Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα

Στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας η νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων αποτελεί μια δικλείδα ασφαλείας όσον αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων από την πληροφορική και ιδίως του δικαιώματος προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση των προσωπικών δεδομένων των πολιτών, την οποία εγγυάται η νομοθεσία για την προστασία προσωπικών δεδομένων (κυρίως ο ν. 2472/97). Κεντρική σημασία στο πλαίσιο αυτό έχουν ιδίως οι ρυθμίσεις που αφορούν τα «ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα», ήτοι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που αφορούν τη φυλετική ή εθνική προέλευση, τα πολιτικά φρονήματα, τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη συμμετοχή σε ένωση, σωματείο και συνδικαλιστική οργάνωση, την υγεία, την κοινωνική πρόνοια και την ερωτική ζωή, καθώς και τα σχετικά με ποινικές διώξεις ή καταδίκες.

Ζητήματα σχετικά με την επεξεργασία και χρήση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων απασχόλησαν την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και τη νομολογία, σε υποθέσεις που έγιναν ευρύτερα γνωστές, όπως είναι λ.χ. η υπόθεση της αναγραφής του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες κ. ά. Μέσα από το διάλογο και τον προβληματισμό που αναπτύχθηκε, με αφορμή τα προβλήματα αυτά, αναδείχθηκε η ανάγκη ερμηνευτικής προσέγγισης του δικαίου προστασίας των προσωπικών δεδομένων και της ειδικής ρύθμισης που αφορά τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.

Η παρούσα μονογραφία έχει ως αντικείμενο τη ρύθμιση της επεξεργασίας των ευαίσθητων δεδομένων στο άρθρο 7 (και τις συναφείς διατάξεις) του ν. 2472/97, σε σύγκριση με την αντίστοιχη ρύθμιση του άρθρου 8 της κοινοτικής οδηγίας? δεν περιορίζεται όμως σε μια ανάλυση της εν λόγω διάταξης, αλλά υπεισέρχεται σε βάθος στη θεωρητική συζήτηση σχετικά με την αναγκαιότητα της εισαγωγής της ρύθμισης. Αποτελεί, έτσι, χρήσιμο βοήθημα για τον νομικό τόσο της θεωρίας όσο και της πράξης, καθ’ όσον προσεγγίζει σφαιρικά τα ζητήματα που ανακύπτουν από την εν λόγω προβληματική, κάνοντας εκτεταμένη αναφορά στις αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και τη σχετική νομολογία.

Στην εισαγωγή της μελέτης γίνεται αναφορά στην εξέλιξη των νέων τεχνολογιών και την επίδρασή τους στον ιδιωτικό βίο, καθώς και, ειδικότερα, στους κινδύνους από την επεξεργασία προσωπικών πληροφοριών, ενόψει των οποίων κατέστη αναγκαία η νομοθετική κατοχύρωση της προστασίας προσωπικών δεδομένων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Ακολούθως, στο πρώτο κεφάλαιο εκτίθεται το αντικείμενο και το συνταγματικό πλαίσιο της προστασίας προσωπικών δεδομένων και παρουσιάζεται συνοπτικά ο ν. 2472/97. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται η προβληματική σχετικά με την αναγκαιότητα της ρύθμισης των ευαίσθητων δεδομένων. Συγκεκριμένα, εξετάζεται η καθιέρωση της ρύθμισης στις διάφορες εθνικές νομοθεσίες και στη συνέχεια, σε διεθνή νομικά κείμενα, γίνεται ανάλυση των χαρακτηριστικών των εν λόγω ρυθμίσεων και αναφορά σε εναλλακτικές προσεγγίσεις, ενώ, ακολούθως, γίνεται εκτεταμένη αναφορά στη δικαιοπολιτική θεμελίωση της ρύθμισης και επισκόπηση της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, των αποφάσεων της Αρχής και του ΣτΕ. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται η συνταγματική διάσταση της προστασίας των ευαίσθητων δεδομένων, ενώ στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύεται το κατ’ ιδίαν περιεχόμενο της ρύθμισης. Η μελέτη ολοκληρώνεται με την παρουσίαση, στο πέμπτο κεφάλαιο, των συνεπειών από την παράνομη επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων, ήτοι τις διοικητικές, τις ποινικές κυρώσεις και την αστική ευθύνη του υπεύθυνου επεξεργασίας.