Όλοι οι πόλεμοι πρέπει να τελειώνουν

Το βιβλίο "Όλοι οι πόλεμοι πρέπει να τελειώνουν", στο οποίο αναφέρεται και ο Κόλιν Πάουελ στην αυτοβιογραφία του με εγκωμιαστικά σχόλια, χαρακτηρίζοντάς το ως το βιβλίο που επηρέασε τη συλλογιστική του σχετικά με τον τρόπο που θα τελείωνε τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου, αναφέρεται με αναλυτικό τρόπο στα πολυπληθή και σημαντικά εμπόδια που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς στην προσπάθειά του να τερματίσει έναν πόλεμο. Αναφέρεται σε μία δηλαδή έκφανση της πολεμικής στρατηγικής που σε πολλές περιπτώσεις και με δραματικό τρόπο αγνοείται συστηματικά. Το συγκεκριμένο βιβλίο εξετάζει τις δύσκολες και πολλές φορές οδυνηρές διαδικασίες μέσω των οποίων ο πόλεμος στη σύγχρονη εποχή τερματίζεται και τι μπορεί να σημαίνουν οι διαδικασίες αυτές για το μέλλον. Ο Ικλέ παραθέτει ποικιλία ιστορικών παραδειγμάτων του εικοστού αιώνα και περνά από το μικροσκόπιο συγκεκριμένες στρατηγικές οι οποίες με αποτελεσματικό τρόπο «έφεραν την ειρήνη», συμπεριλαμβανομένων και Συμμαχικών πολιτικών σε σχέση με τη Γερμανία και την Ιαπωνία στο τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου. Στον νέο πρόλογο που προηγείται του κλασικού έργου του, ο Ικλέ εξηγεί πως οι πολιτικές αποφάσεις και η πολεμική στρατηγική και τακτική των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ -η έμφαση στην τιμωρία των ιρακινών ηγετών, το γεγονός ότι δεν επιζήτησαν επίσημη παράδοση και η αποτυχία επιβολής νόμου και τάξης- έχουν καθυστερήσει, και στην ουσία έχουν θέσει σε κίνδυνο, την προσπάθεια αποτελεσματικού τερματισμού των εχθροπραξιών.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Κριτική:

Φρεντ Τσαρλς Ικλέ συνιστά σώφρονες σφαγές

Παραινέσεις προς πολεμοκάπηλους

Ο Φρεντ Τσαρλς Ικλέ θα μπορούσε να παίξει τον ρόλο του Μάρτιν Σιν στο «Αποκάλυψη τώρα» του Κόπολα
ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΗ ΛΕΠΤΗ ΑΠΟΧΡΩΣΗ ΣΤΟΝ
ΧΡΟΝΟ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ- ΕΙΝΑΙ ΟΛΗ Η
ΟΥΣΙΑ: ΟΧΙ «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΕΛΕΙΩΣΟΥΝ»,
ΑΛΛΑ «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ». ΕΙΝΑΙ
Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑΝ ΠΑΣΙΦΙΣΤΗ
ΣΑΝ ΤΟΝ ΤΖΟΝ ΛΕΝΟΝ ΚΑΙ ΣΕ
ΕΝΑ ΓΕΡΑΚΙ ΣΑΝ ΤΟΝ ΦΡΕΝΤ ΤΣΑΡΛΣ
ΙΚΛΕ. ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ ΚΑΙ
ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΤΗ ΜΑΞΙΜΟΥΜ
ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ.

Ο καθηγητής Φρεντ Τσαρλς Ικλέ δεν είναι τυχαίος. Είναι ακαδημαϊκός, μέλος του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών. Έχει διατελέσει επίσης υφυπουργός Άμυνας στην κυβέρνηση Ρίγκαν. Είναι «γεράκι», αλλά μετριοπαθές «γεράκι»- γι΄ αυτό και οι νουθεσίες του αρέσουν τόσο σ΄ ένα άλλο μετριοπαθές «γεράκι», τον Κόλιν Πάουελ, πρώην αρχηγό των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και πρώην υπουργό Εξωτερικών. Ο κύριος καθηγητής είναι οπαδός της λελογισμένης βίας. Εάν έπαιζε στο «Αποκάλυψη τώρα» του Φράνσις Φορντ Κόπολα, δεν θα αντικαθιστούσε τον Μάρλον Μπράντο στον ρόλο του αιμοδιψούς συνταγματάρχη Κουρτς, αλλά τον Μάρτιν Σιν στον ρόλο του «γαλονά» που αναλαμβάνει να τον εξουδετερώσει.
Για τον Μάρτιν Σινόπως και για τον Ικλέ- ο ανώφελος πόλεμος είναι χειρότερος και από την ανώφελη ειρήνη. Αν όμως η ειρήνη αποδεικνύεται πιο επιζήμια από τον πόλεμο, ο κύριος καθηγητής δεν έχει καμία αναστολή: βουρ για πόλεμο.
Το δοκίμιο «Όλοι πόλεμοι πρέπει να τελειώνουν» πρωτοκυκλοφόρησε το 1971, ενόσω οι ΗΠΑ είχαν ήδη εμπλακεί σε μια χρονοβόρα διαδικασία για μια όσο το δυνατόν ταχύτερη και πιο ανώδυνη απεμπλοκή από τον πόλεμο του Βιετνάμ. Με το προνόμιο της ύστερης γνώσης, είμαστε πλέον σε θέση να αποφανθούμε ότι η απεμπλοκή δεν ήταν ούτε ταχεία (ολοκληρώθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα), πόσω μάλλον ανώδυνη (κόστισε τη ζωή και την ελευθερία εκατοντάδων χιλιάδων «προδομένων» εκούσιων και ακούσιων συνοδοιπόρων του νοτιοβιετναμικού καθεστώτος). Η δεύτερη έκδοση του βιβλίου, το 1991, συνέπεσε με τον τερματισμό του «αστραπιαίου» Πρώτου Πολέμου του Κόλπου που, παρά την ευτυχή για τους Αμερικανούς κατάληξη, έτυχε σφοδρών επικρίσεων ως ανολοκλήρωτος. Εκ του ασφαλούς επιμηθεύς ο Ικλέ, στον πρόλογο της τρίτης έκδοσης, το 2005, επικρίνει τους επικριτές και επισημαίνει ότι «εάν οι ΗΠΑ, συνέχιζαν τις επιχειρήσεις τους το 1991 και πετύχαιναν την απομάκρυνση του Σαντάμ Χουσεΐν από την εξουσία, χωρίς ωστόσο, να εξασφαλίζουν μια περίοδο διαρκούς ειρήνης στο Ιράκ (θα προκαλούσαν) μια περίοδο παρατεταμένης κρίσης, παρόμοια με εκείνη με την οποία οι ίδιοι οι Αμερικανοί βρέθηκαν αντιμέτωποι μετά την εισβολή του 2003». Δεν μας λέει εντούτοις ο Ικλέ καμιά ιδέα της προκοπής για ταχεία και ανώδυνη απεμπλοκή των Γιάνκηδων από τον σημερινό βαλτότοπο. Να εικάσουμε ότι στέρεψε από ιδέες, ότι αναγνωρίζει το αδιέξοδο ή ότι εξακολουθεί να ποδηγετεί η πρώην υπουργική του ιδιότητα την υποτιθέμενη ακαδημαϊκή του αμεροληψία;

ΕΝΑΣ ΧΡΗΣΙΜΟΣ ΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΤΣΕΛΕΜΕΝΤΕΣ

Αυτό το δοκίμιο είναι σημαντικό όχι γιατί εκθέτει τίποτε ρηξικέλευθες αντιλήψεις στους τομείς της τακτικής και της στρατηγικής, αλλά γιατί ξεμπροστιάζει και ξεφωνίζει, με πληθώρα ιστορικών παραδειγμάτων, όλους εκείνους τους ηγέτες που οδήγησαν τους λαούς τους σε οδυνηρές και ψυχοφθόρες περιπέτειες, επειδή ακριβώς προτίμησαν να αγνοήσουν τις επιταγές του κοινού νου. Προαναγγέλλει ουσιαστικά τα τωρινά, μα και τα μελλοντικά φιάσκα της υπερδύναμης που υπαγορεύονται αποκλειστικά από λόγους πρεστίζ. Εξευτελίζει τη στρατιωτική ηγεσία των Ιαπώνων και των Αγγλογάλλων που, στις αντίστοιχες επιθέσεις στο Περλ Χάρμπορ και στο Σουέζ, είχαν υπερεκτιμήσει τον αιφνιδιασμό και είχαν υποτιμήσει τις παρενέργειές του. Τονίζει πόσο η κοινή γνώμη μιας χώρας μπορεί να τορπιλίσει την παρατεταμένη πολεμική της προσπάθεια. Υπογραμμίζει ότι ο «σημερινός σύμμαχος μπορεί να αποτελέσει μελλοντική απειλή»- κάτι που θα ένιωσε σίγουρα και ο ίδιος στο πετσί του, όταν εξόπλιζε αφειδώς τους Μουτζαχεντίν αντάρτες του Αφγανιστάν, τη θερμοκοιτίδα του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Στο διορατικό κεφάλαιο «Ποιοι είναι τελικά οι προδότες;- Τα “γεράκια” ή οι “περιστερές”;» χαρτογραφεί τις λεπτότατες διαφορές και τις βαρύτατες συνέπειες που χωρίζουν τη στάση των πρώτων από τη στάση των δευτέρων, για να συμπεράνει στωικά: «Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ο ήρωας του πολέμου να είναι εκείνος ο οποίος θα μπορεί να διαπραγματευτεί καλύτερα την “ειρήνη της προδοσίας”...». Εν κατακλείδι, ένας χρήσιμος πολεμικός τσελεμεντές, αν το ζητούμενο είναι η διαχείριση ενός πολέμου και όχι η- πάση θυσία- αποτροπή του.

Πέτρος Τατσόπουλος ,Τα Νέα, Βιβλιοδρόμιο, 10/5/2008