Οιδιπόδειο σύμπλεγμα και οιδιπόδειος μύθος

Με το κείμενό του «Οιδιπόδειο σύμπλεγμα και οιδιπόδειος μύθος» ο Erich Fromm αποφασίζει να αναμετρηθεί με ό,τι θεωρείται, ακόμη και σήμερα, εν πολλοίς ως ο «ακρογωνιαίος λίθος» της φροϋδικής ψυχανάλυσης, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα και την «αιμομικτική» σχέση μεταξύ γιου και μητέρας.

Εξετάζοντας τη σχέση του φροϋδικού συμπλέγματος με τον αρχαιοελληνικό μύθο του Οιδίποδα και συγκεκριμένα με τη σοφόκλεια «τριλογία» –Οιδίπους Τύραννος, Οιδίπους επί Κο λωνώ και Αντιγόνη–, ο Fromm ερωτά ευθέως: «δικαιούνταν ο Freud να συμπεράνει ότι ο μύθος αυτός επιβεβαιώνει την άποψή του πως ασυνείδητες αιμομικτικές ενορμήσεις και το συνεπαγόμενο μίσος κατά του πατέρα-αντιζήλου μπορούν να ανιχνευτούν σε κάθε αρσενικό παιδί;» Αντί για μια οριστική απάντηση προβαίνει σε μία θεωρητική υπόθεση με ψυχαναλυτικές, αλλά και πολιτικές συνδηλώσεις, καθώς μέσα από την εξέταση της κοινωνικής αλλαγής από το μοντέλο της μητριαρχίας σε εκείνο της πατριαρχίας, ε στι άζει όχι στη σχέση μητέρας-γιου, αλλά στη σχέση του γιου με τον πατέρα. «[…] ο μύθος μπορεί να γίνει κατανοητός ως σύμβολο όχι της αιμομικτικής αγάπης ανάμεσα σε μητέρα και γιο, αλλά της εξέγερσης του γιου ενάντια στην εξουσία του πατέρα, στο πλαίσιο της πατριαρχικής οικογένειας. Ο γάμος του Οιδίποδα και της Ιοκάστης είναι μόνο ένα δευτερεύον στοιχείο, μόνο ένα από τα σύμβολα της νίκης του γιου που παίρνει τη θέση του πατέρα του και, μαζί με αυτήν, όλα τα προνόμιά του».