Η εξέγερση των μαζών

Ο Ορτέγα Υ Γκασσετ (1883-1995), εξέχουσα φυσιογνωμία στον ευρωπαϊκό χώρο και ένα από τα διαυγέστερα θεωρητικά πνεύματα του εικοστού αιώνα, αντιτάσσει στον επιστημονικό τρόπο σκέψης, δηλαδή στον "καθαρό λόγο" και "ζωτικό λόγο", την ίδια τη ζωή.

Σ' αυτό το κλασικό και πάντα επίκαιρο έργο του επισημαίνει τη σπουδαιότητα της έλευσης του πλήθους στο προσκήνιο της ιστορίας, που μέχρι τώρα ήταν κρυμμένο στο βάθος της ιστορικής σκηνής. Η κυριαρχία και παντοδυναμία των μαζών αλλοιώνει ποιοτικά τον πολιτισμό της εποχής μας, ανατρέπει την προοπτική του και δημιουργεί νέες δυνατότητες: ευτυχίας αλλά και δυστυχίας, προόδου αλλά και οπισθοδρόμησης, δημιουργίας αλλά και καταστροφής.

Με σαφήνεια και γλαφυρότητα ο συγγραφέας σκιαγραφεί τον μέσο άνθρωπο, τον κοινό άνθρωπο που, "απωλεσμένος" μέσα στην αφθονία του και χωρίς σκοπό, σύρεται απλώς από το ρεύμα. Ωστόσο, οι φωτισμένες μειοψηφίες, οι εκλεκτοί που ενεργούν από δράση και όχι από αντίδραση, εκπέμπουν μήνυμα αισιοδοξίας. Παρά τις αντίξοες ιστορικές συνθήκες, και μάλιστα εξαιτίας αυτών, ολοένα και περισσότερες συνειδήσεις αφυπνίζονται από τον βαρύ λήθαργο της αδιαφορίας "για μια Ευρώπη ιστορική - που στέκεται στο ύψος της ιστορικής ώρας. Για μία ιστορία ανθρώπινη - που να στέκεται στο ύψος της υπέρτατης αξίας, που είναι η Ζωή".