Ο μύθος του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία

Ζούμε στην εποχή όπου η μιντιακή ρητορική εγκωμιάζει ακατάπαυστα τον κάθε λογής επιτυχημένο επιχειρηματία, εξυψώνοντάς τον σ’ ένα είδος τεχνο-προφήτη, μια σύγχρονη δημιουργική διάνοια, ικανή ν’ αλλάζει τον κόσμο και ν’ ανατρέπει τον ρου της ιστορίας. Ο Αντονί Γκαλουτσό αναπτύσσει την ιστορική καταγωγή, τη γενεαλογία και τις σημερινές εκφάνσεις του εν λόγω μύθου, επικεντρώνοντας τη μελέτη του στο αντιπροσωπευτικότερο παράδειγμα, αυτό του Στιβ Τζομπς και, κατ’ επέκταση, ολόκληρου του νεοτεχνολογικού κλάδου της Σίλικον Βάλεϊ. Και δείχνει ότι πίσω από τη μιντιακή εξύμνηση των «δημιουργικών επιχειρηματιών» και της «καινοτομίας» κρύβεται ο φιλελεύθερος κοινός τόπος σύμφωνα με τον οποίον, αφενός, η κοινωνία είναι απλό άθροισμα ατόμων, τα οποία είναι απολύτως υπεύθυνα για ό,τι τους συμβαίνει? αφετέρου, ότι η «ελεύθερη αγορά» συνιστά αξιοκρατικό μηχανισμό, ο οποίος ανταμείβει τους «άριστους». Η κοινωνιολογική ανάλυση του συγγραφέα συνιστά απαραίτητο εργαλείο πολιτικής κριτικής στα κυρίαρχα νεοφιλελεύθερα αφηγήματα.

«Ο μύθος του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία πρέπει να γίνει αντιληπτός ως υποσύνολο του μύθου της Προόδου: Ο αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας αποτελεί ενσάρκωση κι έκφραση της Προόδου, συνιστά την κινητήριο δύναμη που ασταμάτητα οδηγεί την ανθρωπότητα προς μια ολοένα και μεγαλύτερη ευζωία. Εντός τούτης της κοσμικής θρησκείας, η ατομική πρωτοβουλία βρίσκεται στην υπηρεσία της συλλογικής σωτηρίας. Κάθε φορά που μας κυκλώνουν παντοειδείς απειλές, κάθε φορά που το σύμπαν σκοτεινιάζει, είναι ο αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας που, μέσω των τεχνολογικών του κατορθωμάτων κι ενός σωτήριου άλματος, βγάζει την ανθρωπότητα από το αδιέξοδο. […] Ο αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας αποτελεί τον ήρωα δίχως τον οποίον παθαίνει βλάβη η μηχανή της ιστορίας, με αποτέλεσμα οι κοινωνίες να λιμνάζουν».