Εκσυγχρονισμός και φιλελεύθερος εθνικισμός

Η παρούσα μελέτη στηρίζεται στη συστηματική αρχειακή έρευνα α) του Αρχείου των ΓΑΚ στην Αθήνα και συγκεκριμένα του πρωτογενούς υλικού της «Ανωτάτης Διευθύνσεως Δημοσίας Εκπαιδεύσεως» της Προσωρινής Κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη (1916-1917),Σύμβουλος (=Υπουργός) της οποίας ήταν ο Γεώργιος Αβέρωφ β) των Φύλλων της «Εφημερίδος της Προσωρινής Κυβερνήσεως», τα οποία αφορούν στη Δημόσια Εκπαίδευση γ) του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ), στο οποίο συμπεριλαμβάνεται ο φάκελος «Γεώργιος Αβέρωφ» και κυρίως ο υποφάκελος που αφορά στην θητεία του ως Συμβούλου. Ο σημαντικότερος σκοπός του βιβλίου είναι να καταδειχτεί ότι η εκπαίδευση της «Προσωρινής Κυβέρνησης» της Θεσσαλονίκης, της περιόδου 1916-1917 δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί από την έρευνα ως «ο ασαφής προθάλαμος των επερχόμενων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων των κυβερνήσεων των Φιλελευθέρων», αλλά ως η βασική αφετηρία ώσμωσης των διεργασιών που οδήγησαν στον αστικό εκσυγχρονισμό και στη δημιουργία του αστικού σχολείου. Επιχειρείται δηλαδή να ανιχνευθεί, μέσα από τα Διατάγματα, τα Φύλλα Εφημερίδος της Προσωρινής Κυβερνήσεως όπως και τα πολιτικά και ιδεολογικά κείμενα του Γ. Αβέρωφ, ή του Δημητρίου Γληνού, Προέδρου του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου της «Προσωρινής Κυβερνήσεως», το περιεχόμενο της εκπαίδευσης που είχε ως στόχο του, κατά τον Σύμβουλο της παιδείας, την επίτευξη της «Εθνικής Αναγεννήσεως» της «Νέας Ελλάδος».