Τροίας επίλογος

Ο Θ.Δ. Φραγκόπουλος (1923-1998), συγγραφέας της λεγόμενης πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, αναγνωρισμένος και βραβευμένος κατά τη διάρκεια του βίου του, τείνει, είκοσι έτη μετά τον θάνατο του, να ξεχαστεί. Ανήκε σε μια χορεία νέων συγγραφέων που ενηλικιώθηκαν μέσα στην Κατοχή και συμμετείχαν στην αντίσταση μέσα από οργανώσεις του κεντροδεξιού χώρου. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα ενδιαφέρον για την ιστορία της αναφερόμενης ως μη-εαμικής αντίστασης που εξετάζεται συχνά μέσα από το πρίσμα της μη-εαμικής λογοτεχνίας και, έτσι, το όνομα του ΘΔΦ ακούγεται και πάλι ως ιστορικό πρόσωπο. Επίσης, η φιλολογική έρευνα στρέφεται πιο συστηματικά και προς το σημαντικό εκείνο λογοτεχνικό και ταυτόχρονα αντιστασιακό γεγονός στα χρόνια της δικτατορίας που ήταν η έκδοση του συλλογικού τόμου 18 Κείμενα, στην οποία συμμετείχε ενεργά ο ΘΔΦ, όπου συνεργάστηκαν με κοινό στόχο συγγραφείς με πολιτικές καταβολές τόσο στην (αντιδογματική) αριστερά όσο και στη (δημοκρατική) δεξιά. Όλα αυτά δημιουργούν μια διάθεση επιστροφής, για μια επανεξέταση κι ίσως μια νέα ανάγνωση του έργου του, ιδίως του ποιητικού –που εκφράζει πληρέστερα την πρόσληψη του κόσμου του– και το οποίο παρουσιάζεται εδώ ανθολογημένο από τον γιό του Μίλτο Φραγκόπουλο.

Ο ΘΔΦ πρωτοεμφανίζεται το 1953 με την ποιητική συλλογή Ποιήματα που ακολουθείται από άλλες εννέα συλλογές μέχρι το 1994. Με έντονη επιρροή από το έργο του Σεφέρη η ποίησή του φέρει εξ αρχής το σημάδι του «επιγόνου». Ωστόσο, μια διαφορά χαρακτήρα επί το παρορμητικότερο και μια διαφορά στάσης επί το κοινωνικότερο είναι εμφανείς τόσο στη λιγότερο κατεργασμένη και πιο αυθόρμητη μορφή των ποιημάτων του ΘΔΦ, όσο και στην ιδιαίτερα έντονη αίσθηση κοινωνικής ενοχής και του απόλυτου, αμείλικτου τραγικού αδιεξόδου. Αυτό, όπως έχει παρατηρηθεί από ορισμένους κριτικούς, τον φέρνει πιο κοντά προς την πλευρά της πολιτικής ποίησης, μιας ποίησης που ίσως θέτει τελικά το ζήτημα της προσωπικής ευθύνης μέσα σ’ έναν κόσμο ιδιαίτερα αντιφατικό – κάτι μάλλον επίκαιρο στις μέρες μας.