Εισαγωγή στην ιστορία του πολιτισμού

Η μαζική μετακίνηση ανθρώπων σε παγκόσμιο επίπεδο, επηρεάζει τη δημογραφική σύνθεση των «χωρών υποδοχής» μεταναστών και αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης του «πολυπολιτισμικού» χαρακτήρα των κοινωνιών τους. Η βασική πρόκληση που καλούνται σήμερα να αντιμετωπίσουν οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες συνίσταται κυρίως στην οργάνωση των σχέσεων μεταξύ ντόπιων και των αλλοδαπών κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η συνάντησή τους να μην οδηγήσει σε συγκρούσεις, αλλά στη δημιουργική αλληλεπίδραση των πολιτισμών τους. Το εκπαιδευτικό σύστημα, ως ο κατεξοχήν θεσμός στήριξης των υποκειμένων στις διαδικασίες κοινωνικής και πολιτισμικής τους ένταξης, καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία προϋποθέσεων αποδοχής και αναγνώρισης του πλουραλισμού και της ετερότητας ως βασικών γνωρισμάτων του κοινωνικού γίγνεσθαι. Βέβαια, η εκπλήρωση του ρόλου αυτού δεν είναι εφικτή χωρίς την προσαρμογή του ίδιου του εκπαιδευτικού συστήματος στα νέα δεδομένα κοινωνικοποίησης που διαμορφώνει η πολυπολιτισμικότητα. Η διαδικασία προσαρμογής της εκπαίδευσης στην πραγματικότητα του γλωσσικού πλουραλισμού και του πλουραλισμού των πολιτισμικών κεφαλαίων, προϋποθέτει την υπέρβαση του παραδοσιακού μονοπολιτισμικού και μονογλωσσικού χαρακτήρα της και τον επαναπροσδιορισμό του όρου «γενική παιδεία» με γνώμονα τον πλουραλισμό και τη διαφορετικότητα. Ευαγγελία Γεωργιτσογιάνν Η έννοια του πολιτισμού συνδέεται αναπόσπαστα με την ιστορική πορεία της ανθρωπότητας και την ένταξη των ανθρώπων σε οργανωμένες κοινωνίες. Ως πολιτισμός, γενικότερα, νοείται το σύνολο των υλικών και πνευματικών αξιών που δημιουργήθηκαν από τον άνθρωπο κατά τη διάρκεια της μακράς ιστορικής του πορείας. Ο παγκόσμιος πολιτισμός αποτελείται από διάφορους επιμέρους πολιτισμούς, οι οποίοι είναι κοινωνικά φαινόμενα που μεταδίδονται στο χρόνο και στο χώρο και υπόκεινται στους νόμους της γέννησης, της ακμής και της φθοράς. Ας σημειωθεί, επίσης, ότι ως πολιτισμός δεν εννοούνται μόνο οι εκδηλώσεις κοινωνιών υψηλής τεχνικής και πνευματικής στάθμης, αλλά και κοινωνιών που δεν έχουν φτάσει σε ανάλογο επίπεδο. Στη συνδιάσκεψη της UNESCOστο Μεξικό το 1982 ορίστηκε ότι πολιτισμός θεωρείται το σύνολο των διακριτικών εκφράσεων, πνευματικών ή υλικών, διανοητικών ή συναισθηματικών, που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία ή ένα κοινωνικό σύνολο, και οι οποίες περιλαμβάνουν, εκτός από τις τέχνες και τα γράμματα, τους τρόπους ζωής, τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, τα συστήματα αξιών, τις παραδόσεις και τη θρησκευτική πίστη.