Πολιτισμική οικειότητα

Το βιβλίο αυτό είναι η προσπάθεια ενός ανθρωπολόγου να ανιχνεύσει, με βάση τα εμπειρικά δεδομένα της επιτόπιας έρευνας, τους τρόπους με τους οποίους εμείς οι άνθρωποι αναπαράγουμε, έστω και ασυνείδητα, τις συνθήκες που μας καταπιέζουν.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο οι Έλληνες θα ’πρεπε να θεωρούν ότι το κριτήριο της «ευρωπαϊκότητας» αποτελεί αναγκαία και αποκλειστική βάση για την αξιολόγηση του δικού τους πολιτισμού.
Αν δεν πιστεύουμε ότι είναι το αναπόφευκτο πεπρωμένο των μικρότερων λαών να δέχονται χωρίς διαμαρτυρία την υποβάθμισή τους και την περιφρόνησή τους απ’ τις μεγαλύτερες και πιο ισχυρές χώρες, αν δηλαδή δεν αντικρίζουμε μοιρολατρικά την ιεράρχηση των πολιτισμικών αρχών και αξιών την οποία εκμεταλλεύονται οι ηγέτες ορισμένων παντοδύναμων χωρών, πώς και με ποιον τρόπο θα ξεθάψουμε τις δομές και τις διαδικασίες που τους επιτρέπουν να διαιωνίζουν την υπεροχή τους; Θ’ αρχίσουμε με την κριτική ανάλυση της πολιτισμικής οικειότητας και της αναπαραγωγής των σχέσεων ανισότητας στις καθημερινές τελέσεις των κοινωνικών σχέσεων.
Αυτό το βιβλίο είναι, πιστεύω, ριζοσπαστικά ανθρωπολογικό. Είναι όμως επίσης -και αυτό μπορεί να ισοδυναμεί με το ίδιο πράγμα- ένα βιβλίο άκρως πολιτικού χαρακτήρα.
Για να αναδείξει τα αλληλεπικαλυπτόμενα πεδία της κοινωνικής ποιητικής και της πολιτισμικής οικειότητας -μια πρωτότυπη επεξεργασία με την οποία, εμπνευσμένος από το παράδειγμα της Ελλάδας, έβαλε τη σφραγίδα του στην ανθρωπολογική σκέψη- ο Μάικλ Χέρτσφελντ ξεκινάει από το διχασμό ανάμεσα στα επίσημα πρότυπα του εθνικού πολιτισμού και τις εμπειρίες των απλών πολιτών, και μαζί από το παράδοξο που προκύπτει όταν πολλοί απ’ αυτούς απορρίπτουν κανόνες κατοχυρωμένους από το κράτος, αλλά σε στιγμές κρίσης αποδεικνύονται οι πιο πιστοί υπερασπιστές του.