Ωραίο, φριχτό κι απέριττο τοπίον!

Με τη λέξη "τοπίο" αναφερόμαστε ταυτόχρονα σε μια καθορισμένη γεωγραφική ενότητα αλλά και στην πρόσληψή της από το βλέμμα μας, δηλαδή σε μια νοητική κατασκευή που επιλέγει, ερμηνεύει και ανασυνθέτει τα δεδομένα αυτής της ενότητας. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε στοιχειά του περιβάλλοντος ως τοπίο εκφράζει τη φαντασιακή μας σχέση με τη φύση και αντιπροσωπεύει τελικά τον τρόπο με τον οποίο ορίζουμε τον εαυτό μας μέσα στον κόσμο.
Στόχος αυτού του βιβλίου είναι να εξετάσει πτυχές που θα φωτίσουν τη σημερινή του υπόσταση, να προσδιορίσει τις συνθήκες ορατότητάς του με τους όρους της παρούσας κατάστασης. Τα κείμενα που περιλαμβάνει αποτελούν επεξεργασμένη μορφή ανακοινώσεων από την ημερίδα που πραγματοποίησε το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, τον Ιούνιο του 2003 στον Βόλο.
Μέσα από τους παράλληλους λόγους που διατυπώνουν οι συγγραφείς προκύπτει μια τουλάχιστον σημαντική σύγκλιση: το τοπίο ανακύπτει ως ένα δυναμικό και ασταθές πεδίο σε όλο το φάσμα των ερμηνειών του. Αμφιταλαντεύομενο ως κατασκεύασμα διισταμένων αισθητικών προσδοκιών και εξιδανικεύσεων. Χειραγωγούμενο ως πλατφόρμα επιβεβαίωσης εθνικών στερεοτύπων και ιδεολογημάτων. Ασταθές και πολυσύνθετο ως μωσαϊκό οικοσυστημάτων και τοπιακών τύπων. Απωθημένο αλλά και ποθούμενο από την αστική πραγματικότητα. Αφανές ως μια εσωτερική κατάσταση πίσω από την ορατή μορφή του.
Τελικά το μη παγιωμένο νόημα του τοπίου και ο επιταχυνόμενος μετασχηματισμός του έχουν ανανεώσει τον τρόπο που το εξετάζουμε προς μία κατεύθυνση λιγότερων βεβαιοτήτων.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Περιεχόμενα

1. Η επιστροφή στο μεσογειακό τοπίο:

το τοπίο ως σύγχρονη προσέγγιση του περιβάλλοντος και της φύσης
Μαρία Γούλα
2. Προς την ενδοχώρα:
σε αναζήτηση μιας συνείδησης του τοπίου
Κώστας Μανωλίδης

3. Ταυτότητα ή ποικιλότητα;

Το έδαφος του μελλοντικού ελληνικού τοπίου

Θωμάς Δοξιάδης

4. Φαινόμενα διάχυσης της πόλης στο τοπίο

Χαρίκλεια Χάρη

5. Η «κατασκευή» του αττικού τοπίου

Χάρις Μιχαηλίδου

6. Τα μεταβατικά τοπία και η ανάγνωσή τους στη φωτογραφία

Μανώλης Σκούφιας

7. Η ιδεολογική επιστράτευση του τοπίου:

Προοπτικές ανάγνωσης του «ελληνικού τοπίου»

και παραλληλισμοί με την περίπτωση της Ιαπωνίας

Τζίλλυ Τραγανού

8. Φυτεύσεις και Τοποσήματα στην αρχαία Ελλάδα

και η αναζήτηση του ιδανικού τοπίου στον σχεδιασμό της νεοκλασικής Αθήνας

Αλέξανδρος Μποφίλιας

9. Το τοπίο σε «απόσταση».

Το ελληνικό τοπίο σε απόσταση

Νίκος Καζέρος