Κόκκινες ψυχές

Μόσχα, ΕΣΣΔ. Ο πολιτισμός έχει τεθεί στην υπηρεσία του κράτους. Ο Βλαντίμιρ Κατούτσκοφ και ο Πάβελ Γκολτσένκο, στα είκοσί τους, γνωρίζονται τυχαία ένα βράδυ. Ο πρώτος είναι λογοκριτής στην Γκλαβλίτ, την υπηρεσία που αποφασίζει τι θα κυκλοφορήσει και τι όχι. Ο δεύτερος είναι μηχανικός προβολής στον κινηματογράφο της Γκοσκινό –της κρατικής επιτροπής κινηματογράφου–, όπου συχνάζουν οι αξιωματούχοι του Κόμματος. Πρόκειται για δύο υπηρεσίες στις οποίες καθημερινά απαγορεύονται, περικόπτονται, ελέγχονται τα έργα μιας νέας γενιάς συγγραφέων και σκηνοθετών που προσπαθούν να βρουν τον δρόμο τους μετά τον θάνατο του Στάλιν.
Ο Βλαντίμιρ Κατούτσκοφ, αποκαρδιωμένος από το σύστημα, αποφασίζει να το υπονομεύσει, με όλο το ρίσκο που συνεπάγεται κάτι τέτοιο. Βάζοντας, μάλιστα, σε κίνδυνο και όσους τον περιβάλλουν. Οι Κόκκινες ψυχές είναι ένα μυθιστόρημα-φόρος τιμής στους πιο ανεξάρτητους Σοβιετικούς καλλιτέχνες, τους «διαφωνούντες» και τα αριστουργήματα που μας παρέδωσαν. Αλλά είναι και μια ωδή στη φιλία: τη φιλία που ενώνει, μέσα από τις δοκιμασίες και τον χρόνο, τον Ρώσο Βλαντίμιρ Κατούτσκοφ και τον Ουκρανό Πάβελ Γκολτσένκο.

***
Φιλόδοξο πρώτο μυθιστόρημα, μεγάλη τοιχογραφία της καθημερινής ζωής της Μόσχας από τον θάνατο του Στάλιν έως την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Ο συγγραφέας, με χιούμορ, μπολιάζει την αφήγησή του με μια παιγνιώδη ζωντάνια, αφήνει να ακούγεται η φωνή του, προδίδει τη συνενοχή του τόσο με τους χαρακτήρες του όσο και με τους αναγνώστες, και στέκεται πάντα δίπλα καθημερινούς ήρωές του, χωρίς ποτέ να τους κρίνει.
Ο Γκρεβεγιάκ μάς κάνει να ζήσουμε πλάι σε αυτούς τους ανθρώπους, τη ζωή των οποίων, κάτω από το σοβιετικό καθεστώς, γίνεται ένα με την αποτυχία ενός ονείρου, χωρίς όμως, ούτε μια στιγμή, να υπονοήσει ότι δεν άξιζε να τη βιώσει κανείς. Μένοντας όσο κοντά γίνεται στις ελπίδες τους, στους συμβιβασμούς τους, ή στις πράξεις παθητικής αντίστασής τους, διασώζει τις γκρίζες ζωές αυτών των κόκκινων ψυχών.
-Le Monde

Χρονικό της πολιτικής, κοινωνικής και πνευματικής ζωής της Σοβιετικής Ένωσης, οι Κόκκινες ψυχές είναι πρωτίστως ένα εντυπωσιακό μυθιστόρημα, πυκνό και συναρπαστικό. Στη μεγάλη ιστορία του κόσμου υπεισέρχεται η καθημερινή ζωή του συντρόφου Βλαντίμιρ. Αλλά κι άλλοι χαρακτήρες, πραγματικοί ή φανταστικοί, όλοι αξιαγάπητοι, μυστηριώδεις.
Ένα εξαίσιο βιβλίο, ήρωας του οποίου δεν είναι ούτε ο Κατούτσκοφ ούτε ο Σολζενίτσιν, αλλά η ίδια η λογοτεχνία.
-Le Figaro

Εντυπωσιακό πρώτο μυθιστόρημα υπό την αιγίδα του Γκόγκολ, με ήρωα έναν δημόσιο υπάλληλο που είναι ταυτοχρόνως φοβερός αναγνώστης, παλιόμουτρο και ωραίος τύπος. Ταξιδεύουμε σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια, που τα λογοτεχνικά
περιοδικά τυπώνονταν σε εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ ο Ήρεμος Δον σε 50 εκατομμύρια· όπου θαρραλέοι διαφωνούντες ριψοκινδύνευαν για να διανείμουν το σαμιζντάτ· όπου το πολυσέλιδο χειρόγραφο Ζωή και Πεπρωμένο πέφτει στη μαύρη τρύπα παρά τη συγκίνηση που γεννά στον λογοκριτή η ανάγνωση των σελίδων του· όπου ένα απλό τηλεφώνημα του Αραγκόν οδηγεί στην απαγόρευση της Πανούκλας· όπου ο Σολζενίτσιν, χάρη στον Χρουστσόφ, κατορθώνει να εκδώσει το "Μια μέρα"
του Ιβάν Ντενίσοβιτς.
Ο Γκρεβεγιάκ δεν κοιτά ποτέ αφ’ υψηλού τον homo sovieticus, αποφεύγεις τις εύκολες κρίσεις πάνω σε μια ουτοπία που μετεβλήθη σε εφιάλτη. Η τέχνη του μας επιτρέπει να μοιραστούμε τις χαμένες ψευδαισθήσεις των ηρώων του και να τους
ακολουθήσουμε στις καθημερινές διαδρομές τους στο μοσχοβίτικο μετρό.
Οι Κόκκινες ψυχές είναι ένα σπουδαίο , μελαγχολικό θρίλερ και μια συνταρακτική απότιση φόρου τιμής στους μάρτυρες που πίστεψαν, σε πείσμα όλων, στη λογοτεχνία.
-L’Obs