Εν Αθήναις, κάποτε

"... κάθε φορά που βηματούσα στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας, κατέκλυζαν τη φαντασία μου οι μνήμες, που ξαναζωντάνευαν το δρόμο με τα παλιά του κτίρια και τους ανθρώπους τους.
Και τότε, δεν ξαναζωντάνευαν μόνο οι άνθρωποι της εποχής εκείνης, αλλά άκουγα και τις φωνές τους, λες κι επεδίωκαν να κυριαρχήσουν ξανά στη ζωή και να διατηρήσουν ζωντανή την παρουσία τους, πριν αυτή βυθιστεί στο σκοτάδι της λησμοσύνης.
Έτσι με τα μάτια του τυφλού Μάντη και την καθοδήγηση της χθόνιας φωνής, βάλθηκα να περιδιαβάζω τους δρόμους της Αθήνας και να καταγράφω αυτά που έβλεπα κι άκουγα, μέσα απο τις μνήμες, νιώθοντας μια υπέρτατη πνευματική χαρά και μια ιδιαίτερη ψυχική τέρψη κι αγαλλίαση. Ένιωθα ότι κάτι τέτοιες στιγμές δεν ζεί κανείς με τις αισθήσεις του, αλλά με μια διαίσθηση, εκτός χώρου και χρόνου, λες και σ' αυτές τις στιγμές συγκεντρώνεται όλο το νόημα της ζωής του ανθρώπου."

"Αγαπητέ αναγνώστη, θα περιδιαβάσουμε μαζί τους δρόμους της Αθήνας, θα ταξιδέψουμε για λίγο στο απώτερο παρελθόν της και θ' αγναντέψουμε απο τον ιερό βράχο της, το φιλόξενο αττικό χώρο, που την κράτησε στην αγκαλιά του τόσες χιλιάδες χρόνια, αλλά και την ξεχειλωμένη κι απροσδιόριστη σημερινή πόλη..."






Σε ποιο ιστορικό γεγονός αναφέρεται η οδός 3ης Σεπτεμβρίου στην Ομόνοια; Ποιο ήταν το πρώτο κτίριο που χτίστηκε στην πλατεία Συντάγματος μετά το παλάτι του Οθωνα και τι μεσολάβησε ώσπου να μετατραπεί τελικά στο σημερινό ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία»; Από πού πήρε το όνομά της η πλατεία Μοναστηρακίου; Από πότε βρίσκεται φυτεμένος στο πεζοδρόμιο μπροστά στο σημερινό υπουργείο Παιδείας, στην οδό Μητροπόλεως, ο ναΐσκος της Αγίας Δύναμης, μέσα στον οποίο ο πυροτεχνίτης Μαστροπαυλής, πρόγονος της οικογενείας Παυλίδη που έχει τη σοκολατοβιομηχανία Παυλίδη, έφτιαχνε φισέκια και έχυνε σφαίρες; Ποιος ήταν ο Χρήστος Λαδάς που έδωσε το όνομά του στον δρόμο μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Καρύτση, εξ αφορμής ποιου γεγονότος; Πλατείες και δρόμοι στην Αθήνα αντηχούν σημαντικά γεγονότα της ιστορίας της αλλά και προσωπικές διαδρομές αρχιτεκτόνων, πολιτικών, εμπόρων, ωραίων γυναικών που συζητήθηκαν πολύ στην εποχή τους.


Ο συγγραφέας Διονύσιος Ηλιόπουλος, ως γνήσιος αθηναιολάτρης, δεν έχει χαράξει άλλη πορεία για τη συγγραφή του βιβλίου του παρά μια μακρά, νοσταλγική βόλτα στις πλατείες και στους δρόμους της Αθήνας με έναν ποταμό πληροφοριών για τον κάθε δρόμο, το κάθε μέγαρο, το κάθε σημαντικό κτίριο τουλάχιστον στο κέντρο της πόλης. Όπου αισθάνεται ο συγγραφέας ότι έχει μια ωραία ιστορία να πει στέκεται επ' ολίγον σε κάποια γωνιά και αφηγείται, π.χ., τη μοίρα της ωραιοτάτης, φιλόδοξης και μορφωμένης Λαίδης Λω (Καίτης Χατζοπούλου), κόρης του Νικολάου Χατζόπουλου, που έμενε στο Μέγαρο Καραπάνου, γωνία Πεσμαζόγλου και Σταδίου. Αυτή είχε παντρευτεί τον Εδουάρδο Λω και μετά τον θάνατό του, έχοντας φθάσει η ίδια σε ηλικία 67 ετών, παντρεύτηκε τον 30ετή αστυνομικό διευθυντή Γεώργιο Πειρουνάκη και «κεραυνοβόλησε την αθηναϊκή κοινωνία». Το βιβλίο είναι τόσο πυκνό σε πληροφορίες, βιώματα και μνήμες ώστε καθηλώνει τον αναγνώστη που ανακαλύπτει ξαφνικά μια άλλη πόλη και αρχίζει να βλέπει πια τους δρόμους με άλλο μάτι.

ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 13-05-2001