Φάουστ: μια τραγωδία

Η νέα έκδοση του Φάουστ, ενός από τα κορυφαία έργα του νεότερου ευρωπαϊκού πνεύματος και της γερμανικής λογοτεχνίας, μονόγλωσση αυτή τη φορά, σε εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια του Πέτρου Μάρκαρη.

Η έμμετρη απόδοση των περίπου δώδεκα χιλιάδων στίχων του Γκαίτε είναι το μεταφραστικό έργο ζωής του διεθνούς συγγραφέα και μεταφραστή, ο οποίος δούλευε για αυτό πάνω από δέκα χρόνια.

Ο Φάουστ ξεκινάει ένα μακρύ ταξίδι, το οποίο διασχίζει τέσσερις συνεχόμενες τραγωδίες: την τραγωδία των Λογίων, την τραγωδία της Μαργαρίτας, την τραγωδία της Ελένης και την τραγωδία της Ανθρωπότητας.
Και όμως, παρά τον τεράστιο όγκο του και τις τέσσερις επιμέρους τραγωδίες, ο Φάουστ είναι κατά διαστήματα μια κωμικοτραγωδία χάρη στον Μεφιστοφελή και τα ειρωνικά έως σαρκαστικά σχόλια του για τους ανθρώπους. Επί της ουσίας, ο Μεφιστοφελής είναι ο καθρέφτης του σύγχρονου ανθρώπου.

Πέραν αυτού, το έργο ξεκινάει στον Μεσαίωνα αλλά μετακινείται αδιάκοπα μέσα στον χρόνο. Αφιερώνει μια ολόκληρη πράξη στην ελληνική μυθολογία και καταλήγει στην Ελένη.

Ο πλούτος του έργου δεν είναι μόνο η δραματική ποίηση και οι τραγικές στιγμές που μας προσφέρει. Είναι και ο πλούτος των στιγμών που ζωντανεύουν από την αρχαία ελληνική ιστορία και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

«Αν δεν το νιώθεις, είναι προσπάθεια περιττή.
Αν από την ψυχή σου δεν πηγάζει
Και τις καρδιές δεν ξέρει να δαμάζει
Με αρχέγονη χαρά για κάθε ακροατή,
Κάθισε και μάζεψε μια μια τις ρόγες,
Με τ' αποφάγια φτιάξε ένα ραγού
Φύσα μετά τις αχαμνές τις φλόγες
Κι οι στάχτες θα σκορπίσουνε παντού!
Θα συγκινήσεις μαϊμούδες και παιδιά,
Αν αυτό είναι που σε καίει,
Μα δε θ' αγγίξεις ανθρώπων την καρδιά,
Αν η καρδιά σου δεν το λέει.
[...]
«Μην ψάχνεις την εύκολη τη λύση,
Μονάχα οι τρελοί κρεμάν κουδούνια!
Όπου υπάρχει νους και κρίση
Η τέχνη αναδύεται χωρίς σπιρούνια.
Όταν δηλώνεις κάτι σοβαρό,
Οι λέξεις δε σου λείπουνε θαρρώ.
Ο λόγος σας, ο ξύπνιος σαν ξεφτέρι
Που δήθεν την ανθρωπότητα στολίζει,
Μοιάζει με χειμωνιάτικο αγέρι
Που στα ξερά κλαριά σφυρίζει!»