Οι αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων για τον αθλητισμό

Ο αθλητισμός, αποτελώντας ένα τμήμα της κοινωνικής ζωής, επηρεάζει την κοινωνία και επηρεάζεται από αυτήν. Έτσι, ο κλασικός αθλητισμός, συνιστώντας μιαν έκφανση της εποχής της ακμής, αντανακλά μιαν από τις πιο δυναμικές πτυχές αυτής της περιόδου. Η σημασία του αθλητισμού, ο πολυσήμαντος ρόλος του, η αγωνιστική νίκη που αποτύπωνε το κλέος και το κύδος των ανδρών, η συγκίνηση του αθλητικού θεάματος, συνδέονται με μερικές από τις καλύτερες στιγμές του δημιουργικού ανθρώπινου πνεύματος. Εκτός όμως απ' την θετική υπάρχει και η αρνητική όψη του αρχαίου αθλητισμού, η οποία επικρίθηκε και καυτηριάστηκε, χωρίς ωστόσο να επηρεάσει την εκ μέρους της αρχαίας κοινωνίας αποδοχή του αθλητικού γεγονότος, και η οποία αρνητική όψη επιβεβαιώνεται τελικά, εκ του αντιθέτου, τη διαχρονική αξία του μέτρου και της ψυχικής και σωματικής εναρμόνισης. Αυτή την διττή προσέγγιση, των φωτεινών και των σκοτεινών πλευρών του αρχαίου αθλητισμού, επιχειρεί η παρούσα εργασία, λαμβάνοντας υπ' όψιν τις πηγές της κλασικής παράδοσης. Έτσι ξετυλίγεται ένα πλούσιο υλικό, που αποκαλύπτει τις αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων για τον αθλητισμό, από τον Όμηρο, τον Τυρταίο, τον Πίνδαρο και τον Πλάτωνα, έως τον Γαληνό, τον Φιλόστρατο, τον Παυσανία και τον Λιβάνιο, ενώ, παράλληλα γίνεται αναφορά σε κάποιους Ρωμαίους συγγραφείς. Από τη γενική αξιολόγηση του αρχαίου αθλητισμού και τις αντιστοιχίες του στο σύγχρονο αθλητικό γίγνεσθαι, εντέλει αποδεικνύεται πως ο λόγος περί ηθικής και μέτρου στον αθλητισμό είναι όχι μόνον διαχρονικός, αλλά, σήμερα, άκρως αναγκαίος και επίκαιρος.



Περιεχόμενα

Πρόλογος Ανδρέα Μάνου || Εισαγωγή || Οι αθλητικοί αγώνες στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια: Μια συγκεκριμένη θεώρηση || Η αγωνιστική νίκη ως αξία στις πινδαρικές ωδές || Η σημασία της νίκης μέσα από τον τύπο του ηττημένου αθλητή κατά τον Πίνδαρο || Προσέγγιση των Πυθίων αγώνων δια της αγγελικής ρήσης στην "Ηλέκτρα" του Σοφοκλή || Η κατά Πλάτωνα "Περί Γυμναστικής" διδασκαλία || Το στεφάνι του νικητή των αγώνων και οι ηθικοί συμβολισμοί του || Το νόημα της ολυμπιακής νίκης στην κλασική αρχαιότητα || Η πολιτισμική αξία των αρχαίων ολυμπιακών αγώνων || Μορφές βίας στα αρχαία αθλήματα || Επικριτικοί λόγοι κατά του αρχαίου αθλητισμού || Γενική βιβλιογραφία || Ευρετήριο ονομάτων || Ευρετήριο εννοιών