0
Your Καλαθι
Μαύρος σκύλος ΜΕΤ-ΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ
Περιγραφή
Από το αποπνικτικό δωμάτιο ενός κακόφημου ξενοδοχείου μέχρι τη φροντισμένη αυλή μιας μονοκατοικίας, από την ηλεκτρισμένη και πολύβουη ατμόσφαιρα της Μανίλας μέχρι την κουζίνα ενός ήσυχου προαστίου η απόσταση είναι μηδαμινή, ιδιαίτερα τη νύχτα.
Και οι ήρωες του ΜΑΥΡΟΥ ΣΚΥΛΟΥ -χαμίνια, μπράβοι, τυχοδιώκτες και ευυπόληπτοι πολίτες που εμπλέκονται ως κυνηγοί, θηράματα ή ως απλοί παρατηρητές σ' αυτή την ξέφρενη κούρσα- επιμένουν πως οι ίδιοι ορίζουν τα βήματά τους και επιλέγουν τα περάσματα, τους φανερούς και μυστικούς τους δρόμους...
ΚΡΙΤΙΚΗ
Ο βρετανός συγγραφέας Αλεξ Γκάρλαντ είναι γνωστός στο ελληνικό κοινό από τη μετάφραση του πρώτου του μυθιστορήματος Η παραλία (Οδυσσέας, 1998). Στο βιβλίο αυτό μια ομάδα νέων καταφεύγει σε ένα παράξενο τριτοκοσμικό νησί με σκοπό τη δημιουργία μιας ουτοπικής κοινότητας, η οποία στην εξέλιξή της καταλήγει στην αλληλοεξόντωση των μελών της. Αν και προφανείς από θεματολογική άποψη οι ομοιότητες με τον Αρχοντα των μυγών, ο Γκάρλαντ αποφεύγει επιμελώς τον γραμμικό τρόπο αφήγησης του Γουίλιαμ Γκόλντιν, δημιουργώντας ένα πρωτότυπο, αριστοτεχνικά δομημένο μυθιστόρημα.
Το καινούργιο βιβλίο του Γκάρλαντ φέρει στην αγγλική έκδοσή του τον συμβολικό τίτλο The Tesseract, που στα ελληνικά αποδίδεται με τη λέξη «υπερκύβος». Πρόκειται για ένα γεωμετρικό σχήμα το οποίο μπορούμε να κατανοήσουμε μόνο ως προς τις τέσσερις διαστάσεις του και ποτέ στο σύνολό του. «Μπορούμε να τον δούμε να εκτυλίσσεται μπροστά μας αλλά δεν μπορούμε να δούμε τον ίδιο τον υπερκύβο» λέει χαρακτηριστικά ο Γκάρλαντ. Η επιλογή του πρωτότυπου τίτλου αντανακλά τόσο την κοινότοπη πλέον διαπίστωση ότι η «πραγματικότητα» ποτέ δεν γίνεται αντιληπτή στο σύνολό της όσο και την αποσπασματική δομή του κειμένου, το οποίο αποτελείται από τρεις αλληλοεμπλεκόμενες, αντιπαρατιθέμενες ιστορίες: Στην πρώτη, ο φόβος ενός νεαρού άγγλου ναυτικού για έναν κακοποιό ο οποίος τον εκβιάζει τον οδηγεί στην παράνοια και από εκεί στον φόνο και στην αυτοκαταστροφή. Στη δεύτερη, μια νεαρή γιατρός, μητέρα δύο παιδιών, αναπολεί τον εφηβικό της έρωτα. Στην τελευταία, τα όνειρα και οι αναμνήσεις ενός παιδιού του δρόμου γίνονται αντικείμενο μελέτης από έναν ευρωπαίο ψυχολόγο. Αστυνομικό, ερωτικό, κοινωνικό, με έντονο συμβολισμό και φιλοσοφικές τάσεις, το μυθιστόρημα του Γκάρλαντ προ(σ)καλεί πλήθος ερμηνευτικών προσεγγίσεων.
Η συμβολική σημασία του μαύρου σκύλου που επιλέγεται και ως τίτλος της ελληνικής έκδοσης , π.χ., αφορά είτε τον σκληρό αγώνα επιβίωσης είτε τη βίαιη επιστροφή καταπιεσμένων συναισθημάτων ή, εν τέλει, την αέναη πάλη καλού και κακού, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται και η περίπτωση υπερερμηνείας των συμβόλων από τον απαιτητικό αναγνώστη.
Μέσα από τις φαινομενικά ασύνδετες ιστορίες που εκτυλίσσονται στον Μαύρο σκύλο αναδύεται μυστηριώδης και γοητευτική η πόλη της Μανίλα.
Οι ήρωες χαμίνια, μπράβοι, τυχοδιώκτες και ευυπόληπτοι πολίτες περιδιαβαίνουν την πρωτεύουσα των Φιλιππινών ως κυνηγοί, θηράματα ή ως απλοί παρατηρητές, αποκαλύπτοντας τις τρομακτικές αντιθέσεις της πολυεθνικής αυτής πόλης. Επιπλέον, η χαρτογράφηση της πόλης και το πλήθος των αφηγήσεων, αναφορών και συμβόλων που τη σηματοδοτούν φέρνουν τους ήρωες αντιμέτωπους με την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της ταυτότητάς τους και τους οδηγούν σε προβληματισμό αναφορικά με τη φύση του καλού και του κακού στην ίδια τους τη ζωή και την εμπειρία. Δικαίως λοιπόν οι κριτικοί καταδεικνύουν τη συγγένεια γραφής του Γκάρλαντ με αυτήν του Γκρέιχαμ Γκριν στην προσπάθειά τους να συμπληρώσουν το γενεαλογικό παζλ των λογοτεχνικών επιρροών μεγάλων άγγλων συγγραφέων στον νεαρό Γκάρλαντ. Δεν λείπουν ωστόσο και οι κριτικοί που σπεύδουν να προβάλουν την αφηγηματική σχέση του Μαύρου σκύλου με το Pulp Fiction, ενισχύοντας και αυτοί με τη σειρά τους την πεποίθηση ότι η εμπορική επιτυχία του Γκάρλαντ οφείλεται στο πολυσχιδές και ευφάνταστο συγγραφικό ταλέντο του. Η μετάφραση του κειμένου στα ελληνικά είναι απόλυτα ικανοποιητική. Ο Βασίλης Μανουσάκης κατορθώνει να αποδώσει τις υφολογικές διαφοροποιήσεις που χαρακτηρίζουν τις αφηγήσεις των ηρώων, επιβάλλοντας άλλοτε τη βίαιη, κοφτή γλώσσα του υποκόσμου, άλλοτε το ονειρικό ύφος μιας αναπόλησης και άλλοτε την παραθετική, απλουστευμένη δομή του παιδικού λόγου.
Ντόρα Τσιμπούκη
ΤΟ ΒΗΜΑ, 22-08-1999
Και οι ήρωες του ΜΑΥΡΟΥ ΣΚΥΛΟΥ -χαμίνια, μπράβοι, τυχοδιώκτες και ευυπόληπτοι πολίτες που εμπλέκονται ως κυνηγοί, θηράματα ή ως απλοί παρατηρητές σ' αυτή την ξέφρενη κούρσα- επιμένουν πως οι ίδιοι ορίζουν τα βήματά τους και επιλέγουν τα περάσματα, τους φανερούς και μυστικούς τους δρόμους...
ΚΡΙΤΙΚΗ
Ο βρετανός συγγραφέας Αλεξ Γκάρλαντ είναι γνωστός στο ελληνικό κοινό από τη μετάφραση του πρώτου του μυθιστορήματος Η παραλία (Οδυσσέας, 1998). Στο βιβλίο αυτό μια ομάδα νέων καταφεύγει σε ένα παράξενο τριτοκοσμικό νησί με σκοπό τη δημιουργία μιας ουτοπικής κοινότητας, η οποία στην εξέλιξή της καταλήγει στην αλληλοεξόντωση των μελών της. Αν και προφανείς από θεματολογική άποψη οι ομοιότητες με τον Αρχοντα των μυγών, ο Γκάρλαντ αποφεύγει επιμελώς τον γραμμικό τρόπο αφήγησης του Γουίλιαμ Γκόλντιν, δημιουργώντας ένα πρωτότυπο, αριστοτεχνικά δομημένο μυθιστόρημα.
Το καινούργιο βιβλίο του Γκάρλαντ φέρει στην αγγλική έκδοσή του τον συμβολικό τίτλο The Tesseract, που στα ελληνικά αποδίδεται με τη λέξη «υπερκύβος». Πρόκειται για ένα γεωμετρικό σχήμα το οποίο μπορούμε να κατανοήσουμε μόνο ως προς τις τέσσερις διαστάσεις του και ποτέ στο σύνολό του. «Μπορούμε να τον δούμε να εκτυλίσσεται μπροστά μας αλλά δεν μπορούμε να δούμε τον ίδιο τον υπερκύβο» λέει χαρακτηριστικά ο Γκάρλαντ. Η επιλογή του πρωτότυπου τίτλου αντανακλά τόσο την κοινότοπη πλέον διαπίστωση ότι η «πραγματικότητα» ποτέ δεν γίνεται αντιληπτή στο σύνολό της όσο και την αποσπασματική δομή του κειμένου, το οποίο αποτελείται από τρεις αλληλοεμπλεκόμενες, αντιπαρατιθέμενες ιστορίες: Στην πρώτη, ο φόβος ενός νεαρού άγγλου ναυτικού για έναν κακοποιό ο οποίος τον εκβιάζει τον οδηγεί στην παράνοια και από εκεί στον φόνο και στην αυτοκαταστροφή. Στη δεύτερη, μια νεαρή γιατρός, μητέρα δύο παιδιών, αναπολεί τον εφηβικό της έρωτα. Στην τελευταία, τα όνειρα και οι αναμνήσεις ενός παιδιού του δρόμου γίνονται αντικείμενο μελέτης από έναν ευρωπαίο ψυχολόγο. Αστυνομικό, ερωτικό, κοινωνικό, με έντονο συμβολισμό και φιλοσοφικές τάσεις, το μυθιστόρημα του Γκάρλαντ προ(σ)καλεί πλήθος ερμηνευτικών προσεγγίσεων.
Η συμβολική σημασία του μαύρου σκύλου που επιλέγεται και ως τίτλος της ελληνικής έκδοσης , π.χ., αφορά είτε τον σκληρό αγώνα επιβίωσης είτε τη βίαιη επιστροφή καταπιεσμένων συναισθημάτων ή, εν τέλει, την αέναη πάλη καλού και κακού, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται και η περίπτωση υπερερμηνείας των συμβόλων από τον απαιτητικό αναγνώστη.
Μέσα από τις φαινομενικά ασύνδετες ιστορίες που εκτυλίσσονται στον Μαύρο σκύλο αναδύεται μυστηριώδης και γοητευτική η πόλη της Μανίλα.
Οι ήρωες χαμίνια, μπράβοι, τυχοδιώκτες και ευυπόληπτοι πολίτες περιδιαβαίνουν την πρωτεύουσα των Φιλιππινών ως κυνηγοί, θηράματα ή ως απλοί παρατηρητές, αποκαλύπτοντας τις τρομακτικές αντιθέσεις της πολυεθνικής αυτής πόλης. Επιπλέον, η χαρτογράφηση της πόλης και το πλήθος των αφηγήσεων, αναφορών και συμβόλων που τη σηματοδοτούν φέρνουν τους ήρωες αντιμέτωπους με την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της ταυτότητάς τους και τους οδηγούν σε προβληματισμό αναφορικά με τη φύση του καλού και του κακού στην ίδια τους τη ζωή και την εμπειρία. Δικαίως λοιπόν οι κριτικοί καταδεικνύουν τη συγγένεια γραφής του Γκάρλαντ με αυτήν του Γκρέιχαμ Γκριν στην προσπάθειά τους να συμπληρώσουν το γενεαλογικό παζλ των λογοτεχνικών επιρροών μεγάλων άγγλων συγγραφέων στον νεαρό Γκάρλαντ. Δεν λείπουν ωστόσο και οι κριτικοί που σπεύδουν να προβάλουν την αφηγηματική σχέση του Μαύρου σκύλου με το Pulp Fiction, ενισχύοντας και αυτοί με τη σειρά τους την πεποίθηση ότι η εμπορική επιτυχία του Γκάρλαντ οφείλεται στο πολυσχιδές και ευφάνταστο συγγραφικό ταλέντο του. Η μετάφραση του κειμένου στα ελληνικά είναι απόλυτα ικανοποιητική. Ο Βασίλης Μανουσάκης κατορθώνει να αποδώσει τις υφολογικές διαφοροποιήσεις που χαρακτηρίζουν τις αφηγήσεις των ηρώων, επιβάλλοντας άλλοτε τη βίαιη, κοφτή γλώσσα του υποκόσμου, άλλοτε το ονειρικό ύφος μιας αναπόλησης και άλλοτε την παραθετική, απλουστευμένη δομή του παιδικού λόγου.
Ντόρα Τσιμπούκη
ΤΟ ΒΗΜΑ, 22-08-1999
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
