Η λογική δομή της Αρχιτεκτονικής

Με το σύντομο αυτό βιβλίο, που δεν είναι εγχειρίδιο αρχιτεκτονικής, έστω κι αν μοιάζει (αν και ίσως ήθελε να γίνει), και το οποίο στην πραγματικότητα γεννήθηκε από μια συγκυρία και δουλεύτηκε βιαστικά ενόψει μιας προθεσμίας (ενός ακαδημαϊκού διαγωνισμού), θέλησα να παρουσιάσω, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το προσωπικό μου πρόγραμμα εργασίας, την κατεύθυνση που τότε είχα επιλέξει και το οποίο περιλάμβανε πράγματι ένα εγχειρίδιο αρχιτεκτονικής ανάμεσα στους στόχους του. […] Πρόκειται για ένα βιβλίο-ντεμπούτο, ενός αρχιτέκτονα που στην πραγματικότητα δεν είχε ακόμη αναμετρηθεί με την αρχιτεκτονική, στο οποίο συναντά κανείς συναγμένο αρκετό πρωτότυπο αλλά και ετερογενές υλικό, και με το οποίο προσπάθησα να πω στην ουσία τα λίγα πράγματα που με ενδιέφερε να ειπωθούν, εκείνη τη δεδομένη στιγμή, για τη θέση μου στη σχολή και τη δουλειά μου. Το άφθονο υλικό περιλαμβάνει βιβλία και αρχιτεκτονικά έργα που διαφέρουν σε ποιότητα και βάθος, που δένονται μεταξύ τους με μερικές σχηματικές αξιωματικές θέσεις, και τα οποία εξακολουθούν να είναι σημαντικά, αλλά ίσως μόνο για μένα.
Τα βιβλία και τα έργα συγκρίνονται σαν να αποτελούν το ίδιο πράγμα, καθώς έτσι τα αντιλαμβάνομαι. […] Κατά την επεξεργασία του, το παρόν βιβλίο με βοήθησε επίσης να καταλάβω, ως μαθητευόμενος τότε, τους λόγους ορισμένων προτιμήσεων
και υποθετικών συγγενειών. Ο Le Muet και τα εγχειρίδια οικοδομικών κατασκευών, ο Viollet-le-Duc και η ιδέα μιας αρχιτεκτονικής που εμπεριέχεται στα λήμματα ενός λεξικού, αποτέλεσαν κατευθύνσεις και τρόπους εργασίας που θέλησα να υιοθετήσω. Από τον Loos και τον Oud, τον Tessenow και τον Hilberseimer πήρα βιβλία και σχέδια, που διαδέχονται το ένα το άλλο, δείχνουν την ισοδύναμη αξία τους και τη δυνατότητα εναλλαγής τους. Η καθαρότητά τους με συγκίνησε, η ακρίβεια, η συνέπεια, η φαινομενική ευκολία και η καλλιέργεια της απλότητας. Κέρδισαν την προσοχή μου ορισμένα βιβλία και ορισμένα αρχιτεκτονικά έργα, διότι παρουσιάζονταν ως οριστικές απαντήσεις και ταυτόχρονα γεμάτα από νέες δυνατότητες, αλλά κυρίως λόγω της οξυδέρκειας που διέχεαν, του ρυθμού αυτού του πνεύματος, της έντασης, της τελειότητας και της συμφωνίας, των ξεκάθαρων ιδεών που εφαρμόζονται με ακρίβεια και έλεγχο. Πρόκειται για έργα απόλυτα κανονικού τύπου και μορφής, από τα οποία απορρέει ένας εντελώς μοναδικός τρόπος αντίληψης της πραγματικότητας, πάντα αυθεντικός, ελεύθερος και γεμάτος ευχέρεια. Αυτό ήταν ό,τι βρίσκονταν πίσω από τα συγκεκριμένα βιβλία και έργα και αποτελούσε ό,τι επέλεξα να κατανοήσω και να ακολουθήσω. Οι μορφές στην πραγματικότητα είχαν ελάχιστη σχέση με αυτό, ήταν περισσότερο ο λόγος ύπαρξής τους που αποτέλεσε το αντικείμενο αυτών των βιβλίων και έργων και το γιατί του δικού μου έργου».
από το εισαγωγικό σημείωμα του Giorgio Grassi

Περιεχόμενα:
Carlos Marti Aris: Εισαγωγή
Εισαγωγικό σημείωμα στην έκδοση του 1998
Πρόλογος
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
1. Ορθολογισμός και αρχιτεκτονική: αναγκαιότητα στοιχείων γενικής ισχύος
και κριτηρίων βεβαιότητας, μορφολογική θεωρία της αρχιτεκτονικής
2. Εμπειρία και λόγος: ιστορική παρατήρηση και ορθολογισμός
3. H λογική θεμελίωση της αρχιτεκτονικής: θεωρησιακή επιλογή, ταξινομήσεις, αρχιτεκτονικά στοιχεία
4. Η λογική θεμελίωση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού: αναλυτικός χαρακτήρας της αρχιτεκτονικής, εγχειρίδια αρχιτεκτονικής, στοιχεία της αρχιτεκτονικής σύνθεσης
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
5. Ο γερμανικός ορθολογισμός και η σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη:
η γοτθική πόλη και η Grobstadt στα εγχειρίδια και στην εμπειρία της αρχιτεκτονικής του ορθολογισμού
6. Το λογικό στοιχείο στην αρχιτεκτονική του γερμανικού ορθολογισμού: στοιχεία της αρχιτεκτονικής και διαφορετικές λογικές δομές, ορθολογική θεώρηση των κλασικών κανόνων της αρχιτεκτονικής
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Σωτήρης Ζαρούλας: Ξαναρχίζοντας από τον ορθολογισμό
Σημείωμα του μεταφραστή