Καθολικοί πειρατές και έλληνες έμποροι

Το Καθολικοί πειρατές και έλληνες έμποροι ασχολείται με τις επιδρομές χριστιανών πειρατών και κουρσάρων σε ελληνικά εμπορικά πλοία τον 16ο και 17ο αιώνα, και με τους τρόπους με τους οποίους τα θύματα προσπάθησαν να αντιδράσουν. Ωστόσο η Molly Greene δεν γράφει μια συμβατική μελέτη για την πειρατεία και το εμπόριο στην πρώιμη νεότερη Μεσόγειο. Το βιβλίο διερευνά έναν ολόκληρο κόσμο καθημερινών πρακτικών, θεσμών και νομιμοποιητικών ιδεολογιών που περιβάλλει τις συναντήσεις και τις αναμετρήσεις στη θάλασσα, από την Κωνσταντινούπολη έως την Αλεξάνδρεια κι από τη Συροπαλαιστίνη έως τη Μάλτα. Στο επίκεντρο της αφήγησης βρίσκεται η ίδια η Μεσόγειος ως δίκτυο θαλάσσιων διαδρομών, ως χώρος έκφρασης και αναδιατύπωσης ταυτοτήτων και ετεροτήτων, και ως θέατρο έκφρασης διεθνών συμβιβασμών και ανταγωνισμών. Στα κύματα και τις ακτές της κινούνται οι δράστες της ιστορίας, έμποροι και κουρσάροι, πρόξενοι και επίσκοποι, καρδινάλιοι και σκλάβοι.

Η Molly Greene αξιοποιεί τα αρχεία του τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη στη Μάλτα, επίφοβων κουρσάρων της εποχής, και ανασυνθέτει τη γενεαλογία και τη λειτουργία των δικαστικών θεσμών στους οποίους απευθύνονταν οι έλληνες έμποροι και ναυτικοί που είχαν πέσει θύματα επιθέσεων. Οι Έλληνες, όπως και οι άλλοι χριστιανοί που ζούσαν στην οθωμανική επικράτεια, βρέθηκαν να δέχονται επιθέσεις χριστιανών κουρσάρων επειδή ήταν οθωμανοί υπήκοοι, άρα ύποπτοι για μεταφορά μουσουλμάνων επιβατών και μουσουλμανικών φορτίων. Οι διαμαρτυρίες τους φέρνουν στο προσκήνιο τις αντιφάσεις ανάμεσα στη ρητορική των ιπποτών (και των άλλων χριστιανών κουρσάρων), που νομιμοποιούσαν τη δράση τους ως ιερό πόλεμο κατά των άπιστων μουσουλμάνων, στο δίκαιο της θάλασσας, που καθόριζε τους όρους απόσπασης της «νόμιμης λείας», και στην πραγματικότητα της πειρατείας.

Οι προσπάθειες των ελλήνων εμπόρων και ναυτικών να δικαιωθούν προσφέρουν στη Molly Greene την αφορμή για το ξετύλιγμα ενός κουβαριού ανταγωνισμών για την κυριαρχία και στρατηγικών οικονομικής επιβίωσης. Δίνουν επίσης την αφορμή να περιγράψει με διεισδυτικό και πειστικό τρόπο τα πυκνά και πολλαπλά δίκτυα επικοινωνίας που αναδεικνύουν τη ζωή της θάλασσας στην ανατολική Μεσόγειο ως έναν οριακό και παράλληλα συνεκτικό κόσμο, βασισμένο σε λεπτές ισορροπίες ως προς την ταυτότητα και τις αναδιατυπώσεις της στον οικονομικό και κοινωνικό βίο. Οι έλληνες έμποροι και ναυτικοί βρίσκονται ακριβώς στη μέση αυτού του κόσμου.