Μονέ

Ματαιοπονεί όποιος μάχεται ενάντια στα στερεότυπα, τις κοινοτοπίες, ενάντια σε ό,τι ο Γκυστάβ Φλωμπέρ αποκαλούσε "κοινώς αποδεκτές απόψεις". Πόσο μάλλον, όταν έχουμε να κάνουμε με βαρύγδουπα ονόματα της καλλιτεχνικής μας παράδοσης. Στην περίπτωση του Κλωντ Μονέ (1840-1926), συνιστά πλέον κοινοτοπία η παρουσίασή του ως καλλιτέχνη με ροπή προς τον αυτοσχεδιασμό, πρωτοπόρου της ζωγραφικής στο ύπαιθρο (υπαιθρισμού) και μορφής που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο κίνημα του ιμπρεσιονισμού. Εντούτοις, όλα αυτά τα στοιχεία, τα οποία διαμόρφωσαν την εικόνα του Μονέ στα μάτια των συγχρόνων του, αποδεικνύονται μάλλον ανεπαρκή όταν επιχειρεί κανείς να παρουσιάσει το πάθος και την πυκνότητα του έργου του, ο αναλυτικός κατάλογος του οποίου (καταρτίστηκε το 1996) αριθμεί 2.050 έργα.

Καλό θα ήταν, καταρχάς, να διευκρινίσουμε ότι εξακολουθούμε να βλέπουμε τον Μονέ ως ζωγράφο του 19ου αιώνα. Ωστόσο, η μακρά ζωή του και η αδιάπτωτη, μέχρι τέλους, αφοσίωσή του στη ζωγραφική, είχαν ως συνέπεια η τελευταία περίοδος της καλλιτεχνικής παραγωγής του να συμπίπτει με τις τομές και τις ρήξεις που συνδέονται με τις καλλιτεχνικές εξελίξεις του 20ου αιώνα (στις οποίες άφησε έντονη τη σφραγίδα του). Θα ήταν, εξάλλου, επιπόλαιο, να του βάλουμε αβασάνιστα τη γενική ταμπέλα του "ιμπρεσιονιστή" [...]

Στις 7 Ιουνίου 1912, ο Κλωντ Μονέ θα απαντούσε ως εξής στο εγκώμιο ενός συγγραφέα, ο οποίος τον είχε χαρακτηρίσει "μεγάλο ζωγράφο, αλλά και μεγάλο ποιητή": "Όχι, μεγάλος ζωγράφος δεν είμαι· όσο για μεγάλος ποιητής, δεν ξέρω. [...] Ξέρω μονάχα ότι κάνω αυτό που νομίζω, έχοντας στόχο να εκφράσω τα συναισθήματα που μού προκαλεί η φύση, και ότι συχνά, προκειμένου να μεταφράσω σε ζωγραφική όσα νιώθω, ξεχνώ τελείως ακόμη και τους βασικότερους κανόνες της ζωγραφικής -αν υποθέσουμε πως υπάρχει κάτι τέτοιο."