Σφαγή και πολιτισμός

Μελετώντας εννέα πολεμικές συγκρούσεις που μπορούν να χαρακτηριστούν ορόσημα (αρχίζοντας από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας του 480 π.Χ. και καταλήγοντας στο Βιετνάμ του 1968) και πραγματευόμενος γενικότερα ζητήματα πολιτικής, πολιτισμού, θρησκείας και οικονομίας, ο καθηγητής Β.Ν. Χάνσον, συγγραφέας του πολυδιαβασμένου "Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;", ανατέμνει το φαινόμενο της στρατιωτικής ισχύος της Δύσης και εξηγεί τους λόγους οι οποίοι, σύμφωνα με την ανάλυσή του, έκαναν τον Δυτικό άνθρωπο τον πλέον φονικό πολεμιστή στην ιστορία.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Τον καθηγητή Βίκτορ Ντέιβις Χάνσον τον γνωρίζετε από ένα μπεστ σέλερ, το «Ποιος σκότωσε τον Ομηρο;», που συνέγραψε με τον Τζον Χεθ. Σ' εκείνο έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για τον επερχόμενο ή το σχεδόν βέβαιο θάνατο της ελληνικής παιδείας. Ως άλλος Ιουλιανός, ένας Αμερικανός, που ελληνικά διδάσκει στο Καλιφόρνια Στέιτ Γιουνιβέρσιτι (Φρέσκο), εξακολουθεί να υπερασπίζεται τα είδωλα των αρχαίων ελληνικών θεών και των θνητών τα κείμενα, ρητόρων, φιλοσόφων, ιατρών, ποιητών. Οταν η ελληνολατρία είναι εισαγόμενη, βρίσκει ευκόλως υπερασπιστάς, όταν είναι φαινόμενον που ευδοκιμεί εκτός των ελλαδικών συνόρων, φαντάζει μεγαλοϊδεατισμός και εθνικισμός, απόκλιση δηλαδή του κανόνος του ορθώς καλού. Σε τούτο εδώ το διαβαστερό μελέτημα, που συνομιλεί ευθύς, εξαρχής με τον ελληνικό πολιτισμό και πώς αυτός διεχύθη στην Ευρώπη και στους απανταχού Ευρωπαίους αποίκους, καταδεικνύει την αποτελεσματικότητα του ονομαζόμενου δυτικού πολιτισμού, όταν χρειάστηκε να πολεμήσει λαούς με παραδόσεις αλλότριες, της Ασίας της Αφρικής και της προ Κολόμβου Αμερικής. Χρησιμοποιεί ως παραδείγματα εννέα συγκρούσεις-ορόσημα, αρχής γενομένης από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. και τέλους καταληκτηρίου με το Βιετνάμ, το 1968 μ. Χ. Εν τω μεταξύ ακούγονται κρότοι, κλαγγές, βοήθεια, βλέπεις να κυλάει αίμα φονιάδων από τις μάχες των Γαυγαμήλων (331 π.Χ.), των Κανών (216 π.Χ.), του Πουατιέ (732 μ.Χ.), της Τενοτσυϊτλάν (1571), του Ρόρκις Ντριφτ (1879), του Μίντγουεϊ (1942) και από τη ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571). Οπως αναφέρει στην εισαγωγή του, επιχειρεί να εξηγήσει το γιατί οι Δυτικοί έχουν αναπτύξει τέτοια ικανότητα στο να χρησιμοποιούν τον πολιτισμό τους για να σκοτώνουν άλλους, στο να διεξάγουν τόσο βάναυσους πολέμους, συχνά μάλιστα χωρίς να σκοτώνονται. Ετσι οι εννέα συγκρούσεις που επιλέχτηκαν, δεν επιλέχτηκαν μόνον επειδή η μοίρα του πολιτισμού κρεμόταν από την έκβασή τους, ούτε για τον ασυνήθιστο ηρωισμό και ανδρεία τους, διότι η ανδρεία, κατά τον Χάνσον, είναι οικουμενικό χαρακτηριστικό. Ούτε τις ικανότητες είχε να δώσει οικουμενικά στρατιωτικά «μαθήματα», να συγγράψει μια νέα τέχνη του πολέμου. Τις επέλεξε με κριτήριο τα στοιχεία που μας δίνουν για το δυτικό πολιτισμό, γιατί «αποτελούν "ορόσημο" για ό,τι αποκαλύπτουν στον τρόπο με τον οποίο μάχεται μια κοινωνία και όχι τόσο για την ιστορική σημασία τους. Οι μάχες είναι στιγμιότυπα μιας πολιτιστικής παράδοσης διεξαγωγής πολέμων, δεν είναι διαδοχικά κεφάλαια στη συνοπτική ιστορία των δυτικών πολέμων. Δεν νίκησαν οι Ευρωπαίοι σε όλες».



ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 15/11/2002