Δευτέρα ή Τρίτη

ΤΑ ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ σ αυτόν τον τόμο καλύπτουν όλο το εύρος της συγγραφικής πορείας της Βιρτζίνια Γούλφ. Η επιθυμία της, όπως τη διατύπωσε το 1908, να «συμβάλει στην αναμόρφωση του μυθιστορήματος και να συλλάβει χίλια δυό πράγματα που ακόμα ξεγλιστρούν, να τα περιλάβει στο σύνολό τους και να διαμορφώσει άπειρες παράξενες φόρμες», την ώθησε να πειραματιστεί καθ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της όχι μόνο με το μυθιστόρημα αλλά και με ποικίλες μορφές του διηγήματος. Το 1917, σχολιάζοντας εκ νέου πόσο «υπερβολικά αδέξιο και ασφυκτικό» ήταν το μυθιστόρημα, προσέθετε : «Πιστεύω ότι θα πρέπει να επινοήσει κανείς μια εντελώς νέα μορφή. Ούτως η άλλως, είναι πολύ διασκεδαστικό να πειραματίζεσαι με αυτές τις μικρές φόρμες...».

Επειδή η Γούλφ δοκίμαζε διαρκώς νέες αφηγηματικές μορφές, τα σύντομα πεζά της παρουσιάζουν τεράστια ποικιλία. Ορισμένα διηγήματά της, όπως τα «Συμπαγή αντικείμενα» και «Η κληρονομιά», είναι διηγήματα με την παραδοσιακή έννοια του όρου, συνθέσεις με σταθερή αφηγηματική δομή και στέρεους χαρακτήρες. Άλλα διηγήματα, όπως «Το σημάδι στον τοίχο» και «Ένα μυθιστόρημα που δεν γράφτηκε», αποτελούν μυθοπλαστικούς στοχασμούς των οποίων οι μετατοπίσεις της αφηγηματικής σκοπιάς και η λυρική πρόζα θυμίζουν τα αυτοβιογραφικά δοκίμια ορισμένων συγγραφέων του 19ου αιώνα, προπάντων του Ντε Κουίνσυ. Κάποια άλλα, εντούτοις, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «σκηνές» η «σχεδιάσματα», πιθανώς οφείλουν πολλά στον Τσέχοφ, ο οποίος μας βοήθησε να δούμε, γράφει η Γούλφ το 1919, ότι οι «ανολοκλήρωτες ιστορίες είναι θεμιτές». Σε ορισμένα έργα ο αφηγητής λειτουργεί ως παρατηρητής του εξωτερικού κόσμου, ενώ σε κάποια άλλα βρίσκεται μέσα στο μυαλό των προσώπων και αποτυπώνει την αντίληψη που έχουν για τον εαυτό τους και για τον κόσμο.

«Δεν θα ξεχάσω ποτέ», είπε στην Ethel Smyth, «τη μέρα που έγραψα το “Σημάδι στον τοίχο’’ – μια κι έξω, σαν να πετούσα ελεύθερη έπειτα από ένα διάστημα που το μόνο που έκανα ήταν να σπάω πέτρες». Έπειτα από δύο χρόνια περίπου ολοκλήρωσε το «Ένα μυθιστόρημα που δεν γράφτηκε» ανακαλύπτοντας, όπως δήλωσε εκ των υστέρων, «πως μπορούσε να περικλείσει τη συσσωρευμένη πείρα της σε μια φόρμα που θα τη χωρούσε».

Τα διηγήματα που περιλαμβάνονται στο Δευτέρα ή Τρίτη αντανακλούν τους πολλούς τρόπους με τους οποίους απελευθερωνόταν από τις συμβάσεις, τόσο όσον αφορά τις αφηγηματικές τεχνικές όσο και τη σκέψη, και ανακάλυπτε την αφηγηματική φωνή που θα έφερε εμφανώς τη δική της σφραγίδα.