Φάουστ

[...] Κατ' αυτόν τον τρόπο, ο Φάουστ του Goethe μεταμορφώνεται, επίσης, σε Πατρικό φάντασμα του Ρομαντισμού. Ο Goethezeit ορθώνεται ως αφετηρία μιας μυθοπλασίας και ενός κοσμοειδώλου που αντλούν απ' αυτόν μια από τις πλέον ισχυρές κατευθύνσεις τους. Για άλλη μια φορά, ο μυθικός Φάουστ συναντά το ρομαντικό του πεπρωμένο, τώρα μέσω της κένωσης του στο πρόταγμα της ανύψωσης των εωσφορικών δυνάμεων του εσωτερικού ανθρώπου σε ύψιστη ουσία της ατομικής του ελευθερίας. Ήδη, ο μυθικός Φάουστ έφερε μαζί του πανίσχυρες τις συνδηλώσεις μιας δαιμονολογίας γνωστικού και μανιχαϊκού τύπου μέσα από την οποία είχε αναδυθεί και είχε διαπλάσει τον δασικό του χαρακτήρα. Η ρητορική του μύθου του Φάουστ είναι η γνωστική ρητορική της διάσχισης ανάμεσα σε Ουρανό και Κόλαση, της οποίας η μανιχάική φύση είναι "ταυτοχρόνως αγωνιώδης και ενθουσιαστική, ουσιωδώς ποιητικής τάξεως".

Οι φανερές σχέσεις του Φάουστ του Goethe με την "δαιμονολογια και τη δαιμονοπάθεια" του αρχικού του προτύπου, η κληρονομημένη από τον μύθο βλάσφημη αλληγορία του, και η αλαζονική του κατάφαση στο "σκάνδαλο της ανταρσίας" ενάντια στην απολυταρχική εξουσία του Καλού, αποτέλεσαν τους κεντρικούς πόλους έλξης της ρομαντικής προοπτικής, η οποία προσκολλημένη απόλυτα στο πρότυπο του εκπεπτωκότος Αγγέλου βίωσε τον Φαουστικό μύθο ως έσχατη πράξη ελευθερίας, και επιπλέον ως έσχατη συνάντηση του εσωτερικού ανθρώπου με τα ακραία όρια της ελευθερίας του5. Στην τελευταία του αυτή ρομαντική μεταμόρφωση, ο Φάουστ μετατρέπεται σε έναν διαφθορέα (έναν άλλον Δον Ζουάν) που διακηρύσσει τον "πόθο για ζωή", την "επιθυμία της παντογνωσίας" και την επίκληση των δαιμόνων της κόλασης ως ύψιστες αξιώσεις του ανθρωπίνου πνεύματος. Ο Goethe, αποφαίνεται ο Wilhelm Muhlmann, "ιχνογραφεί το πνεύμα μιας εποχής, στο οποίο συμμετείχε και ο ίδιος και το οποίο εξέφρασε στον δικό του Φάουστ".[...]

Στέφανος Ροζάνης