Χαρταετοί πάνω απ την πόλη

Ο νεαρός Αμίρ ζει στην Καμπούλ με τον στοργικό αλλά αυστηρό πατέρα του. Αποφασισμένος να του αποδείξει την αξία του, παίρνει μέρος σ' έναν παραδοσιακό αγώνα με χαρταετούς. Ο Χασάν, πιστός φίλος και υπηρέτης του, είναι πρόθυμος, όπως πάντα, να τον βοηθήσει. Κανένα απ' τα δυο αγόρια όμως δεν μπορούσε να προβλέψει ότι αυτό που θα συνέβαινε στον Χασάν εκείνο το απόγευμα του αγώνα θα άλλαζε για πάντα τη ζωή τους.
Μετά την εισβολή των Ρώσων και τη φυγή του Αμίρ στην Αμερική, ο νεαρός Αφγανός θα συνειδητοποιήσει ότι κάποια μέρα θα αναγκαστεί να επιστρέψει στην πατρίδα του μόνο και μόνο για να βρει αυτό που δεν μπορεί να του χαρίσει ο καινούργιος κόσμος του: τη λύτρωση.

Μια ιστορία θυσίας, προδοσίας και ανθρωπίνων σχέσεων με φόντο την Ιστορία του Αφγανιστάν.







ΚΡΙΤΙΚΗ



ΥΨΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΧΑΡΤΑΕΤΟ ΜΙΑΣ ΒΑΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ- ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ- ΚΙ ΑΜΟΛΩΝΤΑΣ ΚΑΛΟΥΜΠΑ ΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΓΙΑ ΕΞΙΛΕΩΣΗ, Ο
ΚΑΛΕΝΤ ΧΟΣΕΪΝΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΕΞΟΔΟ.



Το Χαρταετοί πάνω από την πόλη, το πρώτο μυθιστόρημα που γράφτηκε στα αγγλικά από Αφγανό συγγραφέα, και κυκλοφόρησε το 2003, έγινε σε μικρό χρονικό διάστημα παγκόσμιο μπεστ σέλερ. Ένα μπεστ σέλερ στημένο στον καμβά μιας προσωπικής περιπέτειας, που φαίνεται διαποτισμένη από έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία και βρίσκεται σε συνεχή διαπλοκή με τα ιστορικά συμφραζόμενα. Ο συγγραφέας του Κ. Χοσεϊνί- γεννημένος το 1965 στην Καμπούλ και κάτοικος από το 1980 (έπειτα από χορήγηση πολιτικού ασύλου) Ηνωμένων Πολιτειών- εγγράφει τον κύκλο της φιλίας, της προδοσίας, της ενοχής, της απώλειας και της επιθυμίας για εξιλέωση στην ταραγμένη ιστορία του Αφγανιστάν των δεκαετιών 1970-2001, απέναντι από τον καθρέφτη της Αμερικής: «Ένας ποταμός που κυλούσε βουίζοντας χωρίς να νοιάζεται για το παρελθόν, κι εγώ μπορούσα να βουλιάξω μέσα σ΄ αυτόν τον ποταμό και να αφήσω τα αμαρτήματά μου να θαφτούν στον βυθό του».

... Βεβαίως για όσο διάστημα χρειαζόταν ώστε να μετατραπούν σε αφηγηματική μαγιά. Και τότε ο συγγραφέας, καταφεύγοντας «στο παλιό κόλπο της βουτιάς και της απότομης ανύψωσης» θα στήσει το παζλ της θεματικής του, εγκιβωτίζοντας στο αμερικανικό παρόν το κουβάρι των αφγανικών (αρχικά) αναμνήσεων: δυο παιδιά σε μια ετεροβαρή σχέση, που ορίζεται από τις αγεφύρωτες από τα λοιπά αισθήματα ταξικές και θρησκευτικές διαφορές. Δυο παιδιά «που έχουν μάθει να ζουν μαζί», αλλά φίλοι θα μπορούσαν να αποκληθούν μόνο σε μια άλλη διήγηση (και η ειρωνεία είναι ότι θα αποδειχθούν κάτι παραπάνω), με άγρυπνο φρουρό και αμετάπειστα υποταγμένο τον «αγράμματο σιίτη Χάζαρο» Χασάν, στον δειλό, ευάλωτο κι ικανό για τα χειρότερα πλούσιο σουνίτη Αμίρ- μυθιστορηματικό πρωταγωνιστή και προσωπείο του συγγραφέα.

Η πρωτοπρόσωπη μυθιστορηματική αφήγηση θα συνταχθεί γύρω από ζεύγη χαρακτήρων, που ανατέμνονται με νηφαλιότητα αλλά και ενάργεια καθώς εξελίσσεται η πλοκή, φανερώνοντας τον συμπληρωματικό τους χαρακτήρα, ο οποίος προσδιορίζει τη δράση, εξοβελίζοντας ακόμη και το φαινομενικά τυχαίο. Ο ευαίσθητος και μάλλον εγκλωβισμένος στην προσωπική του μοίρα Αμίρ, που σε πείσμα της αντίληψης ότι «οι αληθινοί άνδρες δεν διαβάζουν ποίηση ούτε- θεός φυλάξοι- γράφουν ποτέ ποιήματα» θέλει να γίνει συγγραφέας, διεκδικώντας αγάπη κι αποδοχή από τον Μπάμπα. Έναν πατέρα στον ηρωικό αντίποδα, που η παράδοση έλεγε ότι «είχε παλέψει κάποτε με γυμνά χέρια με μια αρκούδα» και είχε την τόλμη (αν όχι τη διορατικότητα) να λέει αναφερόμενος στους μουλάδες, «κατούρα τα γένια αυτών των αυτοδιορισμένων πιθήκων... αλίμονό μας έτσι και το Αφγανιστάν πέσει καμιά μέρα στα χέρια τους».
Το Αφγανιστάν θα πέσει στα χέρια τους και η ελπίδα για ένα δικαιότερο μέλλον θα μετατραπεί σε έναν δίχως τέλος εφιάλτη, που έχει ήδη δείξει το αποσαθρωτικό πρόσωπο της ισοπεδωτικής βίας με την εισβολή των Σοβιετικών.

Το «Αφγα- νιστάν θα αλλάξει για πάντα» και οι ήρωες της ιστορίας θα εξαναγκασθούν εκόντες άκοντες να περάσουν από την περιφέρεια ενός συγκριτικά ασφαλούς βίου στην εξωτερική περίμετρο της περιπέτειας και στα δικά της μοτίβα: εξορία, φυγή και απώλεια. Ωστόσο, για να πραγματωθεί η νέα αφηγηματική σύνθεση, πρέπει οι συνδετικοί κρίκοι του προηγούμενου κύκλου να σπάσουν, με τρόπο σύννομο με την Ιστορία. Έτσι η νίκη στους αγώνες των χαρταετών θα σβήσει γρήγορα μπροστά στην ακόλουθη αναίτια προδοσία, παραλυτική δειλία και μετέπειτα εγωιστικά βάναυση συμπεριφορά του νεαρού Αμίρ προς τον αλλοτινό πιστό φίλο Χασάν. Γιατί οι οιωνοί εδώ δεν αποτελούν παρά προάγγελο των δεινών και του πολέμου που θα σαρώσει τη χώρα. Κι αν στην ατομική- αφηγηματική- σφαίρα οι τροπές της πλοκής επιτρέπουν ενίοτε την επιδίωξη μιας εξιλέωσης, χάρη μιας αίσιας έκβασης, στη συλλογική, η πολυπόθη- τη λύτρωση αργεί να φανεί.



ΕΡΙΦΥΛΛΗ ΜΑΡΩΝΙΤΗ

ΤΑ ΝΕΑ 15-3-2008