Γκέισες

Γκέισα... Και μόνο με την αναφορά αυτής της μικρής γιαπωνέζικης λέξης, στα μάτια των Δυτικών ξετυλίγεται αμέσως μια ακολουθία εικόνων που λικνίζονται νωχελικά ανάμεσα σε ράθυμη ηδυπάθεια και ερωτική φαντασίωση.
Κι όμως! Κάθε άλλο παρά "ύπαρξη" που προορίζεται απλώς για την ικανοποίηση των σαρκικών επιθυμιών, η γκέισα αρκεί για να συνοψίσει την πεμπτουσία της ιαπωνικής αισθητικής λεπτότητας.
Πηγή έμπνευσης για τους χαράκτες, που θα αποδώσουν μέχρις υπερβολής την ντελικάτη καμπύλη ενός ώμου, τη στρογγυλάδα ενός στήθους ή τη λεπτότητα ενός αυχένα, εκείνη ενσαρκώνει πρώτα απ' όλα την ιδανική "Γυναίκα", έξυπνη και καλλιεργημένη εταίρα, μουσικό, ζωγράφο, ποιήτρια και χορεύτρια συγχρόνως.
Οι Δυτικοί θα προτιμήσουν να δοξάσουν στο πρόσωπό της τον μύθο της γυναίκας-παιδιού, κάτι ανάμεσα σε σύζυγο και κούκλα.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Λεπτεπίλεπτα κιμονό και μυρωμένες βεντάλιες που θυμίζουν διπλωμένα φτερά πεταλούδας, πρόσωπα χλωμά που στολίζονται από ένα στόμα τόσο μικροσκοπικό όσο ένα κεράσι, τρυφηλοί αυχένες και κότσοι εβένινοι που στραφταλίζουν στο μισόφωτο ενός χάρτινου δωματίου, ψίθυροι ανεπαίσθητοι που γλιστρούν μέσα στη δροσιά ενός κήπου πλημμυρισμένου ανθισμένες κερασιές. Ο κόσμος της γκέισας, μιας ύπαρξης που δεν προορίζεται απλώς για τη σαρκική ικανοποίηση του άνδρα αλλά με την πνευματική της καλλιέργεια, τη χάρη και την ευστροφία της επιθυμεί να τέρψει επίσης το πνεύμα του. «Ζωγράφος, ποιήτρια, μουσικός και χορεύτρια συγχρόνως» λέει στην εισαγωγή του λευκώματος Γκέισες η Μπερενίς Ζοφρουά-Σναϊτέρ, η γκέισα ενσαρκώνει με τον τρόπο της ένα «όνειρο γυναίκας»: «ούτε μητέρα ούτε σύζυγος, ούτε παιδί ούτε πόρνη».

Στο μικρό λεύκωμα της Αγρας βρίσκουν θέση χαρακτικά του μεγάλου δασκάλου Ουταμάρο Κιταγκάουα, του Κιγιονάνγκα, του Ουταγκάουα Κουνιχίσα, του Σουζούκι Χαρουνόμπου, καθώς επίσης και επιχρωματισμένες φωτογραφίες και καρτ-ποστάλ της περιόδου Μεϊτζί (γύρω στο 1868) που εικονίζουν τη ζωή της γκέισας, της γιαπωνέζας εταίρας, σε διάφορες εκδηλώσεις της. Αποθέωση ενός μισοκρυμμένου αισθησιασμού είτε ενός προκλητικού αλλά ποτέ κραυγαλέου ερωτισμού, η κωδικοποιημένη συμπεριφορά αυτού του «αιώνιου θηλυκού» α λα ιαπωνικά δημιουργεί ένα νωχελικό μούδιασμα στο μυαλό του αρσενικού και το καλεί «να μεθά νυχθημερόν από αλκοόλ, αγάπη και ομορφιά». Οταν κάποιο κορίτσι έφθανε σε ένα από τα «σπίτια» της Γιοσιουάρα (της συνοικίας του αγοραίου έρωτα στο Εντο, όπως ονομαζόταν το Τόκιο ως και τον 18ο αιώνα), του έδιναν προτού καν αρχίσει η μαθητεία του στα μυστικά της τέχνης και του έρωτα το όνομα ενός άνθους. Στη συνέχεια, αν ήταν όμορφη και χαριτωμένη, έμπαινε στη δούλεψη κάποιας εταίρας, της οποίας ήταν υποχρεωμένη να ικανοποιεί ακόμη και τις πιο ακραίες ιδιοτροπίες. Μετά το τέλος της μαθητείας, έχοντας φθάσει σε ηλικία 13 ή 14 ετών, η μικρή καμούρο γινόταν δεκτή στον κλειστό κύκλο των γκεϊσών. Στολισμένη, την περιέφεραν επί πέντε ημέρες στους δρόμους της Γιοσιουάρα για να γνωρίσει τη μελλοντική πελατεία της. Εχοντας γίνει πλέον σίνσο (δηλαδή, νεοφώτιστη), η νεαρή οδηγούνταν στα περίφημα «κλουβιά», που βρίσκονταν στερεωμένα στις προεξοχές των τοίχων, για να αρχίσει, παρέα με τις συντρόφους της, το επαγγελματικό της στάδιο ως εταίρας.



ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 11-01-2004