Όχι για αηδόνια

Το «Όχι για αηδόνια» είναι το πρώτο ολοκληρωμένο έργο του Γουίλλιαμς που υπέγραψε ως «Τεννεσσή». Το κείμενο βρισκόταν στα αρχεία του Γουίλλιαμς στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν για περισσότερα από πενήντα χρόνια, ώσπου η Λαίδη Μαρία Σαιντ Τζαστ, θεματοφύλακας του κεφαλαίου της αδερφής του συγγραφέα (όπως υποδείκνυε η διαθήκη του Τεννεσσή), παρουσίασε το κείμενο στη Βανέσσα Ρέντγκρεηβ, η οποία ενθουσιάστηκε και οργάνωσε την παγκόσμια πρεμιέρα του έργου στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας το 1998: «Έργο ολοκληρωμένο και σπαρακτικό που θυμίζει Γουίλλιαμς χωρίς να είναι ακριβώς Γουίλλιαμς», λέει η ηθοποιός. Το γεγονός ότι το έργο δεν είχε δημοσιευτεί και δεν είχε παιχτεί για πολλά χρόνια οφείλεται κατά κύριο λόγο στην έντονη βία που το χαρακτηρίζει.

Το έργο αυτό –σίγουρα το πιο κινηματογραφικό του– γράφτηκε από τον εικοσιεφτάχρονο φοιτητή Γουίλλιαμς ως εργασία στο μάθημα θεατρικής γραφής και βασιζόταν σε αληθινό περιστατικό που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες.

Σε μια υψίστης ασφαλείας φυλακή στην Πενσυλβανία, εικοσιπέντε κρατούμενοι που ξεκίνησαν απεργία πείνας εξαιτίας της μονότονης σίτισής τους φυλακίστηκαν σ’ ένα κελί με καυτούς ατμούς που λεγόταν Κλόνταϊκ. Καθώς η ζέστη ανέβαινε στο κελί, τέσσερις απ’ αυτούς κυριολεκτικά ψήθηκαν ζωντανοί. Η Αμερική τρομοκρατήθηκε. Ο Τεννεσσή εξέφρασε τα αισθήματά του όπως πάντα μέσα απ’ τα γραπτά του. Στο κείμενό του καθρεφτίζεται η οργή και το σοκ ολόκληρης της Αμερικής. Κάτω απ’ τις γραμμές του ο θεατής εντοπίζει έναν νεαρό Γουίλλιαμς ως πολιτικό συγγραφέα παθιασμένο με την κοινωνική αδικία.

Γραμμένο τη δεκαετία του 1930, έργο της νεότητας του συγγραφέα, αφηγείται τη ζωή ενός φυλακισμένου σε μια φυλακή της Αμερικής το καλοκαίρι του 1938. Ο Γουίλλιαμς στο «Όχι για αηδόνια» περιγράφει τις άθλιες συνθήκες κράτησης και την παρακμή του σωφρονιστικού συστήματος, ασκώντας κριτική σε κάθε μορφή εξουσίας. Σε αυτό το έργο δεν υπάρχουν οι εκκεντρικοί ήρωες των μετέπειτα έργων του Γουίλλιαμς, αλλά άνθρωποι απλοί και καθημερινοί που ανήκουν στο περιθώριο της κοινωνίας και διεκδικούν το δικαίωμά τους να ζήσουν αναζητώντας την προσωπική τους ελευθερία. Παρά τη βία και τη σκληρότητα που διέπει όλο το έργο, δε λείπει η ποίηση και ο λυρισμός που διακρίνει τη δραματουργία του Γουίλλιαμς.