Αμίλητα βαθιά νερά

Το νέο βιβλίο της Ρέας Γαλανάκη είναι ένα μυθιστορηματικό χρονικό, στηριγμένο σε μιαν ιστορική και σημαντική απαγωγή.

Η απαγωγή της Τασούλας, που συνέβη το 1950 στο Ηράκλειο, είναι η πιο γνωστή και παράλληλα η πιο ανεξερεύνητη απαγωγή που έγινε ποτέ στην Κρήτη. Παρά τη «σιωπή» που σε γενικές γραμμές επικράτησε από παντού, ο θρύλος της επιβιώνει μέχρι σήμερα, όχι μόνο επειδή έφερε στα πρόθυρα βεντέτας δυο ισχυρές ιστορικές οικογένειες, δυο μεγάλα κόμματα, όσο διότι πρώτη φορά ένας έρωτας έγινε δημόσιο ζήτημα προκαλώντας την αναστολή ισχύος εννέα άρθρων του Συντάγματος, την επιβολή στρατιωτικού νόμου σε δυο νομούς της Κρήτης και λογοκρισία του Τύπου σε ολόκληρη την Ελλάδα – και μάλιστα από δημοκρατική κυβέρνηση. Δεν είναι τυχαίο το ότι η υπόθεση παρουσιάστηκε και από τον ελληνικό και από τον διεθνή Τύπο σαν μια καινούργια εκδοχή του Ρωμαίος και Ιουλιέτα ή του Τρωικού πολέμου.
O Kώστας Kεφαλογιάννης ή Kουντόκωστας, ο ηρωικός αντάρτης της ομάδας Aνωγείων επί Kατοχής, έκλεψε την Tασούλα Πετρακογιώργη, την τρίτη κόρη του πιο σημαντικού ίσως αρχηγού της Αντίστασης στην Kρήτη. Eκείνο τον καιρό ο Πετρακογιώργης ήταν βουλευτής των Bενιζελικών, ενώ ο αδερφός του Kουντόκωστα, ο Mανόλης Kεφαλογιάννης, είχε εκλεγεί πρώτη φορά βουλευτής στη μακρά πολιτική του καριέρα. Για την άκαρπη καταδίωξη του ζεύγους, εκτός από τα προαναφερθέντα μέτρα, ένα τάγμα της χωροφυλακής κι ένα τάγμα στρατού εγκαταστάθηκαν στον Ψηλορείτη, τον οποίον κήρυξαν «Νεκρή Ζώνη». Eπίσης, πριν από το χωρισμό του ζεύγους την πρωτοχρονιά του 1952, τόσο ο Kουντόκωστας όσο και οι σύντροφοί του στην απαγωγή δικάστηκαν κι έμειναν ενάμισι περίπου χρόνο στη φυλακή, όχι όμως για το αδίκημα της απαγωγής, που είχε παραγραφεί με έναν κρυφό γάμο, αλλά για «παράνομη οπλοφορία και σύσταση συμμορίας».

Στις μέχρι σήμερα ελάχιστες γνώσεις μας για την απαγωγή, εντελώς καινούργια στοιχεία έρχονται να φωτίσουν το αίνιγμά της. Ενώ, δηλαδή, η συγγραφέας είχε ξεκινήσει την ανεξάρτητη προσωπική της έρευνα, της δόθηκε η άδεια να μελετήσει και το αρχείο του Kώστα Kεφαλογιάννη ή Kουντόκωστα. Στο αρχείο, που πρώτη φορά ανοίγεται, υπάρχει η περιγραφή της απαγωγής στις ανέκδοτες Eνθυμήσεις του, η αλληλογραφία του με την Tασούλα και πολλά γράμματα τρίτων, τα πρακτικά της δίκης του, πλήθος επίσημων εγγράφων και πάρα πολλές εφημερίδες. Είχε φυλάξει αυτό το πλούσιο υλικό όσο έζησε χωρίς ποτέ του να το υποστηρίξει δημόσια ο ίδιος, τιμώντας έτσι την υπόσχεση σιωπής, κι ευελπιστώντας -ίσως- στη δικαιοσύνη του χρόνου. Στην ίδια απαγωγή αναφέρονται και δύο πρόσφατες εκπομπές του αδερφού του, του ηλικιωμένου Μανόλη Κεφαλογιάννη, σε τηλεοπτικό κανάλι του Ηρακλείου, που έμειναν ημιτελείς λόγω του θανάτου του.

Πρόθεση του μυθιστορηματικού χρονικού της ΡΕΑΣ ΓΑΛΑΝΑΚΗ είναι η εμβάθυνση στις ανθρώπινες συγκρούσεις, η ανακάλυψη των πολλών τεμνόμενων επιπέδων ενός δράματος, που διεξάγεται μέσα στο σκηνικό της πιο κρίσιμης, ίσως, αντιπαράθεσης: των νόμων, δηλαδή ενός σκληρού μετεμφυλιακού Eλληνικού Kράτους με τον άγραφο κώδικα τιμής στην Kρήτη – αφού η θυσία, ο φόβος της βεντέτας, η ευχή και η κατάρα, ο λόγος του άντρα, το γόητρο, τα οικογενειακά και άλλα ρυθμίζουν αφανώς τη στάση όλων των πρωταγωνιστών, όσο και ποικίλων κοινωνικών ομάδων ή και ολόκληρων χωριών.

Πρόθεσή της είναι ακόμη, μέσα από τη λογοτεχνία και το χρόνο, το «κλείσιμο» αυτής της πολύπλευρης ιστορίας –αν χρειάζεται πια– με το μόνο τρόπο που κλείνουν τέτοιες υποθέσεις: με τη γενναιοδωρία μιας κάθαρσης.