Ιστορία των πολιτικών θεσμών στην Αρχαιότητα

Αν αναλογιστούμε την προέλευση των λέξεων πολιτική, πολιτισμός, καθώς και όσων παράγονται από αυτές θα πρέπει να γυρίσουμε πολύ πίσω στο χρόνο προκειμένου να εντοπίσουμε τις ρίζες τους. Η αναδρομή θα μας οδηγήσει κάπου στον 8ο αιώνα π.Χ., στην αφετηρία μιας μεγάλης αλλαγής στην οργάνωση των ελληνικών κοινωνιών, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία των πρώτων πόλεων (ή πόλεων-κρατών, όπως τις ονόμαζαν οι επιστήμονες παλαιότερα). Η μεγάλη αυτή καινοτομία γέννησε τις πρώτες πολιτικές κοινωνίες στην ιστορία, και οι εξελίξεις που πυροδότησε ήταν βαρυσήμαντες. Η άσκηση του πολιτικού πράττειν, αλλά και ο θεωρητικός στοχασμός της πολιτικής, θεμέλια και τα δύο του σύγχρονου πολιτικού βίου, είδαν το φως για πρώτη φορά στις ελληνικές πόλεις.
Με ανάλογες διαδικασίες και με παρόμοιες δομές δημιουργήθηκε λίγο αργότερα στη Ρώμη, υπό το σκήπτρο των ετρούσκων βασιλέων, η πόλις (urbs) της Ρώμης από τη συνένωση των διάσπαρτων οικισμών της περιοχής. Αλλά η εξέλιξη της πόλεως εκεί ήταν πολύ διαφορετική. Οι κατακτητικοί πόλεμοι που άρχισαν τον 3ο αιώνα π.Χ. είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας αυτοκρατορίας, η οποία τον 1ο αιώνα π.Χ. είχε πλέον επεκταθεί γύρω από ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου.
Ο ρωμαϊκός πολιτισμός, ερχόμενος σε επαφή με τον ελληνικό, αφομοίωσε τα σημαντικότερα επιτεύγματά του και συντέλεσε στη διάδοσή τους, με τον ίδιο τρόπο που οι κατακτήσεις του Αλεξάνδρου και τα ελληνιστικά βασίλεια που προέκυψαν από αυτές μεταλαμπάδευσαν τον ελληνικό πολιτισμό, την τέχνη και τη γραμματεία. Σε αυτή την βαρύνουσα κληρονομιά στηρίχθηκε αργότερα ο ευρωπαϊκός διαφωτισμός για να διαμορφώσει τις κυρίαρχες σημασίες της νεωτερικότητας.
Ο ελληνορωμαϊκός χωροχρόνος, από τον 8ο έως τον 1ο αιώνα π.Χ., κοιτίδα της γραπτής νομοθεσίας, της δημοκρατίας, της φιλοσοφίας και της πολιτικής επιστήμης, εξετάζεται στις παρούσες παραδόσεις. Καρπός ερευνητικής εργασίας και διδασκαλίας μιας εικοσαετίας στη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, το βιβλίο αφιερώνεται με αγάπη στους φοιτητές μου όλων αυτών των χρόνων. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η αρχαϊκή Ελλάδα
Η ΟΜΗΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ (10ος - 9ος αιώνας)
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΣΙΩΝ
Η αρχαϊκή Ρώμη
Η ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ (753 - 620)
Η ΕΤΡΟΥΣΚΙΚΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ (620 - 509)
Το σπαρτιατικό πολίτευμα
Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ
ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ
Η ΣΠΑΡTIATIΚΗ ΑΓΩΓΗ
Η ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ
Αθήνα: Από τον Σόλωνα στον Κλεισθένη
ΤΟ ΣΟΛΩΝΕΙΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΟΥ 6ου ΑΙΩΝΑ
Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΟΥ
Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΟΝΟΜΙΑ
Ρώμη: Από τη μοναρχία στη Respublica
Η ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ (PLEBS)
ΟΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΛΗΒΕΙΩΝ
Η ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΡΩΜΗ
Η αθηναϊκή δημοκρατία της κλασικής εποχής
Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ
ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
Η ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ 403
ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Το πολίτευμα της Respublica
ΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ
ΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΤΗΣ RESPUBLICA
ΟΙ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΛΑΟΥ
Η ΣΥΓΚΛΗΤΟΣ (SENATUS)
Από τον Φίλιππο Β' στα ελληνιστικά βασίλεια
Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ
ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ
ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ: ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ
Το τέλος της Respublica
ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
ΟΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ
Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΩΝ
ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ