Ο Αόρατος

Μια άγνωστη µετάφραση του Αλέξανδρου Παπαδιαµάντη έρχεται στο φως, µια ακόµη περιοχή της «καταποντισµένης ηπείρου» (όπως εύστοχα έχει χαρακτηριστεί το µεταφραστικό του έργο) αναδύεται: ο Αόρατος του E. Γ. Ουέλλς. Έναν σχεδόν αιώνα µετά την ανώνυµη δηµοσίευσή της υπό µορφήν επιφυλλίδων στην εφηµερίδα Το Άστυ (1901), η μετάφραση παραδίδεται σήµερα στο αναγνωστικό κοινό µε τη φιλολογική φροντίδα του Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου και της Λαμπρινής Τριανταφυλλοπούλου.

Ο Παπαδιαµάντης µετέφρασε τον Αόρατο άνθρωπο του H. G. Wells σε µια ζωντανή, στιλπνή, άκρως οικονοµική γλώσσα, «απόλαυση των αισθήσεων και πλήρωση των γλωσσικών µας προσδοκιών». Ποιο είναι όµως το βαθύτερο µυστικό αυτής της απροσδόκητης πλην άκρως ευτυχούς συνάντησης; Είναι οι εκλεκτικές συγγένειες στη σκιαγράφηση δύο χαρακτήρων; Ο Γκρίφφιν συναντά άραγε την υπό εκκόλαψη Φραγκογιαννού; Είναι η υπέρβαση των ορίων της επιστήµης, της ηθικής των αξιών της κοινωνίας, το «ψήλωµα του νου του» που καθιστούν τον ήρωα του Ουέλλς τραγικό πρόσωπο, συγγενικό µε τη Φόνισσα (1903); Είναι ενδεχοµένως η κοινή κληρονοµιά του ύστερου ροµαντισµού που ωθεί τους δύο συγγραφείς να εκθέσουν την ψυχική άβυσσο των ηρώων τους; Ή µήπως είναι ο κοινός στερηµένος βίος; Ο Ουέλλς, που µετέρχεται στα νιάτα του πλήθος επαγγελµάτων, συναντά τον «ισόβια ζεµένο στο µεταφραστικό µαγγανοπήγαδο» Παπαδιαµάντη; Όποια και αν είναι η απάντηση, γεγονός παραµένει ότι κρατάµε στα χέρια µας τον µοναδικό καρπό αυτής της συνάντησης.