Προστασία της ιδιωτικότητας και τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών

Η ιδιωτικότητα (privacy) ως ηθικό και κοινωνικό ζήτημα έχει μελετηθεί επί μακρόν από φιλοσόφους, κοινωνικούς επιστήμονες και νομικούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Η κλασική προσέγγιση οδηγεί στο 1890 και στην αναφορά των δικαστών S. Warren και L. Brandeis στις ΗΠΑ ότι η ιδιωτικότητα αναφέρεται "... στο δικαίωμα των πολιτών σε μία ανενόχλητη ιδιωτική ζωή (the right of an individual to be let alone)". Αργότερα, η προστασία της ιδιωτικότητας αναγνωρίστηκε ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στη Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, στη Διεθνή Σύμβαση για τα Πολιτικά Δικαιώματα, εντάχθηκε στα Θεμελιώδη Δικαιώματα των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε σειρά άλλων κειμένων και διεθνών συμβάσεων.

Προϊόντος του χρόνου, η κλασική αντίληψη της ιδιωτικότητας εμπλουτίστηκε σημαντικά με επιμέρους δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, ο περιορισμός της προσβασιμότητας, ο αποκλειστικός έλεγχος της πρόσβασης στον ιδιωτικό χώρο, η ελαχιστοποίηση των "παρεμβάσεων", η προσδοκία της εχεμύθειας, το δικαίωμα στο απόρρητο και το δικαίωμα στην ανωνυμία.

Στο μεταξύ, η αλματώδης ανάπτυξη της πληροφορικής και των επικοινωνιών και η ταχεία σύγκλισή τους οδήγησαν στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών και άλλων υπηρεσιών, που αποσκοπούν στη βελτίωση της ζωής των πολιτών, στη δυνατότητα ευκολότερης και αμεσότερης επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών με χρήση του Internet, στην αξιοποίηση του Παγκόσμιου Ιστού (Web) στο χώρο του ηλεκτρονικού επιχειρείν κ.λπ. Στο χώρο αυτό, όμως, η αποκέντρωση της επεξεργασίας των δεδομένων και η διείσδυση της δικτύωσης στο σύνολο σχεδόν της ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλάζουν ριζικά το περιβάλλον χρήσης των προσωπικών πληροφοριών, οπότε εγείρονται σημαντικά ζητήματα σχετικά με την προστασία της ιδιωτικότητας στον ψηφιακό κόσμο.

Στον παρόντα συλλογικό τόμο παρουσιάζονται ολοκληρωμένα, για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία:
- Τεχνολογικά θέματα που αποσκοπούν στην προστασία της ιδιωτικότητας (π.χ. τεχνολογίες ενίσχυσης της ιδιωτικότητας, τεχνολογίες προστασίας της ιδιωτικότητας σε περιβάλλοντα ψηφιακών κοινοτήτων, σε εφαρμογές αξιοποίησης RFID, τεχνικά μέτρα υλοποίησης της ψευδωνυμίας και διασφάλισης της ανωνυμίας, μηχανισμοί προστασίας της ιδιωτικότητας σε ασύρματα και κινητά δίκτυα επικοινωνιών, δίκτυα τέταρτης γενιάς και ασύρματα δίκτυα αισθητήρων, τεχνολογίες προστασίας της ιδιωτικότητας σε κατανεμημένα συστήματα εξόρυξης δεδομένων, τεχνικά θέματα προστασίας της ιδιωτικότητας σε περιβάλλοντα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, μαθηματικά μοντέλα υπολογισμού του κόστους προστασίας της ιδιωτικότητας κ.λπ.)

- Νομικά ζητήματα που ανακύπτουν στον ψηφιακό κόσμο (π.χ. προστασία της ιδιωτικότητας σε κοινωνικά δίκτυα, ιδιωτικότητα και αξιοποίηση εφαρμογών RFID, ιδιωτικότητα σε περιβάλλοντα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, σε εφαρμογές ιατρικών πληροφοριακών συστημάτων, προστασία του απορρήτου στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας και προστασία προσωπικών δεδομένων, νομική διασφάλιση του απορρήτου στις κινητές επικοινωνίες κ.λπ.)