41 γράμματα του Γληνού στο Δελμούζο

Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται τα γράμματα του Δημήτρη Γληνού στον Αλέξανδρο Δελμούζο. Πρόκειται για 41 γράμματα στο στενό φίλο και συνεργάτη, το συνιδεάτη, συναγωνιστή και συμπρωταγωνιστή στους μεγάλους γλωσσοεκπαιδευτικούς αγώνες, για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας στα σχολεία, τη μεταρρύθμιση, τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση της δημοτικής παιδείας. Κυρίαρχη αναφορά τους η επίμονη και επίπονη αγωνιστική προσπάθεια για τη γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση στα δημοτικά, από τα πρώτα κιόλας βήματα του «ανορθωτικού» βενιζελισμού μέχρι τις τελευταίες αναλαμπές των βενιζελογενών κυβερνήσεων του 1926: από φάση σε φάση, από μεταβολή σε μεταβολή, από ανατροπή σε ανατροπή, μέσα από τα πρόσωπα και τα εθνικά και πολιτικά γεγονότα.
Τα γράμματα αυτά είναι, κατά κυριολεξία, η ζωντανή ιστορία του εκπαιδευτικού δημοτικισμού, της γλωσσοεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, των φορέων και πρωταγωνιστών της στα χρόνια των μεγάλων ελπίδων και βηματισμών, αλλά και των πιο μεγάλων και οδυνηρών διαψεύσεων και ακυρώσεων: από πρώτο χέρι, σε πρώτο πρόσωπο και στην κάθε τους λεπτομέρεια.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Αυτές οι επιστολές του Δημήτρη Γληνού, που εκδίδονται σε επιμέλεια, σχολιασμό, εισαγωγή και σημειώσεις του γνωστού δημοσιογράφου Γιώργου Γάτου και ανακαλύφθηκαν από τον ίδιο στη βιβλιοθήκη της γενέτειράς του Αμφισσας, ως μέρος του Αρχείου Δελμούζου, αποτελούν «ένα μικρό θησαυρό». Ετσι τουλάχιστον τις χαρακτηρίζει ο ιστορικός Σπ. I. Ασδραχάς που προλογίζει την έκδοση. Και πώς να μην είναι ανεκτίμητες, όταν διαβάζοντάς τες όχι μόνο γνωρίζεις από κοντά τον αποστολέα και τον παραλήπτη τους αλλά και αφήνεσαι στην ατμόσφαιρα μιας εποχής που σφράγισε ανεξίτηλα τον νεότερο εθνικό μας βίο και την εξέλιξη της γλώσσας μας.

Σταλμένες κυρίως από το Κόρθι της Ανδρου, όπου ο ιθύνων νους της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης έγραφε την πολύκροτη Κρίση του δημοτικισμού, από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Καλαμάτα, οι επιστολές αποκαλύπτουν όχι μόνο τον ανελέητο αγώνα που γίνεται εναντίον τους από τους οπαδούς της καθαρεύουσας - βροχή πέφτουν οι κατηγορίες περί «αθεϊσμού», «μασονίας», «μαλλιαρισμού», «ρουβλίων», «πανσλαβισμού» - αλλά και τις προσωπικές έγνοιες των δύο πρωταγωνιστών, τις βιοτικές τους μέριμνες, αρκετές προσωπικές τους στιγμές. Μέσα από τις σελίδες τους αναδεικνύεται μια φιλία ζεστή, ριζωμένη όχι μόνο στα ιδανικά του σοσιαλισμού και του δημοτικισμού που συμμερίζονται, αλλά και στα αισθήματα βαθιάς αγάπης και σεβασμού που νιώθουν ο ένας για τον άλλο.

Ενδεικτικό του ήθους και του ψυχικού σθένους που χαρακτήριζε τον Γληνό αλλά και των αισθημάτων που έτρεφε για τον Δελμούζο είναι και αυτό το μικρό απόσπασμα από επιστολή που στέλνει στις 8 Αυγούστου 1925 στον σύντροφό του για να τον εμψυχώσει: «Δεν πιστεύω να λογαριάζεις σοβαρά να παραιτηθής αν μετατεθή η Ιμβριώτου. Σέναν αγώνα δεν χωρούν πείσματα και φιλοτιμίες. Ούτε θα εγκαταλείψωμε τα κύρια χαρακώματά μας από μηδαμινές βλάβες. Θα είναι φυγομαχία. Το μέλλον έρχεται προς εμάς. Οι ρίζες του δέντρου όλο βαθύτερα χώνονται. Ποτέ δεν υπάρχει λόγος να μετανοήσει κανείς για την ευψυχία του. Αυτή χρησιμέβει για θώρακας, όπου συντρίβονται και τα βέλη και οι λάσπες των οχτρών. H ψυχή μας δεν εγγίζεται απ' αυτά».



ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 27-07-2003