Η ευγενής μας τύφλωσις

Καθώς εξετάζει την ελληνική εξωτερική πολιτική από το "Μαύρο" 1897 μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο συγγραφέας διαπιστώνει πως τα υποτιθέμενα "εθνικά θέματα" δεν "καταλήγουν δυστυχώς να είναι", όπως συνήθως λέγεται, αλλά όντως είναι ζητήματα εσωτερικής πρωτίστως πολιτικής, τα οποία σχετίζονται άμεσα με τη διεκδίκηση της εξουσίας...



Ο Γιάννης Ν. Γιαννουλόπουλος έχει θητεύσει ως ερευνητής στην Αγγλία (Institute of Historical Research) και πανεπιστημιακός δάσκαλος για δεκαπέντε έτη στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Σήμερα είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συμμετέχει στη Συμβουλευτική Επιτροπή Έκδοσης της Ιστορίας του 20ού αιώνα (Εκδόσεις Βιβλιόραμα). Το νέο του βιβλίο "Η ευγενής μας τύφλωσις" κυκλοφορεί ήδη σε δεύτερη έκδοση -με κάποια συμπληρώματα έναντι της πρώτης- και σημειώνει σημαντική εμπορική επιτυχία. Πρόκειται για μία επιστημονική μελέτη πάνω στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και τα λεγόμενα "εθνικά". Το χρονοδιάγραμμα κινείται μεταξύ 1897 και Μικρασιατικής Καταστροφής. Από την ήττα μας έναντι των Τούρκων, στο πλαίσιο του πολέμου των τριάντα ημερών, έως και τις τραγικές συνέπειες των γεγονότων του '22.



Ο συγγραφέας ξεκαθαρίζει, μέσα από τα επιχειρήματα και τα δεδομένα που μας προσφέρει, ότι τα "εθνικά θέματα" ουσιαστικά καταλήγουν σε υποθέσεις "εσωτερικής πολιτικής". Παράγοντας δηλαδή εξέλιξης των γεγονότων τίθεται ο αγώνας διατήρησης της εξουσίας, ερχόμενος πολλάκις σε αντίθεση με το συμφέρον της χώρας. Βασικοί άξονες που επικεντρώνονται τα κεφάλαια του βιβλίου είναι οι ζυμώσεις -πολιτικές αλλά και του στρατού- που οδήγησαν στην ήττα του 1897, οι πολιτικές παράμετροι του θέματος, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, ο Εθνικός Διχασμός, η Καταστροφή του '22 και το διπλωματικό επιστέγασμά της, η Συνθήκη της Λωζάνης. Μεγάλη σημασία δίδει ο Γιανουλόπουλος στο ρόλο των μεγάλων δυνάμεων. Πάντα οι χειρισμοί τους καθορίζουν την πορεία και εξέλιξη του νεοσύστατου κράτους, εν τη γενέσει και στην κατοπινή εξέλιξή του.


Ειδικό κεφάλαιο αναφέρεται στη στάση τους και τον διεθνή αντίκτυπο στο Κρητικό Ζήτημα. Ιδιαίτερα μνεία γίνεται στη θέση της ευρωπαϊκής Αριστεράς έναντι του πολέμου. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το κεφάλαιο για το Μακεδονικό Ζήτημα (περί "μακεδονικού έθνους"), θέμα το οποίο ηγέρθη από τα τέλη του 19ου αιώνα. Ο συγγραφέας καυτηριάζει -κατά κάποιο τρόπο- την ανυπαρξία κινητοποίησης εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας ούτως ώστε να ληφθούν μέτρα από την αρχή του φαινομένου. Επίσης, με δεξιοτεχνία, περιεκτικό, αλλά ταυτόχρονα ουσιαστικό λόγο κατατίθενται τα στρατιωτικά και διπλωματικά αδιέξοδα που ακολούθησαν τη Συνθήκη των Σεβρών και καθόρισαν το δυσμενές τέλος για τον Ελληνισμό της Μικρασίας και του Πόντου. Το βιβλίο τελειώνει με το κεφάλαιο "Καταστροφή". Η άποψη του Γιανουλόπουλου διαφαίνεται πλέον καθαρά, αν παρατηρήσει κανείς τη χρήση του όρου "Η Ειρήνη της Λωζάνης" αντί του "συνθήκη" που πλέον διδάσκεται και μαθαίνεται από τα σχολικά εγχειρίδια. Η σημασία της απορρέει από τα γραφόμενά του: "Εγινε δεκτή στην Ελλάδα με συγκρατημένη ικανοποίηση... "Aνταλκίδειο ειρήνη" χαρακτήρισε ο Θεόδωρος Πάγκαλος το διπλωματικό έργο του Βενιζέλου... Η πολεμική αυτή, ωστόσο, δεν επέτυχε να ανατρέψει, ούτε καν βραχυπρόθεσμα, τη γενική εκτίμηση ότι, στις συγκεκριμένες δύσκολες συνθήκες, οι συμφωνίες της Λωζάννης δεν υπήρξαν απλώς "έντιμη ειρήνη" για την ηττημένη πλευρά του μικρασιατικού πολέμου, αλλά η καλύτερη δυνατή". Αξίζει να σημειώσουμε ότι στις τελευταίες εξήντα πέντε σελίδες βρίσκεται εκτενής ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, καθώς και ευρετήριο ονομάτων τόσο για το κυρίως σώμα του βιβλίου, όσο και για τις υποσημειώσεις.