Η βαλίτσα με τις τρεις τσαγιέρες

Κριτική
Μάλλον τον έχουν διώξει από μια μακρινή χώρα, ίσως έχει ηττηθεί σε μάχη δράκων. Έτσι ο Δράκος διαλέγει το δάσος του παραμυθιού για να περάσει την υπόλοιπη ζωή του. Το μικρό κορίτσι του διπλανού χωριού θα ξεκινήσει ένα ταξίδι προς την άλλη πλευρά του δάσους κι ακόμα παραπέρα. Το ξέρει καλά πως στην καρδιά του δάσους κατοικεί ο Δράκος, αλλά δε γνωρίζει τι θα πει φόβος. Τολμά λοιπόν να τον συναντήσει. Το μικρό κορίτσι έχει πάρει μαζί του για το ταξίδι τη βαλίτσα με τις τρεις τσαγιέρες. Καθεμιά απ' αυτές εκτός από τσάι του βουνού, περιέχει ένα σπάνιο δώρο από τους γονείς του.



Η πορεία προς την ενηλικίωση και το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην ωριμότητα είναι το θέμα του νέου βιβλίου που έγραψε ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος, θέμα που έχει επεξεργαστεί και στο εφηβικό μυθιστόρημα «Έτοιμος από καιρό» (εκδόσεις Πατάκη) το οποίο βραβεύτηκε από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά τον περασμένο χρόνο.


Στο εφηβικό μυθιστόρημα ο νεαρός ήρωας ενηλικιώνεται μόνον αφού καταφέρει να γνωρίσει και να ξεδιαλύνει το οικογενειακό του παρελθόν ταξιδεύοντας πίσω στον τόπο καταγωγής των γονιών του.


Στο βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα, η ηρωίδα επιχειρεί επίσης ένα ταξίδι, πολύ πιο δύσκολο και επίπονο. Είναι το ταξίδι προς το μέλλον, το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή. Είναι η μύηση στον κόσμο των μεγάλων.


Ακολουθώντας σε γενικές γραμμές τη φόρμα και τα μοτίβα των λαϊκών παραμυθιών ­αρχική κατάσταση, δοκιμασία, δράση/μαγεία, δικαίωση­ το κορίτσι του παραμυθιού «Η βαλίτσα με τις τρεις τσαγιέρες» φεύγει μακριά από τους γονείς της για να «βρει τον δρόμο προς τον κόσμο που ανακαλύπτει ο καθένας μόνος του».


Ο κόσμος αυτός ορίζεται σαν η άλλη πλευρά ενός μεγάλου δάσους όπου μέσα του κατοικεί και παραμονεύει ένας δράκος που τρομοκρατεί τους κατοίκους του χωριού.


Το συμβολικό σύμπαν που πλάθει ο συγγραφέας προσλαμβάνεται ατομικά, σύμφωνα με τη συγκρότηση του κάθε αναγνώστη, ενώ τα μοτίβα του δάσους και του δράκου μπορούν να αναλυθούν από πολλές πλευρές. Για παράδειγμα, η συνάντηση με τον δράκο θα μπορούσε να είναι η ερωτική ενηλικίωση, όπως ίσως θα πρότειναν οι υποστηρικτές της ψυχαναλυτικής κατεύθυνσης, ενώ οι τρόποι προσέγγισής του μπορεί να σημαίνουν την κοινωνική και ψυχολογική ωριμότητα που απαιτεί ο χειρισμός δύσκολων καταστάσεων. Γενικά όμως θα μπορούσαμε να πούμε ότι το δάσος είναι ο ανεξερεύνητος κόσμος, το άγνωστο, ενώ ο δράκος το διαφορετικό, ο άλλος.


Πατώντας γερά στο παρόν και έχοντας για εφόδια όλα όσα θα έπρεπε να δίνουν οι γονείς στα παιδιά τους (πίστη στις ικανότητές τους, αγάπη για τον άλλον και ελπίδα για ένα καλό μέλλον), η ηρωίδα δοκιμάζει και δοκιμάζεται, υπερνικά τα εμπόδια και στο τέλος μεταμορφώνεται σε μια έμπειρη νέα γυναίκα η οποία με τη σειρά της μεταδίδει τις ίδιες αξίες στα δικά της παιδιά.


Η βαλίτσα με τις τρεις τσαγιέρες είναι το άλλο δώρο που χαρίζουν οι γονείς. Μέσα τους, εκτός από τσάι, υπάρχουν τα μαγικά που πρέπει να χρησιμοποιήσει το κορίτσι στις δύσκολες στιγμές του ταξιδιού: το θάρρος, η υπομονή για την επιτυχία των σκοπών και η σοφία. Στην πραγματικότητα το περιεχόμενο της κάθε τσαγιέρας είναι η πείρα που αποκτούμε όταν ξεπερνάμε δυσκολίες. Εδώ ο συγγραφέας φανερώνει την αγωνία του ως γονιός για το παιδί (του) και χαρίζει εκείνα που θα έπρεπε να κερδίσει μόνο του, τα θετικά δηλαδή στοιχεία που θα συγκροτήσουν και θα ολοκληρώσουν την προσωπικότητα του νεαρού ατόμου.


Η βαλίτσα με τις τρεις τσαγιέρες είναι ένα παραμύθι με πυκνά νοήματα αλλά με απλή, γραμμική δομή που δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε μικρά παιδιά. Έτσι μπορεί να διαβαστεί με πολλούς τρόπους και να γίνει κατανοητό, όπως επισημάναμε προηγουμένως, από διαφορετικές ηλικίες ανάλογα με την ωριμότητα της καθεμιάς.


Το βιβλίο είναι όμορφα εικονογραφημένο. Η Marjorie Van Heerden, από τη Νότια Αφρική, δεν περιορίστηκε στη ζωγραφική απόδοση των σκηνών του παραμυθιού αλλά έστησε σε όλες τις σελίδες ένα όμορφο εικαστικό περιβάλλον ακόμη και εκεί που έχουμε μόνο κείμενο.

Μαρίζα Ντεκάστρο, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 01-04-2001