Η ιστορία της βιβλιοθήκης στον δυτικό πολιτισμό IV

Στην έκδοση του τέταρτου τόμου της Ιστορίας της Βιβλιοθήκης στον Δυτικό Πολιτισμό εκτίθενται σε οκτώ κεφάλαια τα γεγονότα που επηρέασαν την παράδοση των μεγάλων αυτοκρατορικών, δημόσιων και άλλων βιβλιοθηκών στη Δύση, από την εποχή που επιβλήθηκε ο χριστιανισμός ως επίσημη θρησκεία της Αυτοκρατορίας. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται λόγος για την Ιστορία της γεωγραφίας, δηλαδή τις ανακατατάξεις των πληθυσμών στον Βορρά και τη διαμόρφωση νέων βασιλείων, όπως και για την ανάδυση νέων πνευματικών κέντρων με τοπικό χαρακτήρα. Επισημαίνεται η συγγραφική δραστηριότητα και η διακίνηση του βιβλίου γενικότερα: και σε αντίστιξη με την αναπαραγωγή βιβλίων με έργα της λατινικής λογοτεχνίας κατά την ύστερη ρωμαϊκή περίοδο. Θίγεται επίσης το ζήτημα της χριστιανικής εκπαίδευσης, τα πρότυπά της κατά τους Πατέρες της Δυτικής Εκκλησίας, και κατονομάζονται τα άτομα που γεφυρώνουν την αρχαία γραμματεία με τη χριστιανική, όπως και ο ρόλος των μοναστηριακών κέντρων σε σχέση με το βιβλίο. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται η συγγραφική και εκδοτική πρακτική, η αναπαραγωγή του βιβλίου, η διάθεση και η διακίνησή του, σύμφωνα με τον άγιο Ιερώνυμο. Γίνεται προσπάθεια ανασύστασης της προσωπικής βιβλιοθήκης του Ιερού Αυγουστίνου, υπολογίζοντας τα βιβλία τα οποία πρέπει να είχε στην κατοχή του για την ολοκλήρωση του συγγραφικού έργου του. Επίσης προβάλλεται το Βιβάριο ως πρότυπο μοναστηριακό κέντρο, ο ρόλος του scriptorium και η σημασία της Βίβλου στη χριστιανική συνείδηση. Το τρίτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στις Βρετανικές Νήσους: στην ανάδειξη των τοπικών φυλών σε βασίλεια, στην πορεία του εκχριστιανισμού τους και στον χαρακτήρα της παιδείας που καλλιεργήθηκε στα μοναστηριακά κέντρα κατά την εποχή αυτή. Μνημονεύεται, επίσης, ο ρόλος που έπαιξαν διάφορες τοπικές εστίες στη διατήρηση της αρχαίας λογοτεχνικής παράδοσης, όπως και η μετάγγισή της από Ιεραποστόλους προς την ηπειρωτική Ευρώπη, από την προκαρολίγγεια εποχή και μετά. [...]

(από τον πρόλογο του βιβλίου)