Ασάλευτες μνήμες

Τέλη δέκατου όγδοου με αρχές δέκατου ένατου αιώνα. Εποχή των μεγάλων αυτοκρατοριών, των επαναστάσεων, των πληθυσμιακών μετακινήσεων αλλά και των σπουδαίων επιτευγμάτων. Οι νεοσύστατες, μικρές έως τότε, κοινότητες της Διασποράς στην Τεργέστη, στην Οδησσό, στη Μασσαλία, στη Βιέννη και στην Αλεξάνδρεια, που εκείνη την περίοδο ήταν υπό γαλλική κατοχή, συσπειρώνουν τους Έλληνες.

Η Αλεξάνδρεια, σημαντικός εμπορικός σύνδεσμος Ανατολής και Δύσης, συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό Ελλήνων, οι οποίοι καταφέρνουν να διακριθούν και να πλουτίσουν. Η ανάληψη της εξουσίας από τον Μωχάμετ Άλη ενθαρρύνει και άλλους Έλληνες να έρθουν στη χώρα. Η κοινότητα των Ελλήνων αλλά και οι κοινότητες άλλων εθνικοτήτων, όπως των Αρμένιων και των Γάλλων, συντελούν στη δημιουργία μιας ακμάζουσας αστικής τάξης και θέτουν τα θεμέλια για την κοσμοπολίτικη ανάπτυξη της Αλεξάνδρειας.

Εν τω μεταξύ κηρύσσεται η Ελληνική Επανάσταση. Ο Ιμπραήμ πασάς, γιος του Μωχάμετ Άλη, αναλαμβάνει την καταστολή της στην Πελοπόννησο. Την περίοδο αυτή πολλοί Έλληνες αιχμάλωτοι στέλνονται δούλοι στην Αίγυπτο. Μέσα από τις αφηγήσεις των οικείων τους, που ήρθαν να τους αναζητήσουν, καθώς και από τις μαρτυρίες των Ευρωπαίων διπλωματών, ξετυλίγεται η ιστορία τους. Οι πιο τυχεροί από αυτούς, αφού απέκτησαν την ελευθερία τους, επέστρεψαν στην πατρίδα ή ενσωματώθηκαν στην ελληνική παροικία. Άλλοι όμως χάθηκαν στις φυλακές και στα χαρέμια της Ανατολής.

Σημαντικός σταθμός το οικονομικό κραχ του 1870. Έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με όλα τα κραχ που ακολούθησαν σε αδύναμους λαούς με ανεπτυγμένο πολιτισμό. Ένας μεγαλομανής χεβίδης και μια ασύδοτη αυλή κυβερνώντων είναι σοβαροί λόγοι για να τους προσεγγίσουν, υποκινούμενοι από τις Μεγάλες Δυνάμεις, δανειστές όπως οι Ρότσιλντ.

Αυτή η Αλεξάνδρεια, ο τόπος όπου το 1863 γεννήθηκε ο Κ. Π. Καβάφης, αποτελεί το σκηνικό στο οποίο οι ήρωες του βιβλίου βιώνουν τις ματαιώσεις τους, αμφισβητούν, τολμούν, ερωτεύονται και μας προσκαλούν σ’ ένα γοητευτικό ταξίδι πίσω στο χρόνο.