Ρεμπέτικο τραγούδι

Η αθρόα επανέκδοση ρεμπέτικων τραγουδιών κατά την τελευταία 20ετία σε ιστορίες και νεότερες εκτελέσεις, συνοδευόμενη από μια αφειδώλευτη δημοσιοποίηση παρεμφερούς βιογραφικού και άλλου υλικού, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για συστηματικότερη και απαιτητικότερη προσέγγιση του είδους απ' ό,τι συνηθίζεται στους καλοπροαίρετους ερασιτεχνισμούς των συλλεκτών και άλλων συνηγόρων του. Η παρούσα προσπάθεια αποβλέπει στην επιτάχυνση της μετάβασης αυτής, καθιστώντας προσιτούς σε ευρύτερο ελληνόφωνο κοινό τους προβληματισμούς ενός από τους πρωτεργάτες της διεθνούς επιστημονικής βιβλιογραφίας του ρεμπέτικου, σχετικά με τον ορισμό, την πρόσληψη και την επιστημονική πραγμάτευση του είδους.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Την αρχή έκανε το 1968 ο Ηλίας Πετρόπουλος, ο φιλόπονος ερασιτέχνης λαογράφος, ο οποίος με τα Ρεμπέτικα τραγούδια του επιχείρησε να μιλήσει για το είδος του τραγουδιού που επονομάστηκε ρεμπέτικο και ­κινούμενος σε παρθένο έδαφος­ να φωτίσει τις άγνωστες πλευρές του. Έκτοτε εμφανίστηκαν πολλοί «ρεμπετολόγοι», ειδικοί ή όχι, που βασιζόμενοι στο έργο του Πετρόπουλου προσπάθησαν να προσθέσουν τον δικό τους λόγο σε ένα θέμα που έλκυε όλο και περισσότερο το κοινό, ελληνικό και ξένο. Έτσι στα βιβλιοπωλεία μπορεί κανείς να βρει ένα μεγάλο αριθμό βιβλίων σχετικών με το ρεμπέτικο τραγούδι, από τα οποία τα σημαντικότερα είναι εκείνα του Σ. Δαμιανάκου, του Τ. Σχορέλη, του Ν. Κοταρίδη, του Π. Κουνάδη, της Γκαίηλ Χολστ.

Μαθητής ­κατά κάποιον τρόπο­ του Πετρόπουλου, και άτυπος σύμβουλος της Χολστ, ο Στάθης Γκόντλετ, γιος Ουαλού και Ελληνίδας, με σπουδές στην Οξφόρδη όπου εκπόνησε διδακτορικό για την παράδοση και την ποιητική του ρεμπέτικου, καθηγητής σήμερα Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο La Trobe της Μελβούρνης, εξέδωσε ένα βιβλίο. Αυτό τιτλοφορείται Ρεμπέτικο τραγούδι ­ Συμβολή στην επιστημονική του προσέγγιση και περιέχει τρία κείμενα που τιτλοφορούνται: Ειδολογικός όρος "ρεμπέτικο τραγούδι", Ο Ορφέας στον υπόκοσμο. Ο μύθος και η μυθοποίηση του ρεμπέτικου, Το ρεμπέτικο στην ψηφιακή εποχή. Επίσης σε αυτό υπάρχει μια συνέντευξη με τον Βασίλη Τσιτσάνη που πήρε ο συγγραφέας το 1972 στην Αυστραλία και έχει δημοσιευθεί αλλού με λάθη.

Όπως είναι αναμενόμενο, στα κείμενά του ο Γκόντλετ σχολιάζει άλλα βιβλία και άρθρα σχετικά με το αντικείμενό του, και μάλιστα πολύ αυστηρά, διεκδικώντας για τον εαυτό του όχι μόνο την επιστημονική προσέγγιση μα και το αλάθητο. Εντύπωση κάνουν στον αναγνώστη οι σε ήπιους τόνους συχνές επιθέσεις του συγγραφέα κατά του Πετρόπουλου, καθώς παρουσιάζει τα Ρεμπέτικα τραγούδια ως βιβλίο «αμέθοδο, λυρικό συνονθύλευμα ατεκμηρίωτων πληροφοριακών θραυσμάτων, πλήρες αντιφάσεων, λαθών και ενδεχομένως κατασκευών».

Σε κάθε περίπτωση το παρόν βιβλίο είναι πολύτιμο και χρήσιμο, στον βαθμό που αποβλέπει στην επιτάχυνση της μετάβασης της ρεμπετολογίας από την ερασιτεχνική της φάση στην επιστημονική.

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 11-11-2001