Ελντοράντο ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Κριτική:

Ο Λοράν Γκοντέ και τα ανώνυμα κορμιά που ψάχνουν το «Ελντοράντο»

Κυνηγημένοι από τη ζωή τους

Οι παρείσακτοι έχουν ακόμη το κουράγιο να ονειρεύονται, να ελπίζουν σε μια νέα ζωή, προσπαθώντας να νικήσουν την εξαθλίωση, τις ληστείες, τη ζητιανιά, το κυνηγητό από την αστυνομία, τις διαψευσμένες ελπίδες

ΣΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΣΥΧΝΑ ΠΥΚΝΑ
ΞΕΒΡΑΖΕΙ ΑΨΥΧΑ ΣΩΜΑΤΑ. ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΟΥ ΓΑΛΛΟΥ
ΛΟΡΑΝ ΓΚΟΝΤΕ ΜΑΣ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙ΄ ΑΥΤΑ ΤΑ ΑΝΩΝΥΜΑ
ΚΟΡΜΙΑ ΠΟΥ ΣΤΗ ΛΑΧΤΑΡΑ ΤΟΥΣ ΝΑ ΒΡΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΟ
ΤΟΥΣ ΕΛΝΤΟΡΑΝΤΟ, ΣΤΟΙΒΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΣΑΠΙΟΚΑΡΑΒΑ ΚΑΙ
ΤΑΞΙΔΕΥΟΥΝ ΣΤΟ ΠΟΥΘΕΝΑ

Δεν ήταν γιος κανενός. Ούτε πατέρας ούτε σύζυγος. Ένας σαραντάρης που περνάει τη ζωή του χωρίς κανένας να ρίχνει μια ματιά πάνω της. Θα συνέχιζε να ζει, θα πετύχαινε ή θα αποτύγχανε, χωρίς κανένας να ουρλιάξει από χαρά ή να κλάψει μαζί του.
Κάπως έτσι μας περιγράφει τον κυβερνήτη Σαλβατόρε Πιράτσι ο βραβευμένος Λοράν Γκοντέ. Έναν άνθρωπο μοναχικό, δωρικό σε τρόπο ζωής, φλεγματικό σε συμπεριφορά, έναν άνθρωπο από εκείνους που κρύβουν καλά μέσα τους το πιο ζωντανό και ανατρεπτικό κομμάτι του εαυτού τους.
Ο Πιράτσι είναι κυβερνήτης σε ένα από τα σκάφη που βγαίνουν κάθε βράδυ περιπολία στις ακτές της Νότιας Ιταλίας με στόχο να συλλάβουν τους «καταραμένους» που μέσα σε σαπιοκάραβα ή βάρκες προσπαθούν να προσεγγίσουν τη Γη της Επαγγελίας (τουτέστιν το δικό τους Ελντοράντο). Ο Πιράτσι κάνει χρόνια αυτή τη δουλειά. Είναι συνεπής και αυστηρός στα καθήκοντά του, ξέρει ότι πρέπει να επιβάλλει τον νόμο κατά γράμμα- έστω και αν από την αρχή ο αναγνώστης διαισθάνεται την ευαισθησία του (για να μην πούμε την αμφιθυμία του) όταν τον βλέπει να λυγίζει στην ιδέα ότι είναι εκείνος που πατάει τελικά τη... σκανδάλη. Εκείνος που διαλύει και την τελευταία ελπίδα τους, γράφοντας την τελική πράξη ενός δράματος που στη συνέχεια θα το ζήσουμε (σε όλο του το μεγαλείο) και από τη δική τους πλευρά.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, αρκεί μια αφορμή για να επιφέρει μία σειρά αλυσιδωτών αλλαγών στη ζωή του...

Η θυσία

Ο κυνηγός και οι κυνηγημένοι. Οι παρείσακτοι ετούτου του πλανήτη. Ωστόσο οι παρείσακτοι έχουν ακόμη το κουράγιο να ονειρεύονται, να ελπίζουν σε μια νέα ζωή, έχουν ακόμη ζωντανή τη σπίθα της ελπίδας- αυτό είναι που βλέπει στα ταλαιπωρημένα μάτια τους ο Πιράτσι και μία ωραία πρωία θα βρει το κουράγιο να κάνει την αντίστροφη πορεία για να βρεθεί από την πλευρά τους.
Από τα πρώτα κεφάλαια του μυθιστορήματος, εκτός από τις εσωτερικές (κυρίως) υπαρξιακές αναζητήσεις του κυβερνήτη Πιράτσι (που η αφετηρία τους είναι διάφορα περιστατικά συλλήψεων ανοιχτά της Κατάνιας), παρακολουθούμε το αληθινό δράμα ενός νεαρού μετανάστη, του Σουλεϊμάν, ένα ταξίδι-κόλαση, που ξεκινάει οδικώς από την πατρίδα του (μια χώρα που συνορεύει με τη Λιβύη) με σκοπό να φτάσει μια μέρα στο δικό του Ελντοράντο, τις ακτές της Ευρώπης. Μέσα από την εξαθλίωση, τις ληστείες, τη ζητιανιά, το κυνηγητό από την αστυνομία, τις διαψευσμένες ελπίδες, ο Σουλεϊμάν θα φτάσει στο σημείο να θυσιάσει ακόμη και την ανθρωπιά του για να επιζήσει, αφήνοντας πίσω εκείνο τον νεαρό άνδρα που ξεκινούσε πριν από μήνες, μαζί με τον αδελφό του, να κατακτήσουν τον πλανήτη.

Η στροφή

Το ταξίδι εκτυλίσσεται σε δύο επίπεδα: Δράση εκτός, από την κοσμοπλημμύρα και την οχλοβοή πολύβουων παζαριών, σε σκονισμένους απάτητους δρόμους και σκοτεινά σοκάκια- και δράση εντός, όπου παρακολουθούμε τις διακυμάνσεις της ψυχής ενός ανθρώπου που με νύχια και με δόντια προσπαθεί να φτάσει τον στόχο του χωρίς να χάσει εντελώς ό,τι πολυτιμότερο έχει, τον εαυτό του.
Δεν θα μας λείψει όμως η δράση και από την άλλη πλευρά. Την πλευρά του «εφησυχασμένου» Δυτικού, πλην όμως ευαίσθητου, κυβερνήτη Πιράτσι. Ο Σουλεϊμάν μάχεται να φτάσει στον τόπο που ονειρεύεται, τις ακτές της Ευρώπης και ο Πιράτσι δίνει μάχη ζωής με τον εαυτό του, με στόχο να βρει ξανά μια ελπίδα που θα φουσκώσει τα πανιά του. Ένα βράδυ θα εγκαταλείψει την όποια σιγουριά του, θα αποχαιρετήσει τον φίλο του και θα μπαρκάρει στο πουθενά. Η βάρκα του, ύστερα από μέρες, θα τον βγάλει στις ακτές της Λιβύης. Ο παλιός κυβερνήτης, ο άνθρωπος που είχε επιλέξει να ζήσει ήρεμα, με τάξη, με όρια και που μπορούσε να διηγηθεί μέσα σε δέκα γραμμές τα βασικότερα συμβάντα της ζωής του, αφήνεται να χαθεί μέσα στο ανώνυμο πλήθος, να ξεχάσει την ταυτότητά του, να κουλουριαστεί σαν σκυλί μαζί με τους ζητιάνους, να αισθανθεί στο πετσί του πώς είναι να είσαι παιδί ενός κατώτερου θεού.

ΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΑΓΡΙΟΤΗΤΑ

Αντίθετες πορείες, παράλληλες ζωές. Ο Πιράτσι και ο Σουλεϊμάν. Και οι δύο ταξιδεύουν για ένα καλύτερο αύριο, μια δεύτερη ευκαιρία, και οι δύο υφίστανται τα πάνδεινα για να ξεφύγουν από τις προηγούμενες ζωές τους, και οι δύο προσπαθούν. Και συνεχίζουν. Μέχρι το τέλος.
Εμείς παρακολουθούμε εκ των έσω τις διαδρομές τους, το δύσκολο ταξίδι τους προς το κέντρο του εαυτού τους. Κάποια στιγμή θα συναντηθούν (χωρίς να γνωρίζονται μεταξύ τους) και μετά πάλι θα χαθούν μέσα στο πλήθος. Όλα θα τελειώσουν μέσα σε μια νύχτα και για τους δύο. Ο στόχος θα έχει επιτευχθεί, αλλά δεν θα σας αποκαλύψουμε αν ο... ασθενής θα είναι εν ζωή.
Το μόνο που μπορούμε να πούμε (με απόλυτη βεβαιότητα) είναι ότι με την ίδια αγριότητα, με την ίδια κυνικότητα (και μάλλον με την ίδια αδιαφορία από την πλευρά μας) θα συνεχίζονται τα ταξίδια προς την Κόλαση. Τα πλοία θα γεμίζουν κεφάλια, κοντοκουρεμένα, ταλαιπωρημένα, αεικίνητα και θα αφήνονται στην τύχη τους, ακυβέρνητα, ανοιχτά της Λιβύης...

Χάρη Ποντίδα, Τα Νέα, 11/8/2007