Ιστορία της Ευρωπαϊκής Ηπείρου

Το να γράψεις μια ιστορία της ευρωπαϊκής ηπείρου σημαίνει να εξιστορήσεις, ξεκινώντας από το 1850, την περιπετειώδη διαδρομή των τριών σύγχρονων εννοιών-ιδεών των οποίων η Ευρώπη υπήρξε η κοιτίδα: του φιλελευθερισμού, του σοσιαλισμού, του έθνους-κράτους. Οι προσωπικότητες που ενσάρκωσαν κα οι λαοί που ασπάστηκαν τις ιδέες αυτές αγωνίστηκαν για την υλοποίηση των οραμάτων τους.





Το να γράψεις μια ιστορία της ευρωπαϊκής ηπείρου σημαίνει να εξιστορήσεις, ξεκινώντας από το 1850, την περιπετειώδη διαδρομή των τριών σύγχρονων εννοιών-ιδεών των οποίων η Ευρώπη υπήρξε η κοιτίδα: του φιλελευθερισμού, του σοσιαλισμού, του έθνους-κράτους. Οι προσωπικότητες που ενσάρκωσαν και οι λαοί που ασπάστηκαν τις ιδέες αυτές αγωνίστηκαν για την υλοποίηση των οραμάτων τους, υποστηρίζουν προγραμματικά οι δύο συγγραφείς. Ο Gaillard είναι απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και μετέχει στη συντακτική επιτροπή της επιθεώρησης «L' Histoire»: Ο Rowley διδάσκει στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι και είναι λογοτεχνικός σύμβουλος των εκδόσεων «Plon-Perrin». Η μελετή αυτή δεν παραθέτει την ξεχωριστή ιστορία κάθε κράτους. Εξετάζει την ευρωπαϊκή ήπειρο στη σφαιρικότητά της και μεθοδολογικά έχει αποφασίσει να την αντιμετωπίσει ως έναν ιστορικό δρώντα, διάδοχο συνόλων που πάντα απειλούνται από μια κρίση και ονειρεύονται διάφορες ενοποιητικές διαδικασίες. Για να επιτευχθεί, αυτό, προτείνεται μια χρονολογική δομή, σε έξι μέρη: «Δομή που επιτρέπει να συνδυαστεί το πανόραμα του ατέλειωτου χρόνου με τις θεματικές προσεγγίσεις και τις ιδιαίτερες μελέτες. Τεκμηριωμένο με βάση την ιστορία κάθε ευρωπαϊκού κράτους, αλλά και τα παγκόσμια ιστορικά γεγονότα, το βιβλίο αυτό είναι επίσης ένα δοκίμιο σχετικά με τα ερωτήματα που εξακολουθεί να γεννά το παρελθόν, καθώς και με εκείνα που δημιουργεί το μέλλον».

Στο γύρισμα του νέου αιώνα και της νέας χιλιετίας, ποιες ήταν οι κατακτήσεις της ευρωπαϊκής ηπείρου; Τις περιγράφουν στον επίλογό τους: «Το αύριο που τραγουδά, εάν πρέπει να υπάρχει κάτι τέτοιο, δεν περνά από τις κολεκτιβιστικές ουτοπίες τις οποίες ονειρεύονταν οι σοσιαλιστές διανοούμενοι της τότε εποχής και οι προλετάριοι που κατατάσσονταν στο στρατό της μισθωτής εργασίας προς όφελος του κεφαλαίου. Η οικονομία της αγοράς, εφόσον δεν λησμονεί το κοινωνικό της πρόσωπο, πράγμα για το οποίο κινητοποιούνται οι εργαζόμενοι, φαίνεται να είναι η πιο επαρκής μορφή για την οικονομική επιτυχία και την πρόοδο των υλικών συνθηκών για τους περισσότερους. Η δημοκρατία, όποιες κι αν είναι οι κρίσεις που γνώρισε και θα γνωρίσει, εμφανίζεται ως η καλύτερη μέθοδος πολιτικής οργάνωσης και, επιπλέον, με την καθολική ψηφοφορία και στις διάφορες αντιπροσωπευτικές μορφές που απορρέουν από αυτήν, έχει τη δυνατότητα να μεσολαβεί στις διαμάχες, να εγγυάται ένα μίνιμουμ επιλογών, υπέρ του γενικού συμφέροντος, να προστατεύει τις ατομικές ελευθερίες και τα ιδιαίτερα συμφέροντα». Η Ευρώπη δεν είναι μία και ενιαία: «Μέσα στο συσχετισμό των εξουσιών και των ταυτοτήτων, μεταξύ του τοπικού, του περιφερειακού, του εθνικού και του ευρωπαϊκού, το εθνικό επίπεδο υπερείχε. (...). Μια επιστροφή στην Ευρώπη των εθνών και στις συναυλίες και τις παρτιτούρες της, που έχουν ήδη χιλιοπαιχτεί, είναι πιο επικίνδυνη για το μέλλον της παρά η δόμηση ενός αλληλέγγυου χώρου που θα μπορούσε να πάρει τη μορφή των "Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης"».



β.κ.κ.

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 20/02/2004