Το βιβλίο των Πότε

ΚΡΙΤΙΚΗ



Με το «Βιβλίο των Πότε» συνεχίζεται από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα» η ενδιαφέρουσα, σχεδόν αμίμητη, σειρά βιβλίων γνώσεων για παιδιά, που τόση επιτυχία γνωρίζει ήδη μεταξύ ανήλικων αλλά και ενήλικων αναγνωστών. Οι δύο προηγούμενοι τίτλοι είναι: «Το βιβλίο των Γιατί» και «Το βιβλίο των Πώς». Τόμοι καλοτυπωμένοι, εξαίρετης όσο και μοντέρνας αισθητικής, με σκίτσα χαριτωμένα, εκφραστικότατα, κάποτε και σπιθοβόλα. Οπως σπιθοβόλες είναι και οι ερωτήσεις. Αλλά για τις απαντήσεις, ιδίως εκείνες που συγκατοικούν με τα σκίτσα, τι να πρωτοπούμε.

Ηδη στη στήλη γράφαμε τον περασμένο Σεπτέμβριο σχετικώς με το «Βιβλίο των Πώς»: «Ωραίες και αρκετά ενδιαφέρουσες ερωτήσεις. Οσο για τις απαντήσεις -απροσδόκητες, κάποτε και παράδοξες- πληροφορούν και τέρπουν, αλλά -το κυριότερο- προκαλούν συλλογισμούς και γεννούν ισχυρά συναισθήματα...».. Ετσι και τώρα, στο φροντισμένο «Βιβλίο των Πότε». Και εδώ τέθηκαν 71 ερωτήσεις, άλλες αστείες ή και εξωφρενικές στη σύλληψή τους, όπως π.χ. «Πότε είναι η εβδομάδα με τις τέσσερις Πέμπτες;» ή «Πότε συνειδητοποίησαν οι μεγάλοι ότι και τα παιδιά είναι άνθρωποι;», «Πότε είναι του Αγίου Ποτέ», αλλά και ερωτήσεις σοβαρότατες, σημαντικές, που αφορούν τον νέο αναγνώστη άμεσα ή που θα τον προβληματίσουν στο μέλλον. «Πότε θα πάνε σχολείο τα παιδιά όλου του κόσμου;» η ερώτηση. Και στην απάντηση, η οποία καταλαμβάνει ολόκληρη τη σελίδα και φυσικά δεν μπορούμε να τη μεταφέρουμε, μεταξύ άλλων τονίζεται: «Η υποχρεωτική εργασία των παιδιών είναι συνέπεια της πολύ μεγάλης φτώχειας. Πρέπει, λοιπόν, να βρεθεί γρήγορα τρόπος ώστε ο πλούτος να μοιράζεται πιο δίκαια στον πλανήτη. Μόνον έτσι θα καταφέρουν να πάνε σχολείο τα παιδιά όλου του κόσμου». Απάντηση υπεύθυνη - και μακάρι να μην είναι ουτοπική, άλλωστε πώς θα διαπλάθονταν τα παιδιά χωρίς την ελπίδα; Στη σελίδα όπου υπάρχει η ερώτηση «Πότε άρχισε η Ιστορία;», διακρίνει κανείς στο περιθώριο των όντως μελετημένων και προσεγμένων απαντήσεων τα σκίτσα δύο παιδιών. Μαθητές είναι και συζητούν: «Ούτε Γραφή ούτε Ιστορία», το αγόρι. «Θα ήταν απίθανα στο σχολείο τη νεολιθική», η μικρούλα. Ηδη είχαν μάθει φαίνεται ότι «οι ιστορικοί τοποθετούν την αρχή της Ιστορίας, που διαδέχεται την Προϊστορία, στην εποχή που εμφανίστηκε η γραφή» και ότι «χιλιάδες χρόνια αργότερα, στην Ελλάδα, η Ιστορία γίνεται αληθινή επιστήμη, με συγκεκριμένους και αυστηρούς κανόνες».

Και στην έξοχη ερώτηση «Πότε δεν πρέπει να είμαστε υπάκουοι;» ιδού η απάντηση, ή μάλλον μέρος αυτής: «...Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που είναι φρονιμότερο να μην είμαστε υπάκουοι. Οταν μπροστά σε μια διαταγή η συνείδησή μας μουρμουρίζει ότι είναι άδικη και μας καλεί να αρνηθούμε να υπακούσουμε, πρέπει να την ακούμε... Διότι απέναντι σε έναν απάνθρωπο νόμο, σε μια αδικαιολόγητη ή άδικη διαταγή, η ανυπακοή δεν είναι μόνο δικαίωμα αλλά και καθήκον».

Είναι ένα βιβλίο για τα παιδιά που τρελαίνονται να κάνουν ερωτήσεις αλλά και απαιτούν καθαρές και υπεύθυνες απαντήσεις, για όλους εκείνους τους νέους που αναρωτιούνται «Πότε θα ερωτευθώ;», «Πότε αρχίσαμε να παίρνουμε άδεια για διακοπές;», «Πότε θα πάψω να ζηλεύω;», «Πότε γεννήθηκε το θέατρο;», «Πότε αρχίζει η ζωή;» ή «Πότε έχουμε το δικαίωμα να λέμε ψέματα;» όπου η απάντηση που δίνεται είναι: «Αρχικά, μπαίνει κανείς στον πειρασμό να απαντήσει ποτέ. Ωστόσο δεν είναι πάντα καλό να λέμε την αλήθεια. Αλλωστε πολλές παροιμίες σε όλες τις γλώσσες του κόσμου μάς το θυμίζουν: "Λέγοντας την αλήθεια χάνεις τη φιλία", (Ρωσία) και "Καλύτερα να πεις ψέματα παρά να κακολογήσεις" (Ινδία)».

Εντιμες απαντήσεις σε ερωτήσεις που αφορούν την Τέχνη, την Ιστορία, τα συναισθήματα, τη Φύση, την κοινωνία, το σώμα, την εκπαίδευση, την υγεία κ.ά. Σαφής και μετρημένος ο λόγος, όπου χρειάζεται δε, διασκεδαστικός. Βιβλίο γνώσεων ίσως, αλλά και κάτι περισσότερο, εφόσον είναι εμφανέστατος ένας τόνος φιλικός, θερμός μέσα από τις γραμμές του και μέσα από τα πανέξυπνα και χαρούμενα σκίτσα.

Ηλικία: 9 έως 12 ετών.



ΕΛΕΝΗ ΣΑΡΑΝΤΙΤΗ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 30/05/2008