου των ατόμων και του δικαίου των λαών, το ευρωπαϊκό κράτος θα μπορέσει να αποκτήσει τη συνοχή και την αναγνώριση που επιζητεί μόνον αν στηριχτεί σε κάποιες κοινές αξίες. Είναι λοιπόν επείγουσα ανάγκη η αναδυόμενη πολιτική κοινότητα να συνοδευτεί από τη δημιουργία μιας πραγματικής ηθικής κοινότητας. Είναι καιρός, λοιπόν, να στοχαστούμε πάνω στην ηθική υπόσταση της κοσμοπολιτικής Ευρώπης, υποστηρίζει ο Φερί.

Με την εξαιρετική μετάφραση του Νίκου Ζαρταμόπουλου, το ελληνικό κοινό έχει την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τον πολιτικό στοχασμό του Ζαν-Μαρκ Φερί, στοχασμός που είχε ξεχωρίσει για το βάθος και την πρωτοτυπία του ήδη κατά τις πρώτες δημόσιες συζητήσεις σχετικά με το υπό δημιουργία Ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Σε μια εποχή που το αρνητικό αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων για το «Ευρωσύνταγμα» σε Γαλλία και Ολλανδία έχει δώσει μιαν άλλη διάσταση στη συζήτηση για το μέλλον του ευρωπαϊκού πολιτικού εγχειρήματος, η «διαφορετική» και «φρέσκια» ματιά του φιλοσόφου προσφέρει στον αναγνώστη μια διεισδυτική και συνολική εικόνα των επιλογών που διανοίγονται προκειμένου αυτό το εγχείρημα να ευοδωθεί.

Ενα σημαντικό βιβλίο για το ζήτημα της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης, η αξία του οποίου σύμφωνα με τον καθηγητή Αντώνη Μανιτάκη βρίσκεται στη φιλοσοφική οπτική γωνία μέσα από την οποία εξετάζεται ένα τόσο ακανθώδες όσο και κρίσιμο ζήτημα της πολιτικής ιστορίας της Ευρώπης.



ΣΩΤΗΡΗΣ ΝΤΑΛΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 11/08/2006