Εξελικτική βιολογία

Το βιβλίο αυτό αποτελεί την πιο αξιόλογη προσπάθεια συνθετικής παρουσίασης της Eξελικτικής Bιολογίας, με δεδομένα από άλλες περιοχές πέραν της Γενετικής, όπως η οικολογία, η παλαιοντολογία, η βιογεωγραφία, η φιλοσοφία της επιστήμης κ.τ.λ. H έκδοση αποτελεί «χρυσωρυχείο» πληροφοριών (υπάρχουν περίπου 300 επεξηγήσεις όρων, 1100 αναφορές στη διεθνή βιβλιογραφία, 30 πλαίσια με μαθηματικές αποδείξεις βασικών ποσοτικών νόμων της θεωρίας) που συνδέονται όμως με μια αυστηρή λογική συνέπεια. Όπως έγραψαν διεθνή επιστημονικά περιοδικά στις παρουσιάσεις τους, το βιβλίο αυτό είχε καταλυτική επίδραση στην ανάπτυξη της επιστήμης την οποία πραγματεύεται, ενώ εξίσου σημαντικό είναι ότι διακρίνεται για την αναλυτική κριτική, την υποδειγματική χρήση της γλώσσας και την ισορροπημένη παρουσίαση των συγχρόνων προβλημάτων και διαφωνιών. Tο Journal of Evolutionary Biology έγραψε ότι είναι το δεύτερο βιβλίο που πρέπει να διαβάσει κανείς, από την αρχή μέχρι το τέλος, μετά την «Προέλευση των Eιδών» του Δαρβίνου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
Οι αρχές της εξελικτικής σκέψης
Η προέλευση των ειδών
Ορθές και λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με τη θεωρία της εξέλιξης
Η θεωρία της εξέλιξης μετά τον Δαρβίνο
Η σύγχρονη σύνθεση
Η μελέτη της εξέλιξης μετά τη σύνθεση
Ο τρόπος μελέτης της εξέλιξης
Η εξέλιξη ως θεωρία και ως γεγονός

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
Προσαρμογές και περιβάλλον
Οικοθέση
Κατανομή στον χώρο
Πληθυσμιακή αύξηση
Επίδραση της πυκνότητας στην αύξηση του πληθυσμού
Το βιοτικό περιβάλλον: Θηρευτές και θηράματα
Ευεργετικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ειδών
Ανταγωνισμός μεταξύ των ειδών
Σύνθετες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ειδών
Ποικιλότητα και σταθερότητα των βιοκοινωνιών
Περιβαλλοντικά πρότυπα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ: ΠΙΣΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ
Δυο αρχές της γενετικής
Το γενετικό υλικό
Η δομή του γονιδίου
Επαναλαμβανόμενο και μη επαναλαμβανόμενο DNA
Αντιγραφή, ανασυνδυασμός και διαχωρισμός
Γονότυπος και φαινότυπος
Έλεγχος της γονιδιακής έκφρασης
Ανάπτυξη
Μεταλλαγή: Η πηγή της γενετικής ποικιλότητας
Αλλαγές στον καρυότυπο
Γoνιδιακές μεταλλαγές
Μεταλλακτικοί ρυθμοί
Επίδραση των μεταλλαγών στον φαινότυπο
Το τυχαίο των μεταλλαγών
Ανασυνδυασμός: Η αύξηση της ποικιλότητας
Εξωτερικές πηγές ποικιλότητας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ
Το θεώρημα των Hardy-Weinberg
Ποικιλότητα σε ποσοτικούς χαρακτήρες
Ποικιλότητα στους φυσικούς πληθυσμούς
Η ποικιλότητα των πρωτεϊνών
Η οργάνωση της γενετικής ποικιλότητας
Γενετική ποικιλότητα μεταξύ των πληθυσμών
Γεωγραφική ποικιλότητα
Είδη
Ενδοειδική ποικιλότητα και ανώτερες ταξινομικές βαθμίδες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ
Η θεωρία της ομομιξίας
Η γενετική δομή των ομομικτικών πληθυσμών
Μέγεθος πληθυσμού, ομομιξία και γενετική
Το δραστικό μέγεθος του πληθυσμού
Μεταλλαγές σε πληθυσμούς πεπερασμένου μεγέθους
Η αρχή του ιδρυτή
Γονιδιακή ροή
Δραστικό μέγεθος και γονιδιακή ροή στους φυσικούς πληθυσμούς
Η γενετική παρέκκλιση στους φυσικούς πληθυσμούς
Εξέλιξη μέσω τυχαίας γενετικής παρέκκλισης
Μη τυχαίες συζεύξεις λόγω φαινοτυπικών προτιμήσεων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΤΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ
Η πιθανότητα επιβίωσης και αναπαραγωγής δεν είναι η ίδια για όλους
Η επιλογή στο επίπεδο του ατόμου
Πώς το περιβάλλον επηρεάζει την αρμοστικότητα
Επίπεδα επιλογής
Τύποι φυσικής επιλογής
Κατευθύνουσα επιλογή με σταθερή αρμοστικότητα
Η ερμηνεία της γενετικής ποικιλότητας
Η επιλεκτική κατωτερότητα του ετεροζυγώτου
Το προσαρμοστικό τοπίο
Οι αλληλεπιδράσεις των εξελικτικών δυνάμεων
Η αρμοστικότητα του πληθυσμού και το γενετικό φορτίο
Φυσική επιλογή ή ουδετερότητα
Η ένταση της φυσικής επιλογής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΥΓΟΝΙΔΙΑΚΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
Δυο γενετικοί τόποι
Κατευθύνουσα επιλογή σε δυο γενετικούς τόπους
Πολλαπλές καταστάσεις ισορροπίας
Πολυγονιδιακή κληρονομικότητα
Κληρονομησιμότητα και απόκριση στην επιλογή
Γενετικές συσχετίσεις
Απόκριση στην τεχνητή επιλογή
Γενετική και αναπτυξιακή ομοιόσταση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. ΕΙΔΟΓΕΝΕΣΗ
Η έννοια του βιολογικού είδους
Η γενετική των διαφορών μεταξύ των ειδών
Τύποι ειδογένεσης
Αλλοπάτρια ενδογένεση
Παραπάτρια ειδογένεση
Συμπάτρια ειδογένεση
Γενετικές θεωρίες για την ειδογένεση
Η αρχή του ιδρυτή
Επιλογή για αναπαραγωγική απομόνωση
Απαιτούμενος χρόνος για ειδογένεση
Η σημασία του είδους και της ειδογένεσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ
Τα προβλήματα στην αναγνώριση της προσαρμογής
Το προσαρμοστικό πρόγραμμα
Επίπεδα επιλογής
Επιλογή της ομάδας
Θεωρητικά μοντέλα για τη μελέτη της προσαρμογής
Προσαρμογή: Ειδικά θέματα
Η εξέλιξη των χαρακτήρων του κύκλου ζωής
Φυλοεπιλογή
Η εξέλιξη του γενετικού ανασυνδυασμού και του φύλου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10. H ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
Ορισμοί
Ταξινόμηση
Ανταγωνιστικές σχολές της συστηματικής
Οι δυσκολίες των φυλογενετικών συμπερασμάτων
Φυλογενετικά συμπεράσματα από μορφολογικά δεδομένα
Φυλογενετικά συμπεράσματα από τα μακρομόρια

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11. ΤΑ ΑΠΟΛΙΘΩΜΑΤΑ
Χρονολογώντας το παρελθόν
Η ιστορία της γης
Η προέλευση της ζωής
Προκάμβρια ζωή
Ο παλαιοζωικός αιώνας
Ο μεσοζωικός αιώνας
Ο καινοζωικός αιώνας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. Η ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ
Αλλαγές στην ποικιλότητα
Ρυθμίζεται η ποικιλότητα;
Πρότυπα εμφάνισης
Πρότυπα εξαφάνισης
Η κατανομή του ρυθμού εξαφάνισης
Μαζικές εξαφανίσεις
Τάσεις στην εξέλιξη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13. ΒΙΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Η σημασία της φυλογενετικής ανάλυσης
Γεωγραφικά πρότυπα
Αίτια γεωγραφικών κατανομών
Ενδείξεις που χρησιμοποιούνται στην ιστορική βιογεωγραφία: Παλαιοντολογία
Ενδείξεις που χρησιμοποιούνται στην ιστορική βιογεωγραφία: Ταξινομική
Η ιστορία και η σύσταση των κατά τόπους βιοκόσμων
Είναι σε ισορροπία οι βιοκοινωνίες;
Τοπικές διακυμάνσεις στην ποικιλότητα των ειδών
Η προέλευση των επικρατουσών ομάδων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ
Ρυθμοί εξέλιξης
Εστιγμένη ισρροπία
Κανονικότητες στη φαινοτυπική εξέλιξη
Αλλομετρία και ετεροχρονία
Η προέλευση των ανωτέρων ταξινομικών κατηγοριών
Η προσαρμοστική σημασία των εξελικτικών καινοτομιών
Γενετική, ανάπτυξη και εξέλιξη
Η γενετική και αναπτυξιακή βάση της μορφολογικής εξέλιξης
Ομοιωτικές αλλαγές στη Drosophila
Συντήρηση και αλλαγή στα αναπτυξιακά προγράμματα
Εξελικτικοί περιορισμοί και φαινοτυπικά χάσματα
Αναπτυξιακή ολοκλήρωση και μακροεξέλιξη
Ο Nεοδαρβινισμός και οι κατακριτές του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15. ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΟ ΜΟΡΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Χρησιμοποίηση των μοριακών πληροφοριών στις εξελικτικές μελέτες
Τεχνικές
Ποικιλότητα στις μοναδικές αλληλουχίες DNA
Ρυθμός εξέλιξης των αλληλουχιών
Εξελικτικές αλλαγές στη θέση και τον αριθμό των γονιδίων
Ανισος επιχιασμός και εξέλιξη των διπλασιασμένων γονιδίων
Κινητά μεταθετά στοιχεία
Επιδράσεις των μεταθετών στοιχείων
Εξέλιξη του μεγέθους του γονιδιώματος
Εξέλιξη των πολυγονιδιακών οικογενειών
Η προσαρμοστική εξέλιξη από μοριακή σκοπιά
Εξέλιξη των γονιδίων και των πρωτεϊνών
Οριζόντια γονιδιακή μεταφορά
Μοριακή Βιολογία και Εξελικτική Βιολογία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΔΙΑΕΙΔΙΚΩΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΩΝ
Συνεξέλιξη
Η εξέλιξη της χρήσης των ζωτικών πόρων
Συνεξέλιξη ανταγωνιζομένων ειδών
Εξέλιξη των σχέσεων θηρευτή-θηράματος
Αμοιβαιότητα
Γενετική μελέτη της συνεξέλιξης
Ο ρόλος της εξέλιξης στη δομή των βιοκοινωνιών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
Το θέμα της αντικειμενικότητας
Η φυλογενετική θέση του ανθρώπινου είδους
Η ιστορία των απολιθωμάτων στα ανθρωποειδή
Πολιτισμική εξέλιξη
Η φυσική και διανοητική εξέλιξη του ανθρώπου
Γενετική ποικιλότητα στους ανθρώπινους πληθυσμούς
Εξέλιξη και ανθρώπινη συμπεριφορά
Δυο απόψεις σχετικά με την ανθρώπινη φύση
Διαφορές συμπεριφοράς μεταξύ ατόμων
Διαφορές στον βαθμό νοημοσύνης
Εξέλιξη και κοινωνία