Κείμενα για τη διδασκαλία και τη μάθηση στο πολυπολιτισμικό σχολείο

Η μαζική μετακίνηση ανθρώπων σε παγκόσμιο επίπεδο, επηρεάζει τη δημογραφική σύνθεση των «χωρών υποδοχής» μεταναστών και αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης του «πολυπολιτισμικού» χαρακτήρα των κοινωνιών τους. Η βασική πρόκληση που καλούνται σήμερα να αντιμετωπίσουν οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες συνίσταται κυρίως στην οργάνωση των σχέσεων μεταξύ ντόπιων και των αλλοδαπών κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η συνάντησή τους να μην οδηγήσει σε συγκρούσεις, αλλά στη δημιουργική αλληλεπίδραση των πολιτισμών τους. Το εκπαιδευτικό σύστημα, ως ο κατεξοχήν θεσμός στήριξης των υποκειμένων στις διαδικασίες κοινωνικής και πολιτισμικής τους ένταξης, καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία προϋποθέσεων αποδοχής και αναγνώρισης του πλουραλισμού και της ετερότητας ως βασικών γνωρισμάτων του κοινωνικού γίγνεσθαι. Βέβαια, η εκπλήρωση του ρόλου αυτού δεν είναι εφικτή χωρίς την προσαρμογή του ίδιου του εκπαιδευτικού συστήματος στα νέα δεδομένα κοινωνικοποίησης που διαμορφώνει η πολυπολιτισμικότητα. Η διαδικασία προσαρμογής της εκπαίδευσης στην πραγματικότητα του γλωσσικού πλουραλισμού και του πλουραλισμού των πολιτισμικών κεφαλαίων, προϋποθέτει την υπέρβαση του παραδοσιακού μονοπολιτισμικού και μονογλωσσικού χαρακτήρα της και τον επαναπροσδιορισμό του όρου «γενική παιδεία» με γνώμονα τον πλουραλισμό και τη διαφορετικότητα. Χρήστος Γκόβαρης Μια σειρά αλληλένδετων εξελίξεων στο διεθνές περιβάλλον και στο εσωτερικό των εθνικών κοινωνιών –παγκοσμιοποίηση, διαδικασίες ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, διεθνής μετανάστευση, πλουραλισμός αξιών και τρόπων ζωής, ενδυνάμωση παλιών και εμφάνιση νέων μορφών κοινωνικών ανισοτήτων και κοινωνικού αποκλεισμού– έχουν επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη δομή και στα χαρακτηριστικά του κοινωνικού πλαισίου αναφοράς του εκπαιδευτικού συστήματος. Σε συνθήκες πολιτισμικού και γλωσσικού πλουραλισμού κρίνεται αναγκαία η αναθεώρηση βασικών παραμέτρων της εκπαιδευτικής διαδικασίας, έτσι ώστε να είναι εφικτή η υλοποίηση της διαχρονικής υπόσχεσης του σχολείου για παροχή ουσιαστικά ίσων ευκαιριών σε όλους τους μαθητές. Τα κείμενα αυτού του τόμου αναδεικνύουν τις ιδιαιτερότητες της μάθησης στο σύγχρονο σχολικό περιβάλλον και προτείνουν πρακτικές αξιοποίησης του πλουραλισμού των πολιτισμικών και γλωσσικών κεφαλαίων που φέρνουν όλοι οι μαθητές στο σχολείο.